Làm thế nào để vấn đề trên không mâu thuẫn? Phóng viên Báo SGGP đã có cuộc trao đổi với đồng chí Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, về những vấn đề liên quan.
°Phóng viên: Thưa đồng chí, hiện nay TP còn hơn 12.000 căn hộ và nền đất tái định cư, trong số này cần bán đấu giá hơn 5.000 căn hộ, nền đất để thu hồi vốn thì việc phát triển quỹ nhà tái định cư trong thời gian tới như thế nào?
°Phó Chủ tịch UBND TPHCM Trần Vĩnh Tuyến: Luật Nhà ở 2014 quy định các địa phương chuẩn bị quỹ nhà tái định cư dưới nhiều hình thức có thể mua lại nhà thương mại, mua lại nhà ở xã hội hay có thể dùng ngân sách nhà nước để đầu tư xây mới dự án… Giai đoạn 2006-2018, TP chuẩn bị 38.700 căn hộ và nền đất để phục vụ tái định cư cho các dự án của TP. Cho đến nay, qua quá trình sử dụng do một bộ phận người dân không có nhu cầu sử dụng nhà tái định cư mà nhận tiền tự lo chỗ ở mới vì vậy hiện nay chúng ta còn lại khoảng 12.197 căn hộ và nền đất chưa sử dụng. Hiện TP đang rà soát lại kế hoạch nhà tái định cư giai đoạn 2019-2020 và giai đoạn 2021-2025 dựa trên một số quan điểm: Phải sử dụng lại hiệu quả nhất quỹ nhà đang có, tuy nhiên do một số quỹ nhà đang có hiện nay được xây dựng từ năm 2006 nên để đảm bảo không lãng phí và không bị xuống cấp, TP sẽ rà soát lại theo một tiêu chí chung, nếu quỹ nhà nào mà sau 5 năm chưa sử dụng thì tổ chức bán đấu giá để không bị xuống cấp vì nếu giữ lại chờ bố trí tái định cư cho bà con cũng không hay. Còn quỹ nhà nào đáp ứng chất lượng, TP sẽ bố trí cho các quận huyện để triển khai các dự án đầu tư, hiện nay một số quận như quận 1, quận 4, quận 9 hay Thủ Đức… đều có văn bản báo cáo TP nhu cầu quỹ nhà tái định cư để triển khai các dự án. TP sẽ rà soát và bố trí cho các quận huyện đó và Chủ tịch UBND các quận huyện đó phải cam kết sử dụng hiệu quả quỹ nhà được bố trí, nếu cuối năm đó không sử dụng thì TP sẽ thu hồi lại, bố trí cho các địa phương khác hoặc bán đấu giá nếu quỹ nhà đó trên 5 năm chưa sử dụng.
Tuy nhiên, TP sẽ hạn chế tối đa sử dụng ngân sách để xây mới dự án tái định cư mà tập trung mua lại các quỹ nhà xã hội, các quỹ nhà thương mại với mục đích chất lượng nhà tái định cư sẽ cao hơn và hạn chế tồn quỹ nhà tái định cư như hiện nay. Đây là kinh nghiệm mà TP đã rút ra trong thời gian qua với mục tiêu làm thế nào đảm bảo quỹ nhà tái định cư nếu người dân có nhu cầu, thứ hai nữa là có quỹ nhà dự phòng cho những khi cần thiết như sự cố xảy ra, thứ ba có quỹ nhà nhưng chúng ta không phải quản lý.
Trong hai năm 2019 và 2020, TPHCM dự kiến triển khai thực hiện 300 dự án chỉnh trang đô thị, công ích với tổng số hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng khoảng 19.000 hộ; trong đó có 187 dự án hạ tầng kỹ thuật, 73 dự án hạ tầng kỹ thuật công trình công cộng và 40 dự án chỉnh trang đô thị, di dời nhà ven - trên kênh rạch. Giai đoạn 2021-2025, triển khai 226 dự án chỉnh trang đô thị… với tổng số hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng khoảng 25.000 hộ. Như vậy, từ nay đến năm 2025 tổng hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi các dự án lên đến 44.000 trường hợp. Qua khảo sát sơ bộ cho thấy, có 16.800 hộ nhận tiền tự lo chỗ ở mới, 27.200 trường hợp có nhu cầu tái định cư. Do đó nhu cầu về quỹ nhà tái định cư trên địa bàn TP trong thời gian tới vẫn rất lớn.
