Với tâm thế mới cùng cả nước hướng tới đạt kết quả cao nhất kế hoạch 5 năm 2021-2025, chào mừng Đại hội XIV của Đảng và chuẩn bị bước vào kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc, Chính phủ quyết tâm đạt mức tăng trưởng 8% năm 2025, cao hơn mục tiêu Quốc hội đã quyết nghị. Đây là một thách thức, nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm cao. Trong đó, các địa phương như Hà Nội, TPHCM phải phấn đấu tăng trưởng 8%-10% để phát huy vai trò đầu tàu tăng trưởng. Xung quanh những nội dung này, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng (ảnh) đã có cuộc trao đổi với PV Báo SGGP nhân đầu Xuân Ất Tỵ 2025.
* PHÓNG VIÊN: Xin Bộ trưởng cho biết, đâu là những động lực quan trọng nhất mà Việt Nam nên tập trung thúc đẩy ngay từ đầu năm để tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt mục tiêu 8% và phấn đấu đạt 2 con số trong những năm tới?
* Bộ trưởng NGUYỄN CHÍ DŨNG: Một số động lực chủ yếu là cơ sở để chúng ta có niềm tin này. Trước hết, đó là sự đoàn kết, tinh thần đột phá, đổi mới của hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, hiệu quả có trọng tâm, trọng điểm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương và ủng hộ của bạn bè quốc tế.
Cùng với đó, những thành tựu phát triển năm 2024 được tiếp nối, thúc đẩy mạnh mẽ hơn trong năm 2025. Các ngành, các địa phương động lực phải phấn đấu tăng trưởng bứt phá, cao hơn năm 2024. Trong đó, Hà Nội, TPHCM phải phấn đấu tăng trưởng 8%-10%. Động lực mạnh mẽ tiếp theo đến từ việc đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược; trong đó, thể chế được xác định là “đột phá của đột phá” nhằm giải phóng mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực đang bị tồn đọng cho phát triển.
Cần nói thêm, năm 2025 là năm có nhiều thuận lợi trong giải ngân vốn đầu tư công. Các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, bước vào giai đoạn nước rút hoàn thành; đóng góp ngay cho tăng trưởng và mở ra không gian phát triển mới cho các vùng, các địa phương.
Và tất nhiên, ưu thế ổn định về kinh tế, chính trị, xã hội và triển vọng tăng trưởng của nước ta vẫn được duy trì. Cuối cùng là sự phát triển mạnh mẽ của các ngành, lĩnh vực mới, các mô hình kinh tế mới, động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và khu vực…
* Thưa bộ trưởng, đâu là những định hướng chính trong đường lối đổi mới kinh tế của Đảng để lãnh đạo đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc?
* Thứ nhất, phát triển nhanh và bền vững đất nước dựa chủ yếu vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trên cơ sở làm chủ công nghệ và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, đa dạng hóa thị trường, nâng cao khả năng chống chịu, thích ứng hiệu quả của nền kinh tế trước các tác động lớn, bất thường từ bên ngoài.
Thứ hai, quyết tâm đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trong giai đoạn tới và duy trì trong dài hạn. Yêu cầu này đặt ra từ mục tiêu tổng quát về phát triển kinh tế - xã hội mà Đại hội XIII của Đảng đã xác định là đến năm 2045, nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Kinh nghiệm của một số nước phát triển đã vượt qua bẫy thu nhập trung bình cho thấy, để trở thành nước có thu nhập cao, các quốc gia này đều trải qua các giai đoạn dài trong lịch sử có mức tăng trưởng cao, có thể lên tới 2 con số như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore.
Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Nâng cao năng lực sản xuất trong các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp mũi nhọn, công nghiệp mới nổi. Thúc đẩy phát triển kinh tế số, kinh tế nền tảng, kinh tế chia sẻ; tăng cường ứng dụng công nghệ số trong mọi ngành, lĩnh vực, tạo ra các mô hình kinh doanh mới…
Thứ tư, phối hợp đồng bộ, hài hòa chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao. Quản lý chặt chẽ thu, chi ngân sách nhà nước; giảm tỷ trọng chi thường xuyên, tăng chi đầu tư phát triển. Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho phát triển; lấy nguồn lực nhà nước khơi dậy, dẫn dắt nguồn lực xã hội. Áp dụng linh hoạt trần nợ công để tăng thêm nguồn lực phát triển nhanh hệ thống kết cấu hạ tầng…
Thứ năm, để đạt được mức tăng trưởng cao trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực còn nhiều yếu tố khó khăn, đòi hỏi phải tập trung thực hiện có hiệu quả các đột phá chiến lược mà các kỳ đại hội Đảng đã xác định. Kiên quyết từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, xóa bỏ triệt để cơ chế “xin - cho”; cải thiện và nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh và nhất là phân cấp, phân quyền triệt để, phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn giữa trung ương và địa phương với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
* Với mục tiêu xây dựng Việt Nam trở thành một nước phát triển vào giữa thế kỷ 21, cần tập trung vào những lĩnh vực ưu tiên nào để đảm bảo sự phát triển toàn diện và bền vững, duy trì sự cân bằng giữa phát triển kinh tế thị trường và thực hiện các mục tiêu xã hội, thưa bộ trưởng?
* Để tận dụng cơ hội từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số, Đảng và Chính phủ đã đưa ra một số chiến lược và chính sách phù hợp trên nguyên tắc lấy phát triển để duy trì ổn định, ổn định để thúc đẩy phát triển; đồng thời phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu; lấy phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm.
Cụ thể, đối với nhiệm vụ phát triển kinh tế, cần đặc biệt quan tâm đến đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế. Phát triển lực lượng sản xuất mới, phương thức sản xuất kinh doanh mới; thúc đẩy mô hình tăng trưởng kinh tế thích ứng với biến đổi khí hậu, theo hướng xanh, hiệu quả và bền vững; tập trung nâng cao năng lực sản xuất trong các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, công nghiệp mới nổi, công nghiệp hỗ trợ, từng bước tự lực, tự cường về khoa học công nghệ để chủ động tham gia sâu, hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Đối với nhiệm vụ xã hội, cần hướng tới mục tiêu phát triển văn hóa, xã hội, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; tập trung nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và sức khỏe của nhân dân. Phát triển văn hóa, xã hội, gắn kết chặt chẽ, hài hòa với phát triển kinh tế; coi trọng phát triển văn hóa, xã hội ngang tầm với phát triển kinh tế…
