Sáng 30-3, hội thảo “Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước (CPH DNNN) và những thách thức trong quá trình thực hiện” được Đoàn giám sát của Quốc hội về vấn đề này tổ chức tại Văn phòng Quốc hội. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, ông Vũ Hồng Thanh, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát chủ trì hội thảo.
Nhiều vướng mắc trong quá trình CPH DNNN đã được đại diện Bộ Tài chính nêu tại hội thảo, chẳng hạn như một số cơ chế, chính sách về tổ chức, quản lý hoạt động của DNNN trong và sau quá trình CPH ban hành chậm; việc quản lý, sử dụng đất đai của DNNN, DNCPH chưa chặt chẽ, còn bất cập. Nhiều DNNN đã CPH nhưng chưa đăng ký lưu ký để đăng ký giao dịch hoặc niêm yết theo quy định. Các doanh nghiệp đã CPH chậm được bàn giao về Tổng Công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC).
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp sau khi sắp xếp, CPH chưa có sự đổi mới thực chất về quản trị kinh doanh. Chế độ công khai thông tin còn chưa được thực hiện đồng đều, nghiêm túc; thông tin tài chính có chế độ minh bạch chưa được cao…
Đáng lưu ý, việc xác định giá trị DNNN gặp rất nhiều khó khăn, nhất là trong quá trình đối chiếu, xác nhận công nợ.
Cách thức chào bán cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài cũng vướng mắc, điển hình là thời gian bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược quá ngắn (trong vòng 20 ngày là trường hợp dài nhất), trong khi thực tế việc tìm kiếm đối tác chiến lược (như trường hợp của Vietnam Airlines kéo dài gần 2 năm).
Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Quang Chiểu, Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, trong quá trình này, việc thay đổi quy hoạch sử dụng đất chính là lỗ hổng gây thất thoát lớn nhất.
“Hàng loạt doanh nghiệp sau khi CPH xong thì xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Tôi biết có người mua một DN đang lỗ trên 3 tỷ đồng với giá hơn 10 tỷ đồng, chỉ là do nhắm đến quỹ đất 10.000 m2 trong nội thành, để vài năm sau xin chuyển đổi làm nhà ở bán”.
Việc quản lý quỹ thu về từ CPH cũng được đại biểu rất quan tâm. “Quốc hội cần ra một nghị quyết để điều chỉnh việc sử dụng quỹ. Thu thì là về cho ngân sách, nhưng chi như thế nào? Đã có hàng chục ngàn tỷ đồng được chi không phải cho tái đầu tư. Chi nên, tôi xin nhắc lại, lần thứ 4 trong hội thảo này, hậu CPH là chuyện rất lớn”…
Theo chương trình giám sát của Quốc hội, CPH DNNN là chuyên đề giám sát tối cao duy nhất trong năm 2018.