Đây là nội dung trọng tâm của cuộc tọa đàm về thúc đẩy doanh nghiệp tham gia thị trường carbon do Tạp chí Công thương (Bộ Công thương) tổ chức ngày 4-9.
Cơ hội và thách thức khi tham gia thị trường carbon
Theo ông Hoàng Văn Tâm, Vụ Tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững (Bộ Công thương) cho biết, Việt Nam đang tích cực chuẩn bị để thị trường carbon chính thức vận hành từ năm 2029. Giai đoạn từ nay đến năm 2028 sẽ tập trung vào xây dựng cơ sở pháp lý, cơ sở hạ tầng và các điều kiện kỹ thuật cần thiết để triển khai thị trường carbon. Một trong những mục tiêu quan trọng là phát triển các quy định liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính và sản xuất tín chỉ carbon chất lượng cao. Bộ Công thương đang làm việc để nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, giúp hiểu rõ các quy định và chuẩn bị sẵn sàng tham gia vào thị trường carbon.
Tại cuộc tọa đàm, ông Nguyễn Võ Trường An, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Sàn giao dịch tín chỉ carbon ASEAN, chia sẻ rằng, các cam kết quốc tế và áp lực từ biến đổi khí hậu là động lực lớn cho việc phát triển thị trường carbon. Công ty cổ phần Sàn giao dịch tín chỉ carbon ASEAN đang hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và đăng ký các dự án tín chỉ carbon, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi xanh và chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả hoạt động.
Theo ông Trường An, việc chuyển đổi xanh cần đi đôi với chuyển đổi số, giúp doanh nghiệp dễ dàng thực hiện và theo dõi các quy trình liên quan đến tín chỉ carbon. Ông cũng nhấn mạnh rằng, mặc dù thị trường tín chỉ carbon ở Việt Nam vẫn còn non trẻ, nhưng sự quan tâm từ các doanh nghiệp lớn và tập đoàn FDI đang ngày càng tăng lên.
PGS-TS Lương Đức Long, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Xi măng Việt Nam đã cung cấp cái nhìn chi tiết về thực trạng phát thải khí nhà kính trong ngành xi măng. Theo ông, ngành này đóng góp tới 80% tổng lượng phát thải khí nhà kính trong sản xuất vật liệu xây dựng. Đặc biệt, sản xuất clinke - một thành phần chính trong xi măng - là nguồn phát thải chính, chiếm hơn 90% tổng lượng CO2 phát thải.
Cụ thể, 3 nguồn phát thải chính trong sản xuất xi măng gồm: từ nguyên liệu (57%-58%), từ quá trình nung clinke (36%-38%) và từ việc sử dụng điện (5,5%-6%). Để giảm phát thải, các doanh nghiệp đã bắt đầu áp dụng các biện pháp giảm phát thải như sử dụng nhiên liệu thay thế, cải thiện hiệu suất năng lượng, và triển khai công nghệ thu giữ và chôn lấp CO2. Mục tiêu của ngành là giảm phát thải CO2 trên mỗi tấn xi măng xuống còn 650kg vào năm 2030 và không quá 550kg vào năm 2050.
Ông Hoàng Văn Tâm cho rằng: “Tham gia vào thị trường carbon là bước đi chiến lược giúp doanh nghiệp không chỉ giảm thiểu rủi ro môi trường mà còn tăng cường khả năng thích ứng với các quy định ngày càng nghiêm ngặt của thị trường toàn cầu”.
Nâng cao năng lực cho doanh nghiệp
Để phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, Bộ Công thương và các cơ quan liên quan đang triển khai nhiều giải pháp. Ông Hoàng Văn Tâm cho biết, việc xây dựng và vận hành thị trường carbon sẽ cần một thời gian dài để hoàn thiện. Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng Ozon đã đưa ra khung pháp lý cao nhất, tuy nhiên các quy định cụ thể vẫn đang được triển khai.
Bộ Công thương đang nâng cao năng lực cho doanh nghiệp để đáp ứng quá trình tham gia thị trường carbon. Các doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ về chuẩn bị hàng hóa cho thị trường, bao gồm hạn ngạch phát thải carbon và tín chỉ carbon - 2 loại sản phẩm chủ yếu có thể giao dịch. Bộ Tài chính và Bộ TN-MT là hai cơ quan chủ trì xây dựng và vận hành thị trường carbon trong thời gian tới.
Nhìn chung, sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, các doanh nghiệp và các tổ chức tư vấn, hỗ trợ sẽ thúc đẩy thị trường carbon tại Việt Nam. Với những nỗ lực hiện tại và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, thị trường carbon hứa hẹn trở thành một công cụ quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sự phát triển bền vững.
