Thể nghiệm nghệ thuật

Thể nghiệm, trải nghiệm cùng khán giả

Trong không gian vừa vặn với số lượng vài chục khán giả, hình ảnh được gắn lên tường, video được chiếu qua màn hình cỡ lớn cùng tai nghe hỗ trợ, khán giả thưởng thức tác phẩm, dừng lại uống trà và có thể bước ra khu vườn phía ngoài để đàn hát cùng tác giả. 

Buổi thể nghiệm nghệ thuật gồm hình ảnh, thơ và video với chủ đề “6s.Trong.Khoảnh.Khắc” của nghệ sĩ Bùi Thị Thu Hiền (Myan) diễn ra vào đầu tháng 6 tại Noirfoto Darkroom-Studio-Gallery (phường Thảo Điền, TP Thủ Đức), thu hút sự quan tâm của nhiều bạn trẻ. Khoảnh khắc từ buổi thể nghiệm và trải nghiệm trong các chuyến đi châu Âu của nữ nghệ sĩ đọng lại nơi người xem khoảnh khắc khác nhau trong câu chuyện của chính mình.

Phan Minh Trang (29 tuổi, ngụ TP Thủ Đức) bày tỏ: “Cảnh mưa ở Paris khiến tôi xúc động, cũng chỉ là một cơn mưa thôi nhưng nó gợi lại khoảng thời gian tôi học tập và sống ở đây. Những buổi sáng tôi và nhóm bạn hay tần ngần ở khung cửa sổ, nhìn xuống đường phố ướt mưa, có đứa nhớ nhà, có đứa nhớ người yêu”.

Buổi thể nghiệm nghệ thuật “6s.Trong.Khoảnh.Khắc” của nghệ sĩ Myan tại TPHCM

“6s.Trong.Khoảnh.Khắc” của Myan được sự hỗ trợ của Trung tâm Hỗ trợ phát triển tài năng điện ảnh TPD và Hanoi Grapevine (đơn vị truyền thông chuyên về các sự kiện nghệ thuật đương đại diễn ra tại Việt Nam), ra mắt tại Hà Nội cuối tháng 5-2022. 

Dừng lại khá lâu trước những hình ảnh ghi lại cảnh nông thôn được treo trên tường, Nguyễn Huy Hân (22 tuổi, sinh viên Trường Đại học Công nghệ TPHCM) chia sẻ: “Đọc qua phần giới thiệu, tôi biết những hình ảnh này ở châu Âu nhưng vẫn có một cảm giác rất thân quen. Hình ảnh đồng quê gợi cho tôi nhớ những kỷ niệm thơ ấu. Tôi lớn lên ở Gò Công (tỉnh Tiền Giang), những buổi chiều ba mẹ tôi hay nhìn ra đồng lúa, những hàng cây phía xa xa nhà mình”.

Cần không gian để dám... khác biệt

Thể nghiệm hình ảnh và thơ hay những thể nghiệm nghệ thuật khác, không quá xa lạ với khán giả trong nước, cũng không phải quá khó để đến gần hay có được sự quan tâm của khán giả. Thực tế là những thể nghiệm hay hình thức nghệ thuật đương đại, đa phương tiện khác đã được thực hành và giới thiệu tại Việt Nam từ sau năm 1986 và ngày càng hiện diện nhiều hơn cùng với sự phát triển của đất nước cũng như những giao lưu quốc tế về văn hóa nghệ thuật ngày càng rộng mở của Việt Nam với thế giới.

Thể nghiệm nghệ thuật thể hiện ở đa dạng lĩnh vực hội họa, thơ, sân khấu… Hiểu một cách đơn giản nhất, đây là hình thức biểu diễn khác so với hình mẫu truyền thống ban đầu. Chẳng hạn như thơ, không chỉ diễn giải bằng ngôn từ, mà còn có thể kết hợp cùng không gian nghệ thuật sắp đặt với âm thanh, ánh sáng hay video đồ họa. Đa phần các thể nghiệm đều lấy trung tâm là cảm xúc và trải nghiệm của người nghệ sĩ để làm nên tác phẩm.

Sự phát triển của thế hệ nghệ sĩ cùng khán giả gen Y, gen Z khiến thể nghiệm nghệ thuật ngày càng phổ biến, như một cách “dám khác biệt” của lớp nghệ sĩ trẻ. Nghệ sĩ Myan phân tích: “Tôi thấy nghệ thuật đương đại và các thể nghiệm đã và đang có một lớp công chúng ngày càng tăng. Đặc biệt, sự phát triển công chúng tỷ lệ thuận với hoạt động của nhiều cá nhân/nhóm nghệ sĩ và sự ra đời của nhiều không gian nghệ thuật đương đại, từ thực hành của nghệ sĩ đến giáo dục, truyền thông về nghệ thuật trong nước, thời gian qua”.

Không phải sự khác biệt nào cũng mang lại thành công và thể nghiệm nghệ thuật cũng vậy. Tuy nhiên, đây là những bước đệm quan trọng để công chúng làm quen dần với thực hành nghệ thuật đương đại. Từ đó, thúc đẩy việc nâng cao cảm thụ thẩm mỹ cộng đồng, mở ra nhiều hướng để nghệ sĩ đương đại tiếp cận khán giả của mình. 

Nhưng trước hết, không gian để thực hành và thể nghiệm là điều đáng lưu ý. “Thực tế nghệ thuật đương đại và những thể nghiệm sẽ đến gần hơn với công chúng nếu họ có thêm kiến thức về nghệ thuật cũng như cơ hội xem, tìm hiểu đa dạng tác phẩm. Tôi nghĩ không gian dành riêng cho nghệ thuật đương đại và những thể nghiệm luôn quan trọng vì điều đó tạo cơ hội cho những sáng tạo và thực hành một cách thường xuyên, ổn định, chuyên nghiệp cho nghệ sĩ, địa điểm thưởng thức, học hỏi và giao lưu chất lượng giữa nghệ sĩ và khán giả”, nghệ sĩ Myan chia sẻ.