Thực hiện Nghị quyết 19 và 35: Cải thiện chưa đồng đều, cải cách nhiều lĩnh vực chậm

Sáng 20-11, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo công bố báo cáo thực hiện Nghị quyết 19 (về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh) và Nghị quyết 35 (về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp đến năm 2020).

Theo đánh giá, các mục tiêu tại các nghị quyết trên rất tham vọng, các nhóm giải pháp đặt ra cụ thể và phù hợp thực tiễn. Tuy nhiên, chất lượng thực thi của các bộ, ngành và địa phương chưa đồng đều, có sự khác biệt lớn trong thực hiện.

Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 19, theo VCCI, nhìn chung, các doanh nghiệp khi được khảo sát đều nhận thấy môi trường đầu tư kinh doanh trong vài năm trở lại đây có sự cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, mức độ cải thiện là chưa đồng đều giữa các lĩnh vực, địa phương.

Trong khảo sát 10.000 doanh nghiệp dân doanh về các lĩnh vực khác nhau của Nghị quyết 19, 2 lĩnh vực được đánh giá tốt nhất là thành lập doanh nghiệp và tiếp cận điện năng. Trong khi đó, các lĩnh vực về thủ tục xuất nhập khẩu, bảo vệ nhà đầu tư và phá sản doanh nghiệp được xem là không có cải thiện đáng kể.

Một số tỉnh, thành phố được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao như: Đồng Tháp, Đà Nẵng, Bình Định, Bạc Liêu, Cần Thơ, Vĩnh Phúc, An Giang, Long An. Khu vực có tỷ lệ doanh nghiệp cảm nhận tích cực nhất là đồng bằng sông Cửu Long.

Về kết quả thực hiện nhiệm vụ cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tại các cơ quan trung ương trong cắt giảm điều kiện kinh doanh. Theo khảo sát, mức độ thực chất của việc cắt giảm điều kiện kinh doanh không đồng đều giữa các bộ, thậm chí không đồng đều giữa các lĩnh vực khác nhau cùng một bộ.

Từ góc độ doanh nghiệp, việc phải xin các giấy phép con vẫn diễn ra phổ biến và gặp nhiều khó khăn. Theo kết quả điều tra Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2017, vẫn có đến 58% số doanh nghiệp phản hồi phải xin giấy phép kinh doanh có điều kiện, trong đó có 42% cho biết họ gặp khó khăn khi xin những giấy phép loại này.

Trong cải cách kiểm tra chuyên ngành, theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế (VCCI), mặc dù có hàng nghìn thủ tục kiểm tra chuyên ngành đối với các loại hành hóa nhưng tính đến tháng 9 mới chỉ có 68 thủ tục có thể thực hiện trên cổng thông tin điện tử một cửa quốc gia, dự kiến đến năm 2020 sẽ có 284 thủ tục.

Tuy nhiên, trong 68 thủ tục này thì chỉ có duy nhất 1 thủ tục (khai báo hóa chất) thực hiện điện tử hoàn toàn, các thủ tục khác, dù doanh nghiệp có nộp hồ sơ điện tử thì vẫn phải nộp thêm bản giấy. Như vậy, mức độ cải cách rất chậm.

Trong minh bạch công tác thanh, kiểm tra, khá nhiều doanh nghiệp vẫn phàn nàn tình trạng bị thanh, kiểm tra quá nhiều lần và có nội dung trùng lặp. Theo PCI năm 2017, tỷ lệ doanh nghiệp bị thanh, kiểm tra 2 lần trở lên/năm vẫn lên đến gần 40%, trong đó có 13% doanh nghiệp cho biết có sự trùng lặp về nội dung giữa các đoàn kiểm tra.

Đáng chú ý là hầu hết các doanh nghiệp được hỏi cho biết họ chưa bao giờ tiếp một đoàn kiểm tra liên ngành. Các cơ quan chức năng vẫn đi riêng, kiểm tra riêng, khiến doanh nghiệp mất nhiều thời gian. Có đến 43% số doanh nghiệp bị thanh tra về thuế, 30% về an toàn phòng cháy chữa cháy và 20% về quản lý thị trường.

“Nhìn chung, cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận sự cải thiện về môi trường đầu tư kinh doanh cũng như nỗ lực hỗ trợ doanh nghiệp từ trung ương đến địa phương. Tuy nhiên, không gian cải cách vẫn còn rất nhiều và cần có nỗ lực nhiều hơn nữa từ các bộ, ngành, địa phương. Rất nhiều cải cách đã được đưa ra nhưng dường như vẫn còn một hành trình dài để có tác động trực tiếp tới các doanh nghiệp. Khoảng cách từ chính sách hỗ trợ đến đối tượng thụ hưởng vẫn còn tương đối xa”, báo cáo nhận định.