Năm 2023, dự báo lừa đảo qua hình thức gửi tin nhắn, gọi điện sẽ tiếp tục phổ biến khi hacker có thể kiếm tiền dễ dàng với các phi vụ lên tới hàng tỷ đồng. Dù nhận thức của người dùng đã được cải thiện, hacker sẽ ngày càng có thêm nhiều thủ đoạn tinh vi. Nguồn lợi tài chính hấp dẫn cũng sẽ khiến mã độc mã hóa tống tiền tiếp tục nở rộ trong năm tới.
Ngày 14-12, Công ty An ninh mạng Bkav cho biết, năm 2022, thiệt hại do virus máy tính gây ra đối với người dùng Việt Nam ở mức 21.200 tỷ đồng (tương đương 883 triệu USD).
Lần đầu tiên sau hơn 10 năm Bkav thực hiện thống kê, con số thiệt hại ghi nhận giảm so với các năm trước đó. Trên phạm vi toàn cầu, tội phạm mạng gây thiệt hại lên tới hơn 1.000 tỷ USD mỗi năm, tương đương 1,18%GDP toàn cầu. Mức thiệt hại 883 triệu USD (tương đương 0,24%GDP của Việt Nam) thuộc nhóm thấp so với thế giới. Cùng với đó, Việt Nam tăng 25 bậc về chỉ số an toàn an ninh mạng GCI, cho thấy nỗ lực của Chính phủ và giới an ninh mạng trong nước.
Theo thống kê của Bkav, 180.000 máy tính trong các cơ quan, tổ chức Việt Nam bị nhiễm mã độc APT trong năm vừa qua. Con đường phát tán chủ yếu vẫn là gửi email với nội dung dụ dỗ hoặc thúc giục mở file đính kèm. Mã độc kích hoạt ngay khi người dùng mở file, từ đó âm thầm hoạt động trên máy tính nạn nhân: cài đặt thêm các module thành phần khác để điều khiển từ xa, đánh cắp dữ liệu, leo thang đặc quyền, lợi dụng thiết bị để tiếp tục hành vi tấn công len sâu hơn vào hệ thống của cơ quan, tổ chức...
Số lượng máy tính nhiễm 5 mã độc phổ biến ở Việt Nam trong năm 2022 Theo Bkav, sự phổ biến của file văn bản và quan niệm cho rằng các file này ít nguy hiểm là hai nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bùng nổ mã độc Macro trong năm 2022, hơn 1,5 triệu máy tính của người dùng Việt Nam bị lây nhiễm dòng malware này. Sau khi xâm nhập vào máy, mã độc tiến hành thu thập thông tin, cài cắm các mã độc khác và đặc biệt sẽ tìm, lây lan sang các file tài liệu khác để phát tán mạnh hơn nữa.
Đứng thứ 2 top lây nhiễm trong năm qua là mã độc đánh cắp file dữ liệu FileStealer, xâm nhập 750.000 máy tính. Con số lây nhiễm khủng này là nhờ việc mã độc kết hợp giữa phát tán qua USB và giả mạo icon các phần mềm PDF, MS Office, khiến người dùng lầm tưởng mã độc là các file tài liệu và mở chúng lên. Khi được kích hoạt, FileStealer tìm kiếm toàn bộ các file định dạng .doc, docx, xls, xlsx, pdf... gửi về máy chủ của hacker.
Mã độc Macro phát tán thông qua việc gửi và nhận file tài liệu
Trong năm 2022, các chuyên gia Bkav ghi nhận chiến dịch tấn công ransomware (mã độc mã hóa tống tiền) quy mô lớn, nhắm vào các máy chủ chứa dữ liệu kế toán. Nếu như trong năm 2021 chưa tới 1.000 máy chủ nhiễm ransomware thì năm 2022 ghi nhận hơn 14.500 máy, theo thống kê của Bkav. Riêng chiến dịch tấn công ransomware nhắm vào máy chủ chứa dữ liệu kế toán được ghi nhận từ tháng 4-2022 đến nay đã được ghi nhận là xâm nhập 1.355 máy chủ.
Trong năm qua, nhiều người trở thành nạn nhân của các chiêu thức lừa đảo tài chính online. Có thể kể đến như vụ việc mất 2,1 tỷ đồng trong tài khoản do lừa đảo nâng cấp SIM (ở TPHCM) hay vụ việc mất hơn 5,5 tỷ đồng sau khi nghe điện thoại và làm theo yêu cầu của kẻ giả mạo công an (ở Hà Nội).
Ngoài 2 hình thức kể trên, kẻ xấu còn “chế biến” nhiều kịch bản để lừa người dùng vào bẫy như dụ dỗ nạp tiền làm “nhiệm vụ online”, giả mạo người thân yêu cầu chuyển tiền, giả mạo cơ quan chức năng báo vi phạm giao thông…
Thống kê của Bkav, cứ 4 người dùng Việt Nam thì có đến 3 người nhận được tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo tài chính online.
Một tin nhắn giả mạo Brandname ngân hàng Theo thống kê của Bkav, Việt Nam hiện có 6,8 triệu người tham gia thị trường tiền mã hóa, thuộc top các nước có số người tham gia cao hàng đầu thế giới. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ an ninh, bởi đây là thị trường mới, chưa hoàn thiện và chưa được công nhận ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam.
Việt Nam đang có số người tham gia vào thị trường tiền mã hóa thuộc loại cao hàng đầu thế giới Tiền mã hóa xây dựng dựa trên công nghệ Blockchain, cơ chế đồng thuận và thuật toán số hữu hạn. Các đồng tiền này có thể bị thao túng, kiểm soát bởi nhà phát hành hay các thuật toán, dẫn đến sụp đổ như đồng tiền Luna và UST.
Được định giá bằng "niềm tin" nên cũng sụp đổ dễ dàng bởi thông tin dư luận như vụ sập sàn FTX. Các vụ tấn công tiền điện tử nổi tiếng trong năm 2022 có thể kể đến như: vụ tấn công vào Wormhole (tháng 2-2022) gây thiệt hại 325 triệu USD, vụ tấn công Ronin Network gây thiệt hại 625 triệu USD (tháng 3/2022), vụ tấn công vào Binance gây thiệt hại 570 triệu USD (tháng 10-2022).
Tuy nhiên, số lượng lớn người dùng trong nước sẵn sàng gia nhập thị trường hoàn toàn mới này cho thấy tiềm năng Việt Nam có thể dẫn đầu lĩnh vực tiền mã hóa trong tương lai.
| Dự báo tình hình an ninh mạng 2023, Bkav cho rằng, lừa đảo qua hình thức gửi tin nhắn, gọi điện sẽ tiếp tục phổ biến khi hacker có thể kiếm tiền dễ dàng với các phi vụ lên tới hàng tỷ đồng. Dù nhận thức của người dùng đã được cải thiện, hacker sẽ ngày càng có thêm nhiều thủ đoạn tinh vi. Nguồn lợi tài chính hấp dẫn cũng sẽ khiến mã độc mã hóa tống tiền tiếp tục nở rộ trong năm tới. Tấn công APT nhằm mục đích gián điệp sẽ gia tăng trong năm 2023. |
TRẦN BÌNH
Số lượng máy tính nhiễm 5 mã độc phổ biến ở Việt Nam trong năm 2022 
Mã độc Macro phát tán thông qua việc gửi và nhận file tài liệu
Một tin nhắn giả mạo Brandname ngân hàng 
Việt Nam đang có số người tham gia vào thị trường tiền mã hóa thuộc loại cao hàng đầu thế giới 
