Thắp sáng ngọn lửa tri ân các anh hùng liệt sĩ

Những ngày tháng 7 này, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức chương trình về nguồn, mang tên "Thắp sáng ngọn lửa tri ân tại Quảng Trị", với sự tham gia của hai Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Lợi và Trần Trọng Dũng cùng Tổng Biên tập, Phó Tổng Biên tập đại diện các Báo: Nhân Dân, Sài Gòn Giải Phóng, Người Lao Động, Pháp Luật TPHCM, Tuổi Trẻ, Quảng Trị; Hội Nhà báo tỉnh Quảng Trị và cùng đại diện đơn vị tài trợ. Đặc biệt, đoàn có sự tham gia của đồng chí Trương Hòa Bình, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ.

Đoàn dâng hương, dâng hoa tri ân các anh hùng liệt sĩ tại Đài tưởng niệm Thành cổ Quảng Trị

Trong hành trình về nguồn, ngay khi tới Quảng Trị, đoàn đã đến nhà lưu niệm cố Tổng Bí thư Lê Duẩn (huyện Triệu Phong), thắp hương nhân ngày giỗ lần thứ 37 của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn. Đoàn cũng dâng hoa tại Thành Cổ Quảng Trị và Nghĩa trang Quốc gia Trường Sơn (huyện Gio Linh); trao 35 suất quà cho các nhà báo lão thành, nhà báo cựu chiến binh, thân nhân gia đình liệt sĩ; trao 80 suất quà tặng con thương binh, liệt sĩ cùng người nghèo; trao máy tính bảng, xe đạp tặng học sinh nghèo hiếu học; trao kinh phí xây dựng 5 nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết tại Đông Hà, Quảng Trị.

Đoàn cũng đã tới các huyện: Hải Lăng, Gio Linh, Cam Lộ, Hướng Hóa... trao tặng hàng ngàn suất học bổng và phương tiện đi học cho các cháu học sinh. Tại Đông Hà, Báo Tuổi Trẻ trao biểu trưng 550 triệu đồng cho Hội Khuyến học và Tỉnh đoàn Quảng Trị để trao học bổng cho các học sinh nghèo. Báo Thanh Niên tặng 50 suất học bổng Nguyễn Thái Bình (trị giá 2 triệu đồng/suất, do Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tài trợ).

Tại huyện Cam Lộ, đoàn trao 2 nhà tình nghĩa, 30 chiếc xe đạp cho học sinh, 40 suất học bổng do Hội Nhà báo Việt Nam, Cơ quan đại diện của Báo Nhân Dân tại TPHCM, Báo Quảng Trị tài trợ. Tại huyện Hướng Hóa, Báo Người Lao Động trao 5.000 lá cờ Tổ quốc, 70 suất học bổng (1 triệu đồng/suất), 20 chiếc xe đạp cho các đồn biên phòng, bà con dân bản và các cháu học sinh.

Tại Thị trấn Cửa Việt (huyện Gio Linh), Báo Pháp Luật TPHCM tổ chức chương trình "Cùng ngư dân thắp sáng đèn trên biển", trao quà (bình ắc quy, túi thuốc, sách phổ biến pháp luật) cho 100 ngư dân với tổng trị giá 400 triệu đồng. Cũng tại đây, Báo Pháp Luật TPHCM và Báo Người Lao Động trao 40 suất học bổng (trị giá 2 triệu đồng/suất) cho các em học sinh hoàn cảnh khó khăn.

Nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình và Phó Tổng Biên tập Báo SGGP Nguyễn Khắc Văn trao tặng học bổng cho học sinh dân tộc thiểu số Vân Kiều, xã Thuận, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

Một điểm nhấn trong hành trình này là tại xã vùng cao xã Thuận, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), Báo Sài Gòn Giải Phóng do Phó Tổng Biên tập Nguyễn Khắc Văn đại diện cùng Công ty Lê Bảo Minh đã trao tài trợ 500 triệu đồng xây dựng lớp học cho điểm Trường Tiểu học bản 2, thôn Thuận 2, xã Thuận, huyện Hướng Hóa. Đây là điểm trường có 100% học sinh là con em đồng bào Bru Vân Kiều. Cũng tại đây, đoàn đã trao trực tiếp 30 suất học bổng (1 triệu đồng/suất) cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học giỏi. Sắp tới đây khi lớp học xây xong, những nhà tài trợ sẽ tiếp tục tặng thầy trò một thư viện trị giá 200 triệu đồng.

Đại diện Báo Sài Gòn Giải Phóng và Tập đoàn Lê Bảo Minh - Canon trao tặng 500 triệu đồng xây dựng lớp học tại Trường Tiểu học xã Thuận, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

***

Dọc theo đường 9, mỗi tên núi tên sông đều vang lên những bản hùng ca thời đánh Mỹ, từ Làng Vây, Khe Sanh, con suối La La hay đồi không tên với người dũng sĩ Bùi Ngọc Đủ...

