Trải nghiệm khác biệt
“Nhận tấm vé mời nghe dòng nhạc cổ điển như một món quà cưới. Vốn không thích dòng nhạc này, nhưng cả nể người mời nên tham dự với tâm lý chuẩn bị một đêm buồn chán. Ấy thế mà tối đó, cả khán phòng như sục sôi, choáng ngợp theo nhiệt huyết của Thế Huy. Bạn nghệ sĩ trẻ đã hớp hồn khán giả theo mỗi tone thăng trầm. Lần đầu, mình đã không ngủ quên khi nghe nhạc thính phòng…”, chị Nguyễn Thị Thùy Mị (ngụ quận 8, TPHCM) kể lại đầy cảm xúc khi tham dự buổi biểu diễn độc tấu recital (tự sự) của ca sĩ Thế Huy.
Trở lại sau một thời gian, chàng ca sĩ trẻ của dòng nhạc cổ điển - thính phòng Thế Huy mang đến cho công chúng đêm nhạc mùa hè mang tên Nằm mơ một giấc Trang Chu với tập ca khúc thuộc trường phái âm nhạc lãng mạn (romanticism) và ấn tượng (impressionism). Đây cũng là lần đầu tiên anh chọn sử dụng chất liệu văn học Hán - Nôm để liên kết dẫn dắt và thể hiện các tác phẩm âm nhạc do chính anh tuyển chọn. Những ý tưởng dựa theo các tác phẩm văn học mang đến cho khán giả những cảm nhận liên đới và sự thông hiểu một cách dễ dàng hơn so với các nội dung của tác phẩm âm nhạc nước ngoài khác như Pháp, Đức, Italy, Anh…
Thế Huy cho biết: “Mình chọn chủ đề văn học, đặc biệt là thơ ca Hán - Nôm, dẫn dắt và liên kết các tác phẩm hầu để làm mới chính mình và thử sức sáng tạo trên một địa hạt nghệ thuật vốn không thiên về tính giải trí đơn thuần, nhưng lại gần gũi và dễ đón nhận. Qua mỗi câu chuyện được kể bằng âm nhạc, mình muốn khơi gợi cho khán giả thấy âm nhạc hàn lâm cũng có thể hiểu được dễ dàng. Từ đó, các khán giả cho dẫu còn cảm thấy lạ lẫm, vẫn muốn sẵn lòng cởi mở để đón nhận nhiều hơn và thậm chí sẽ còn yêu thích, đưa được âm nhạc cổ điển vào trong đời sống thưởng thức hàng ngày”.
Đối mặt thử thách
Nhiều năm qua, tại TPHCM, các sự kiện liên quan đến nhạc giao hưởng với tinh thần muốn phá vỡ những định kiến xuất hiện khá nhiều. Điển hình như đêm nhạc Bamboo Concerto diễn ra tại Nhà hát Quân đội phía Nam với sự tham gia của nhạc trưởng 9X Dustin Tiêu và nhà sản xuất âm nhạc - DJ Huy Ngô, ca sĩ Viết Thu, Ngọc Khuê, đạo diễn Tùng Leo. Đêm nhạc đã mang âm nhạc cổ điển đến gần khán giả bằng những sự thay đổi phá cách, gần gũi. Trong đó, điểm nhấn chính là việc biến tấu nhạc Trịnh (với sự cho phép của gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn) khi các bản nhạc quen thuộc được phối với chất rock, EDM (nhạc điện tử)…
Việc làm mới nhạc Trịnh dễ gặp ý kiến trái chiều, nhưng nhà sản xuất Huy Ngô cho biết, đêm nhạc vẫn giữ được tinh thần gốc và kể thêm câu chuyện của mình, chứ không phá đi ý nghĩa của bài hát. Bamboo Concerto dự kiến bao gồm nhiều đêm nhạc, nhằm mục đích tạo nên một không gian thưởng thức nghệ thuật đa dạng. Tới đây, nhạc trưởng 9X Dustin Tiêu cùng IPO sẽ đảm nhận phần âm nhạc trong đêm diễn nghệ thuật Đối thoại Trịnh Công Sơn - Tình yêu tìm thấy diễn ra ngày 9-6 tại Huế và đêm nhạc chủ đề Đồng dao hòa bình tại Quảng Trị trong tháng 7.
Trước đó, cuối năm 2023, rapper Wowy gây sốt khi tung sản phẩm Người - với sự hòa quyện độc đáo giữa ngôn ngữ rap, hip hop và âm nhạc cổ điển opera. Người mở ra không gian âm nhạc với những giai điệu lạ tai, có đoạn như không có âm thanh, thể hiện cảm giác giống lời thì thầm rồi bỗng bùng cháy với những đoạn nhạc cao trào bằng dàn hợp xướng opera với kiểu giọng soprano (nữ cao) và tenor (nam cao) đan xen. Rapper Đen Vâu cũng đã phát hành album dongvui harmony dài 40 phút với 8 ca khúc rap được chuyển soạn và phối khí bởi nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng, cố vấn âm nhạc Long Halo, cùng nhạc trưởng Đồng Quang Vinh và dàn nhạc giao hưởng hơn 100 thành viên. Đây có thể xem là cuộc phối hợp rap và opera lớn đầu tiên ở Việt Nam.
Dù còn ý kiến cho rằng có chút khiên cưỡng bởi sự khác biệt quá lớn của các dòng nhạc khi tung các sản phẩm, biểu diễn nhưng phía các nghệ sĩ sẵn sàng chấp nhận thử thách, muốn tạo ra sản phẩm mới, mở đường cho các sáng tạo nghệ thuật. Mọi thứ đều cần thời gian, nhất là nỗ lực khoác tấm áo mới cho âm nhạc hàn lâm, mang những thử nghiệm mới để đưa nhạc cổ điển tiệm cận khán giả.
