Ngày 25-2, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về việc thực hiện chính sách pháp luật trong tuyển dụng, sử dụng, quản lý đội ngũ giáo viên mầm non, phổ thông.
Tại phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng Bộ Nội Vụ Phạm Thị Thanh Trà trực tiếp giải trình làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Liên quan đến tình trạng thừa, thiếu giáo viên, Thứ trưởng GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết, ngành giáo dục thừa 10.178 giáo viên, thiếu 94.714 giáo viên. Vẫn còn tình trạng thừa, thiếu cục bộ ở một số môn học, cấp học và một số địa phương như trong cùng một địa phương thừa giáo viên các môn như Ngữ văn, Toán..., thiếu giáo viên dạy các môn đặc thù như Tin học, Tiếng Anh, Nghệ thuật....
Trên cơ sở phân tích nguyên nhân của việc thừa/thiếu giáo viên, Bộ GD-ĐT đề xuất một số giải pháp để giải quyết tình trạng này. Trong đó, Bộ GD-ĐT phối hợp với Bộ Nội vụ rà soát, tổng hợp số liệu thừa, thiếu giáo viên và thống nhất với Bộ Nội vụ báo cáo, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, bổ sung khoảng 94.000 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông (trước mắt đề xuất năm học 2021-2022 bổ sung 27.850 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông); Bộ GD-ĐT phối hợp với Bộ Nội vụ chỉnh sửa định mức giáo viên/lớp được quy định tại Thông tư liên tịch số 06, Thông tư số 16 cho phù hợp với việc triển khai đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông và điều kiện thực tế của từng vùng, miền;...
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu tại phiên giải trình Bên cạnh đó, để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên, Bộ GD-ĐT cũng đã đề nghị UBND các tỉnh thành xem xét tiếp tục hợp đồng, thỉnh giảng đối với những giáo viên đã đạt chuẩn trình độ đào tạo theo quy định tại Điều 77 Luật Giáo dục 2005, những giáo viên này tham gia lộ trình nâng trình độ chuẩn được đào tạo để đạt trình độ chuẩn theo quy định tại Luật Giáo dục 2019; tập trung giải quyết tình trạng thừa giáo viên các cấp học phổ thông.
Các địa phương cũng cần đẩy mạnh sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông gắn với nâng cao chất lượng giáo dục, hình thành trường phổ thông nhiều cấp học (tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông) phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế của mỗi địa phương, địa bàn cụ thể; thí điểm và đẩy mạnh cơ chế tự chủ trong trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông..
Báo cáo tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ cũng cho biết, hiện vẫn còn những bất cập trong tuyển dụng giáo viên. Việc phân cấp tại địa phương trong công tác tuyển dụng, sử dụng đội ngũ nhà giáo còn nhiều bất cập. Hầu hết ở các địa phương, cơ quan chuyên môn là Sở GD-ĐT, Phòng GD-ĐT không phải là đơn vị chủ trì, đầu mối về tuyển dụng giáo viên - nên không chủ động trong việc điều tiết số lượng, cơ cấu đội ngũ theo môn học, cấp học và không chủ động điều tiết được giáo viên thừa, thiếu.
Từ thực tế trên, trong nhiệm kỳ của Quốc hội khóa XV, Bộ GD-ĐT đề nghị Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội có ý kiến với Chính phủ xây dựng, trình Quốc hội ban hành Luật Nhà giáo để tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng, ban hành các chính sách, pháp luật về tuyển dụng, sử dụng, quản lý đội ngũ giáo viên mầm non, phổ thông nói riêng, đội ngũ nhà giáo nói chung, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục...
Nhiều ý kiến đề nghị Bộ GD-ĐT làm rõ giải pháp căn cơ để giải quyết triệt để bài toán thiếu giáo viên trong khi vẫn phải thực hiện nghiêm các Nghị quyết của Trung ương về giảm số người hưởng lương từ ngân sách nhà nước (tinh giảm biên chế). Cùng với đó, quan tâm đến vấn đề chính sách đối với giáo viên đặc biệt là giáo viên mầm non.
Đại biểu Dương Minh Ánh (Hà Nội) dẫn số liệu báo cáo từ địa phương khoảng 50% số lượng giáo viên phổ thông có mức thu nhập khoảng từ 5 - 6 triệu đồng/tháng, mức lương của giáo viên phổ thông vùng đồng bằng với 30 năm công tác khoảng từ 9 - 11 triệu đồng/tháng; hệ số lương khởi điểm của giáo viên mầm non, tiểu học là 2,1... Như vậy, số giáo viên mới đi làm chỉ có mức lương là hơn 3 triệu đồng/tháng, trong khi đó Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành trung ương đã khẳng định lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bảng lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng. Chính sách tiền lương của đội ngũ nhà giáo hiện nay khó là động lực để nhà giáo yên tâm sống được với nghề và thu hút nhà giáo giỏi đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản giáo dục.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho rằng, chính sách tiền lương đang được thực hiện theo Luật viên chức và quy định tiền lương đối với viên chức trong đơn vị sự nghiệp. Vì vậy, việc xếp các mức lương giáo viên phải thực hiện theo quy định chung, hiện chưa có thang bảng lương ưu tiên đối với giáo viên.
Theo Bộ trưởng, về mặt bằng của lương viên chức sự nghiệp giáo dục so với mặt bằng của tất cả viên chức khác là cao, nhưng do yếu tố hoạt động nghề nghiệp và đặc thù của ngành, rõ ràng mức lương hiện nay vẫn còn bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Nghị định về chính sách tiền lương được ban hành từ lâu, đến nay đã không còn phù hợp, Nghị quyết 27/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương đã mở ra về cải cách chính sách tiền lương. Tuy nhiên, hiện nay do tác động của đại dịch Covid-19, vì vậy tạm lùi thời gian thực hiện cải cách chính sách tiền lương đến thời điểm hợp lý.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà đề nghị Bộ GD-ĐT sớm phối hợp với Bộ Nội vụ để nghiên cứu đề xuất và giải quyết, trước mắt khi chưa thực hiện được cải cách tiền lương theo tinh thần Nghị quyết 27NQ-TW, tập trung vào việc điều chỉnh phụ cấp, lựa chọn đối tượng ưu tiên trước và tịnh tiến theo hướng từng bước để khi thực hiện Nghị quyết 27/NQ-TW không có khoảng cách quá xa...