"Tôi về đây với Đường 9 Khe Sanh

Đây con đường năm xưa cha ra trận

Cha đi trong mây bay và lau trắng

Khúc quân hành và khẩu súng trong tay"

Nhớ lại cách đây 55 năm, ngày 20-1-1968, tiếng pháo mở màn Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh của quân ta bắt đầu rền vang. Các quân đoàn, binh đoàn, sư đoàn, trung đoàn cùng với bộ đội địa phương và quân dân Hướng Hóa đã đồng loạt tấn công các cứ điểm phòng ngự của Mỹ ở Làng Vây - Khe Sanh - Tà Cơn. Đến ngày 9-7-1968, Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh kết thúc thắng lợi, huyện Hướng Hóa là huyện đầu tiên của miền Nam hoàn toàn được giải phóng. Chiến thắng này đã góp phần tạo bước ngoặt có ý nghĩa quyết định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tạo đà để quân dân ta giành thắng lợi quyết định trong Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào năm 1971 và giải phóng tỉnh Quảng Trị năm 1972...

Hôm nay, đoàn công tác Hội Nhà báo Việt Nam trở lại Hướng Hóa với những nghĩa cử đầy ân tình tri ân miền đất anh hùng năm xưa trong chương trình về nguồn "Thắp sáng ngọn lửa tri ân tại Quảng Trị" nhân kỷ niệm 76 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ.

***

Từ Quảng Trị, xuôi ra Quảng Bình, cũng mảnh đất "đầu sóng ngọn gió" và năm xưa chung với Quảng Trị, Thừa Thiên một chiến trường Bình Trị Thiên khói lửa.

"Hướng về Nam!

Ai từng vô Ѕông Hương, từng nương Thiên Mụ

Từng ngủ Đập Đa, Văn Xá, Chuồi Nong.

Hướng về Nam!

Ai đã vô Đông Hà đã qua Ngô Xá,

Đã đi Bích La, Thuý Ba, Triệu Phong.

Hướng về Nam!

Ai đã qua Đèo Ngang đã sang Ba Rền

Mến dòng sông Gianh, biết danh lũу Thầу"

Hôm nay đoàn đến với Quảng Bình, thắp hương tại Đền Tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến phà Long Đại, tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ nhân ngày 27-7 và tròn 10 năm ngày khánh thành.

Trong trang sử vàng chống Mỹ cứu nước, Bến phà Long Đại (Quảng Ninh, Quảng Bình) trong chiến tranh là địa điểm Mỹ ném quả bom đầu tiên trong cuộc đánh phá nhằm cắt đứt đường chi viện cho miền Nam. Nơi đây đã hứng chịu hàng triệu tấn bom dội xuống suốt giai đoạn 1965 - 1972. Đây cũng là nơi có nhiều liệt sĩ anh dũng hy sinh khi bảo vệ tuyến đường vận chuyển Đông Trường Sơn.

Học sinh Trường THCS Nam Lý, Đồng Hới, Quảng Bình viếng Đền Tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến phà Long Đại, năm 2023

Ngày 16-6-1972, tại Bến phà Long Đại, 15 thanh niên xung phong quê Nghệ An đang chào cờ trước lúc ra trận địa làm đường thông xe thì một trận bom của không quân Mỹ dội xuống, làm cả 15 thanh niên xung phong hy sinh. Hầu hết họ đều ra đi khi tuổi đời chỉ mười tám, đôi mươi. Tiếp tục nhiệm vụ của họ là lực lượng thanh niên xung phong quê Thái Bình, nhưng sau 3 tháng, một loạt bom khác cũng cướp đi mạng sống của 16 chàng trai, cô gái đang tiếp sức cho phà Long Đại.

Thiếu tướng Phan Khắc Hy, nguyên Phó Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn năm ấy tâm sự: "Số lượng anh em mất mát, hy sinh để bảo vệ phà được cộng thêm từng giờ, từng ngày. Ác liệt đến nỗi ngay sau khi chúng tôi đưa Tổng Bí thư Lê Duẩn thăm trung đội pháo binh bảo vệ phà, thì toàn bộ đơn vị bị bom, trung đội trưởng tên Bàng hy sinh mà trên môi vẫn cười, như tiếp lửa cho người còn sống tiếp tục chiến đấu. Rất nhiều liệt sĩ đã nằm lại, thân thể hòa với cây cỏ, sông nước Long Đại. Do vậy, đền tưởng niệm này là công trình thể hiện đạo lý, là công trình để đời cho con cháu sau này luôn nhớ về một thời cha ông đã anh dũng xả thân vì nước".

Và cũng chính nơi này, còn khắc ghi những dòng thơ của người lính Vũ Đình Văn, Đặng Quang Quỳnh, Nga Hằng, Phùng Cương nơi Đại học Sư phạm Hà Nội:

"Đêm ấy đêm trăng

Chúng tôi hành quân qua phà Long Đại

Nơi mảnh bom thù dày hơn đá sỏi

Nơi trao tay mình tiền phương, hậu phương

Nơi ấy ngã ba chiến trường

Nơi một tấm ván phà mấy trăm vết đạn

Nơi ngọn hải đăng trong gió gào vẫn sáng

Nơi mở đường đưa máu chảy về tim

Nơi chuyến phà sang ngang trong đêm

Tôi thấy lửa gọi những ngày sẽ đến

Thấy những xe hàng nôn nao ra tiền tuyến

Và thấy những đoàn quân đi xanh dãy Trường Sơn".