“Mức thuế tối thiểu là chìa khóa để giải quyết những thách thức mà nền kinh tế toàn cầu hóa tạo ra”, Paolo Gentiloni, Cao ủy châu Âu về kinh tế, người đã dẫn dắt các cuộc đàm phán trong nhiều tháng, cho biết.
Kế hoạch cải cách mới này nhằm vào các công ty đa quốc gia lớn và tránh việc các nước áp dụng mức thuế thấp để thu hút doanh nghiệp. Ước tính, mức thuế này sẽ giúp các chính phủ bổ sung khoảng 150 tỷ USD/năm thu nhập từ thuế. Tuy nhiên, thuế doanh nghiệp tối thiểu 15% không phải là sản phẩm trí tuệ độc quyền của EU.
Thỏa thuận mang tính đột phá này được xây dựng dựa trên một thỏa thuận quốc tế do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) làm trung gian và được 137 quốc gia đại diện cho hơn 90% GDP toàn cầu, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ và Nga thông qua.
Nắm bắt động lực của đại dịch Covid-19, khi các chính phủ buộc phải phát hành các khoản nợ khổng lồ để duy trì nền kinh tế của họ thông qua các đợt đóng cửa, OECD đã cố gắng cải cách hệ thống thuế toàn cầu và giải quyết những thách thức mới phát sinh từ nền kinh tế kỹ thuật số với hai trụ cột: Trụ cột đầu tiên nhằm phân bổ lại 25% lợi nhuận của các công ty đa quốc gia lớn nhất thế giới để đảm bảo các công ty này trả phần thuế công bằng, bất kể vận hành và sinh lợi nhuận ở đâu.
Trụ cột thứ hai nhằm mục đích thiết lập thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu 15%, áp dụng đối với các công ty có thu nhập từ 750 triệu EUR (870 triệu USD) trở lên. Trụ cột đầu tiên được coi là yếu tố phức tạp vì nó nhằm mục đích chuyển một phần quyền đánh thuế từ quốc gia nơi công ty đặt trụ sở thực tế sang quốc gia nơi công ty đó thu được lợi nhuận (ví dụ: lợi nhuận của Google kiếm được ở Pháp, nhưng trụ sở chính lại đặt ở Ireland). Các cuộc thảo luận kỹ thuật để xác định công thức và điều kiện vẫn đang diễn ra.
Vào tháng 12 - 2021, Ủy ban Châu Âu đã đề xuất một chỉ thị nhằm đưa trụ cột thứ hai vào luật của EU, biến mức thuế tối thiểu trở thành nghĩa vụ ràng buộc về mặt pháp lý đối với tất cả 27 quốc gia thành viên.
Sau thỏa thuận vừa đạt đồng thuận này, các quốc gia thành viên sẽ có 1 năm để chuyển đổi các quy tắc trước khi chúng có hiệu lực thi hành hoàn toàn. Thuế doanh nghiệp tối thiểu 15% sẽ áp dụng cho các công ty lớn có tổng doanh thu tài chính hơn 750 triệu EUR/năm, thu được thông qua các hoạt động trong nước và quốc tế của họ. Các tổ chức chính phủ, tổ chức phi chính phủ, quỹ hưu trí và quỹ đầu tư cũng như thu nhập từ vận chuyển quốc tế sẽ được miễn trừ.