°Tuy nhiên có nghịch lý, hiện nay TP phải đem bán đấu giá căn hộ, nền đất tái định cư thưa ông?
°Hiện nay, TPHCM còn 12.197 căn hộ và nền đất tái định cư chưa sử dụng, trong đó cần phải bán đấu giá 5.075 căn hộ và nền đất để thu hồi vốn. Quan điểm của TP trước mắt là phải sử dụng hết quỹ nhà tái định cư đang có, hạn chế tối đa xây mới nhà tái định cư bằng ngân sách nhà nước trong thời gian tới. Thực tế cho thấy, thời gian qua có những dự án tái định cư hoàn thành khá lâu nhưng chưa được đưa vào sử dụng gây nên lãng phí và căn hộ ngày càng xuống cấp. Chính vì vậy, TP cho rà soát những dự án tái định cư, nếu đã hoàn thành 5 năm nhưng đến nay chưa bố trí sử dụng phải xem xét đem bán đấu giá thu hồi vốn nhằm đảm bảo nhà không bị xuống cấp. Như tôi đã nói ở trên, nhu cầu quỹ nhà tái định cư của TP vẫn rất lớn, nhưng trước mắt vẫn phải “thanh lý” những căn hộ hoàn thành quá lâu nhưng chưa sử dụng đến để tránh lãng phí và tránh xuống cấp. Có nguồn thu, TP cũng sẽ chủ động hơn khi mua lại hay phát triển quỹ nhà mới.
°Việc đấu giá các “gói” nhà tái định cư trong thời gian qua gặp nhiều khó khăn do giá trị từng “gói” quá lớn. Nhiều ý kiến cho rằng, TP nên “chia nhỏ” các gói này ra để mở rộng đối tượng tham gia, tăng tính thanh khoản. Quan điểm của ông như thế nào?
°Khi triển khai bán đấu giá thanh lý các quỹ đất, quỹ nhà, TP đã nghiên cứu rất kỹ để làm thế nào có nhiều thành phần tham gia. Việc chia nhỏ ra để bán cũng rất cần thiết. Hay những nền đất TP bán đấu giá dự kiến sẽ được đầu tư hạ tầng cho đồng bộ, khi triển khai bán đấu giá sẽ hiệu quả hơn, đạt kết quả tốt hơn đồng thời mời gọi nhiều doanh nghiệp tham gia hơn một cách công khai minh bạch.
°Như vậy, quan điểm phát triển nhà tái định cư của TP trong thời gian tới như thế nào?
°Quan điểm của lãnh đạo TP vẫn nhất quán trước sau rằng, công tác tái định cư phải được xem xét giải quyết một cách toàn diện, hài hòa trên các mặt đời sống; tái định cư không chỉ là giải quyết về nhà ở mà là giải quyết nơi ở mới, không gian sống phù hợp, đảm bảo đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; tái định cư phải gắn liền với việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội như đào tạo nghề, giải quyết công ăn việc làm tốt hơn hoặc phục hồi thu nhập, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân sau khi di dời, tái định cư. Khi mà mình thu hồi đất khu vực có quy hoạch tái định cư thì phải tổ chức tái định cư tại chỗ cho bà con. Ví dụ dự án Thanh Đa, dự án Mả Lạng… là những dự án mà TP sẽ thu hồi đất khá lớn thì phải có quỹ nhà tái định cư tại chỗ do nhà nước hay chủ đầu tư đứng ra làm.
Còn những trường hợp khác, TP sẽ sử dụng quỹ nhà đang có hoặc nếu bà con có nhu cầu, TP sẽ chọn những quỹ nhà thương mại, nhà ở xã hội để mua lại phục vụ bà con. Do đó, công tác tái định cư cần phân tích, dự báo nhu cầu một cách chính xác cũng như khả năng đáp ứng của nguồn nhà ở thuộc sở hữu nhà nước, nhà ở xã hội, nhà ở thương mại phục vụ nhu cầu tái định cư của người dân; có biện pháp sử dụng hiệu quả quỹ nhà tái định cư, phân bổ hợp lý…
°Cảm ơn đồng chí về cuộc trao đổi này!
