Đổi ngôi
Theo Box Office Vietnam, đơn vị quan sát phòng vé độc lập, tổng doanh thu 5 bộ phim Việt ra mắt trong quý 1-2023 gồm: Nhà bà Nữ, Chị chị em em 2, Vong nhi, Siêu lừa gặp siêu lầy, Khi ta hai lăm đạt doanh thu gần 720 tỷ đồng. Nhà bà Nữ dẫn đầu với hơn 458 tỷ đồng (chiếm gần 64% tổng doanh thu). Trong khi đó, năm 2022 chỉ có duy nhất Em và Trịnh vượt mốc doanh thu 100 tỷ đồng.
Ông Thái Dương, đại diện Lotte Cinema, cho rằng, doanh thu thị trường vượt trội của phim Việt là điều đáng mong đợi. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định không thể nói thành tích của các bộ phim là ăn may.
“Thành công của một bộ phim đến từ nhiều yếu tố. Nhưng nếu phim ra rạp không ổn chắc chắn sẽ không có doanh thu. Hiện nay, khán giả có thể dễ dàng tiếp cận các review (bình luận) sớm nên dễ cân nhắc có đi xem phim hay không. Một bộ phim ra mắt phải thật sự phù hợp mới thu hút khán giả đến xem. Ngay cả những phim dù có quảng cáo, PR đình đám nhưng không phù hợp vẫn không thể hút khách”, ông Thái Dương nhấn mạnh.
Nhìn vào thành công của thị trường phim Việt đầu năm 2023, khó nói có một công thức cụ thể. Nhưng, một mẫu số chung dễ nhận thấy, đó là các phim đều thuộc thể loại hài hoặc có yếu tố hài hước.
Ông Lê Hoàng Minh, đại diện cụm rạp BHD Star, cho rằng, sau dịch Covid-19, sở thích, hành vi của khán giả có không ít thay đổi. Sau những mất mát, mệt mỏi, căng thẳng trong cuộc sống, khán giả muốn được giải tỏa, thoải mái khi đến với rạp chiếu.
Đồng quan điểm, đạo diễn Tạ Nguyên Hiệp (phim Biệt đội rất ổn, ra rạp từ 31-3) nhìn nhận: “Phim hài đang là xu hướng và nó buộc phải có sự dịch chuyển thích ứng với sự vận động của đời sống xã hội. Cuộc sống quá nặng nề, khán giả tìm đến rạp phim để được thư giãn, giải trí. Hài chính là vitamin giúp cuộc sống cân bằng. Do đó, tôi chỉ hy vọng phim của mình mang được những điều đáng yêu, thoải mái cho khán giả”.
Đại diện của Lotte Cinema bổ sung, công chúng thích phim hài không đồng nghĩa có cơ hội cho phim hài nhảm, bởi hiện nay khán giả có sự cân nhắc rất lớn về thời gian, chi phí và không muốn lãng phí thời gian vào những bộ phim kém chất lượng.
Cộng hưởng
Dù chưa thể nói trước về sự tăng trưởng ổn định của thị trường điện ảnh Việt trong cả năm 2023, tuy nhiên, điều dễ nhận thấy nhất hiện nay là sau giai đoạn đi xuống, điện ảnh Việt đang có nhiều điều kiện thuận lợi, cả về mặt khách quan và chủ quan.
Về mặt quản lý nhà nước, Luật Điện ảnh (sửa đổi) và các văn bản dưới luật với những điều chỉnh bám sát thị trường là những hành lang pháp lý quan trọng giúp tạo nền tảng, động lực và góp phần xây dựng thị trường công bằng, nhất là với phim Việt. Nghị định 131/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Điện ảnh quy định về tỷ lệ suất chiếu phim Việt Nam trong hệ thống rạp chiếu phim trên toàn quốc. Theo đó, giai đoạn 2023-2025, tỷ lệ suất chiếu phim Việt Nam trong hệ thống rạp chiếu phim được bảo đảm đạt ít nhất 15% tổng số suất chiếu trong năm. Giai đoạn từ năm 2026 trở đi, con số này được nâng lên 20%. Đặc biệt, phim Việt Nam được ưu tiên chiếu vào khung thời gian từ 18 giờ đến 22 giờ, tức là khung giờ vàng.
Với thị trường, biên độ phát triển vẫn đang khá rộng. Ước lượng số người ra rạp xem phim tại Việt Nam chỉ khoảng 5-8 triệu người, chiếm 5%-8% dân số và 80% người xem dưới 30 tuổi. Do đó, so với các nước khác, thị trường phim chiếu rạp tại Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển.
“Chỉ cần đạt mức như thị trường Malaysia (khán giả xem phim 2,4 lần/năm) chúng ta đã có thể có hơn 200 triệu lượt người xem phim mỗi năm và lọt vào tốp 5 nước có lượng người xem phim tại rạp cao nhất thế giới”, ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc nội dung CJ CGV Việt Nam, cho biết.
Ngoài sự ủng hộ của khán giả, điều quan trọng không kém chính là sự thay đổi từ nội tại chính các nhà làm phim. Theo đạo diễn Tạ Nguyên Hiệp, không thể có chuyện qua loa, dễ dãi mà phải luôn ý thức để nâng tầm chất lượng bộ phim. “Thị trường ngày càng công bằng, những bộ phim chất lượng sẽ thắng và thắng lớn. Làm phim nếu không bỏ tâm huyết sẽ phải chịu sự sàng lọc tự nhiên. Với khán giả, khi bỏ đồng tiền ra rạp họ phải được nhận lại những gì xứng đáng”.
Về phương diện này, nhìn vào một số dự án đã lên kế hoạch ra mắt từ nay đến cuối năm 2023 như Đất rừng phương Nam, Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh, Tết ở làng địa ngục, 9 giờ bão lửa, Hoàng hậu cuối cùng, Chạm vào hạnh phúc... khán giả hoàn toàn có quyền hy vọng.
Đó là lý do cả ông Thái Dương và Hoàng Minh đều tin phim Việt không lo lép vế hay chênh lệch trong cuộc đối đầu với phim ngoại, nhất là các bom tấn. Ông Thái Dương phân tích: “Phim Việt có lợi thế là gần gũi với khán giả Việt nên dễ nhận được sự đồng cảm. Một bộ phim nói tiếng Việt luôn có lợi thế hơn so với các phim phải sử dụng phụ đề”.
Ông cũng nhấn mạnh, ngay cả khi phát hành cùng thời điểm với bom tấn nước ngoài, phim Việt cũng sẽ được hưởng lợi bởi sức nóng thị trường và hoàn toàn có thể cạnh tranh về thị phần suất chiếu. Vấn đề cuối cùng và quan trọng nhất vẫn là chất lượng bộ phim có chạm được đến khán giả hay không.
