Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) nhấn mạnh, để hiện thực hóa tầm nhìn chiến lược, cần làm rõ hơn các định hướng đột phá về thể chế, mô hình tăng trưởng và khát vọng phát triển quốc gia. Theo ông, thể chế vẫn là điểm nghẽn lớn nhất, đồng thời cũng là dư địa cải cách lớn nhất.
“Nhiều chủ trương, chính sách đúng đắn, nhưng khi thể chế hóa và triển khai thực hiện lại chậm, thiếu tính thống nhất, khiến nguồn lực xã hội chưa được giải phóng đầy đủ”, ĐB Hà Sỹ Đồng nêu.
Trong bối cảnh chuyển đổi số, ông đề nghị chuyển đổi tư duy thể chế từ “quản lý - cấp phép” sang “kiến tạo - dẫn dắt - phục vụ”, tạo điều kiện cho các mô hình kinh tế mới. Dẫn chứng từ Singapore, Hàn Quốc, đại biểu đề xuất sớm thể chế hóa mô hình “sandbox thể chế” để thử nghiệm chính sách trong các lĩnh vực mới như AI, tài chính số, năng lượng tái tạo...
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phân quyền, phân cấp gắn với cơ chế giải trình và kiểm soát quyền lực hiệu quả, nhằm phát huy tính chủ động, dám nghĩ dám làm ở địa phương – đặc biệt là các vùng động lực, khu kinh tế, khu công nghệ cao. Đồng thời, chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tri thức và kinh tế số.
Theo ĐB Hà Sỹ Đồng, báo cáo chính trị không chỉ là định hướng hành động mà còn là ngọn lửa khơi dậy niềm tin và ý chí dân tộc. Khát vọng Việt Nam 2045 cần được thể hiện rõ hơn - không chỉ như một mục tiêu, mà là cam kết chính trị và đạo lý của Đảng trước nhân dân: đưa đất nước trở thành quốc gia phát triển, xã hội hạnh phúc, văn hóa thịnh vượng, con người sáng tạo và tự do cống hiến. Khát vọng ấy phải được thể chế hóa bằng các chương trình hành động cụ thể, cơ chế huy động và phân bổ nguồn lực hiệu quả, trong đó Nhà nước đóng vai trò dẫn dắt, doanh nghiệp là trung tâm sáng tạo, và người dân là chủ thể phát triển.
“Nếu văn kiện lần này thể hiện rõ những tư tưởng đó, chắc chắn sẽ tạo được bước ngoặt thể chế và đột phá phát triển mới, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên của Nhà nước kiến tạo số, kinh tế xanh và con người sáng tạo Việt Nam”, ĐB Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh.
Phát biểu tại tổ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, cần xác định mục tiêu tăng trưởng GDP 9-10%/năm trong nhiệm kỳ tới để tạo đột phá và đạt các mục tiêu chiến lược.
Theo Thủ tướng, chúng ta đặt ra sức ép tăng trưởng để nỗ lực, để có nguồn lực giải quyết các vấn đề lớn, như khắc phục thiên tai. Tăng trưởng cao thì mới tăng năng suất lao động, có thêm nguồn lực để phát triển”.
Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh ba đột phá chiến lược, trong đó phát triển hạ tầng tiếp tục được ưu tiên hàng đầu. Nhiệm kỳ qua, chúng ta đã huy động nguồn lực đầu tư cho cao tốc, đường ven biển, hàng không, đường sắt... Đặc biệt, tư duy đầu tư được chuyển mạnh từ trung ương sang địa phương, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo chuyển biến rõ nét.
Thủ tướng nhấn mạnh, cần đẩy mạnh hợp tác công - tư trong phát triển hạ tầng chiến lược, với sự tham gia của cả Nhà nước và khu vực tư nhân nhằm tạo thêm các sân bay, tuyến đường, công trình trọng điểm. Bởi hạ tầng đòi hỏi nguồn lực rất lớn, nếu không có cơ chế phù hợp để huy động nguồn lực xã hội thì không thể thực hiện được. Do đó, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách thuận lợi hơn để thúc đẩy hợp tác công - tư hiệu quả, bền vững.
Về thể chế, Thủ tướng cho rằng, đây vừa là nguồn lực vừa là lợi thế cạnh tranh quốc gia. Do đó, việc xây dựng thể chế cần bám sát thực tiễn, đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Phải phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm của đội ngũ cán bộ; mạnh dạn thực hiện các cơ chế đặc thù như chỉ định thầu nếu vì lợi ích người dân, đảm bảo minh bạch và không để xảy ra tiêu cực.
Bên cạnh đó, Thủ tướng nhấn mạnh giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là nền tảng phát triển bền vững, chúng ta không đánh đổi để phát triển, mà hướng đến phát triển bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau. Nhiệm kỳ qua, chúng ta đã làm được rất nhiều chính sách an sinh xã hội lớn như xóa nhà tạm dột nát, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, nhà ở xã hội…
Về mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Thủ tướng đánh giá quá trình vận hành đến nay đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, với bộ máy vận hành lâu năm, cần có bước đi thận trọng, tránh nóng vội. Trên cơ sở hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, sẽ xây dựng vị trí việc làm rõ ràng, từ đó trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm.
Thủ tướng cũng lưu ý nâng cao chất lượng cán bộ cơ sở, đặc biệt về kỹ năng chuyển đổi số và chuyên môn, do đó phải tiếp tục bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cơ sở, thiếu mặt nào thì đẩy mạnh bồi dưỡng mặt đó.
Song song đó là các nhiệm vụ lớn như ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển giáo dục – đào tạo, ổn định vĩ mô, bảo đảm cân đối thu - chi và phát huy các động lực tăng trưởng mới.
