Xu hướng lan rộng
Giới chuyên gia y tế cho rằng, làn sóng mới của dịch Covid-19 xuất phát từ việc hầu hết các nước đã dỡ bỏ hoàn toàn các biện pháp hạn chế phòng dịch để khôi phục và phát triển hoạt động kinh tế - xã hội. Trong khi đó, virus chưa hoàn toàn biến mất mà vẫn tiếp tục biến đổi, khả năng miễn dịch có được nhờ tiêm phòng trong cộng đồng giảm dần theo thời gian nhưng tỷ lệ đăng ký tiêm các mũi tăng cường lại ở mức thấp.
Tại châu Âu, ngành y tế cảnh báo, 2 biến thể phụ của Omicron là BA.4 và BA.5 - đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa vào danh sách theo dõi từ tháng 3 - sẽ lây lan rộng khắp Liên minh châu Âu (EU). Mặc dù phần lớn các nước EU đang ghi nhận tỷ lệ ca mắc hai biến thể này ở mức thấp, nhưng cũng có những nước như Bồ Đào Nha, ghi nhận số ca mắc 2 biến thể này tăng vọt. Còn tại Đức, biến thể phụ BA.5 đã trở thành chủ đạo gây bệnh Covid-19, chiếm phân nửa số ca mắc mới ở nước này. BA.5 và BA.4 cũng hoành hành tại Anh, nơi các mô hình dự báo tình hình dịch bệnh cho thấy số ca mắc mới tăng khoảng 80% trong 3 tuần gần nhất.
Hiện nay, số ca mắc ở châu Âu đã tăng gấp 3 lần trong tháng qua. WHO cảnh báo, tình hình lây nhiễm Covid-19 tại châu Âu sẽ ở mức cao trong mùa hè năm nay.
Trong khi đó, tại Mỹ, 2 biến thể phụ nói trên cũng là nguyên nhân dẫn đến hơn 50% số ca mắc mới Covid-19, thuộc hàng cao nhất trên thế giới. Dự kiến, số ca mắc do các biến thể này còn tăng mạnh trong những tuần tới. Mỗi ngày, Mỹ vẫn có gần 300 ca tử vong do Covid-19, trong khi số ca nhập viện đang tăng nhẹ. Tại châu Á, Campuchia đã ghi nhận các ca mắc mới sau 51 ngày liên tục không có ca nào, trong khi Singapore không loại trừ khả năng phải thắt chặt trở lại các biện pháp giãn cách do số ca nhiễm biến thể phụ BA.4 và BA.5 của Omicron gia tăng. Indonesia cũng vừa phát hiện những trường hợp đầu tiên nhiễm BA.4 và BA.5 trên đảo Bali.
Nâng cấp vaccine Covid-19
Theo kết quả nghiên cứu của Đại học Columbia (Mỹ), biến thể BA.4 và BA.5 đều được cho là lây lan nhanh hơn các dòng phụ gây bệnh chủ đạo trong các làn sóng trước. Hai biến thể này có khả năng kháng thuốc cao hơn biến thể chủ đạo trước đây là BA.2.12.1, dẫn đến gia tăng số ca mắc mới, ngay cả với những người đã được tiêm đầy đủ vaccine. Nghiên cứu cho thấy, BA.4 và BA.5 mang những đột biến riêng, bao gồm những thay đổi trong protein gai của virus có thể điều chỉnh khả năng bám vào tế bào vật chủ và điều chỉnh một số phản ứng miễn dịch.
Theo Tiến sĩ Gregory Poland, chuyên gia vaccine tại bang Minnesota, tình trạng mọi người dần bỏ đeo khẩu trang và do dự trong việc tiêm mũi vaccine tăng cường là nguyên nhân dẫn đến sự tiến hóa của các biến thể phụ của Omicron.
Hiện nay, các hãng dược phẩm trên thế giới đang chạy đua nghiên cứu và sản xuất vaccine nhắm vào các biến thể mới này. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Mỹ khuyến nghị, dòng vaccine Covid-19 mới cần được điều chỉnh. Do đó, các loại vaccine Covid-19, phục vụ mũi tiêm thứ tư ra mắt vào mùa thu năm nay sẽ nhắm vào biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2 thay vì chủng gốc.
Hãng dược phẩm Moderna cho biết, vaccine Covid-19 tăng cường hóa trị của hãng đã tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ chống lại các biến thể phụ BA.4 và BA.5. Đây là ứng cử viên hàng đầu cho vaccine mũi thứ tư vào mùa thu tới, để ngăn ngừa một đợt dịch bệnh từ các biến thể phụ BA.4 và BA.5. Trong khi đó, hai loại vaccine cải tiến của BioNTech/Pfizer, được điều chỉnh phù hợp chống các dòng phụ BA.4 và BA.5 cũng đang cho kết quả nghiên cứu sơ bộ hết sức khả quan trong đợt tiêm mũi tăng cường thử nghiệm đối với hơn 1.200 người. Vaccine Covid-19 này có thể sẵn sàng ra mắt vào đầu tháng 10-2022.
