Hỏi: “Thời đại đồ đá” là gì?
Huỳnh Như Minh (đường Trần Phú, Rạch Giá, Kiên Giang)
Trả lời: Căn cứ vào chất liệu mà loài người sử dụng để chế tác các công cụ sản xuất, các nhà khảo cổ học phân chia thời kỳ đầu trong lịch sử loài người ra các thời đại như sau:
1. Thời đại đá cũ (paléolithique) là lúc loài người chế tạo và sử dụng các công cụ chủ yếu bằng đá ghè đẽo thô sơ, nên thời đại này còn gọi là thời đại đồ đá đẽo (âge de la pierre taillée). Lúc đó, loài người chỉ biết săn bắn và hái lượm những thứ có sẵn trong tự nhiên.
2. Thời đại đá giữa (mésolithique) là lúc loài người bắt đầu chuyển từ săn bắt và hái lượm (économie de prédation) sang chăn nuôi và trồng trọt (économie de production).
3. Thời đại đá mới (néolithique) là lúc loài người biết chế tạo và sử dụng các công cụ bằng đá mài, nên thời đại này còn gọi là thời đại đồ đá mài (âge de la pierre polie). Lúc này, loài người biết chăn nuôi, trồng trọt, dệt vải, đan lát, làm đồ gốm…
4. Thời đại đồ đồng (âge du bronze) là lúc loài người biết sử dụng đồng để làm các công cụ.
5. Thời đại đồ sắt (âge du fer) là lúc loài người biết luyện sắt để chế tác các công cụ.
Do trình độ phát triển của loài người ở các vùng khác nhau trên trái đất không đồng đều, do đó các thời đại bắt đầu và kết thúc không cùng lúc ở các vùng. Mặt khác, có vùng bỏ qua một thời đại để tiến lên thời đại kế tiếp.
Những thời đại dài (như thời đại đá cũ, thời đại đá mới) được chia làm 3 thời kỳ: sơ kỳ, trung kỳ và hậu kỳ. Giữa các thời đại có thể có thời đại chuyển tiếp (như thời đại đồng – đá là lúc loài người còn dùng công cụ bằng đá nhưng bắt đầu chế tạo công cụ bằng đồng).
Hoàng Anh
