Tháo gỡ điểm nghẽn nhiều năm trong cấp giấy tờ tùy thân cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt

Nhiều trường hợp gặp khó

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Chủ tịch HĐND TPHCM Huỳnh Thanh Nhân cho biết, hiện nay, các quy định pháp lý về cấp giấy khai sinh, mã số định danh, và cư trú đã có nhưng vẫn còn nhiều điểm chưa đồng bộ. Một số quy trình còn phức tạp và gây khó khăn, đặc biệt khi thực hiện cho trẻ em không có giấy tờ chứng minh từ người thân hoặc không thể xác định được nguồn gốc, nơi cư trú.

Tọa đàm là dịp để tìm kiếm giải pháp phù hợp có thể áp dụng tại TPHCM nhằm tạo ra các mô hình bền vững, hướng đến việc giảm bớt rào cản trong quy trình cấp giấy tờ cho các em.

Tại tọa đàm, các đại biểu cùng chuyên gia đã phân tích thực trạng, khó khăn cụ thể trong công tác cấp giấy tờ cho trẻ em và thanh thiếu niên có hoàn cảnh đặc biệt trên địa bàn thành phố. Nhóm này bao gồm trẻ mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em di cư và trẻ em từ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Cụ thể, phường 28 (quận Bình Thạnh) có trường hợp với hoàn cảnh đặc biệt, trẻ có cha đi tù, mẹ bỏ đi nên ở với bà nội. Phường đã liên hệ đến bệnh viện để trích lục giấy chứng sinh và cố gắng liên hệ với mẹ trẻ (hiện đang thường trú tỉnh Trà Vinh) để làm giấy khai sinh cho trẻ.

Hay ở quận 7, các trường hợp chưa cấp được giấy khai sinh cho trẻ chủ yếu là do trẻ không có giấy chứng sinh; cha mẹ và thậm chí gia đình nhiều thế hệ của trẻ đều không có giấy tờ tùy thân. Còn ở quận 11 có các trường hợp trẻ không có giấy chứng sinh, địa chỉ tạm trú lại không khớp với địa chỉ thực tế đang cư ngụ, do đó công an quận 11 phải tiến hành xác minh, trao đổi với công an các địa phương khác để giải quyết…

Nỗ lực để không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau

Phát biểu tại tọa đàm, Phó Chủ tịch Hội bảo vệ Quyền trẻ em TPHCM Phạm Đình Nghinh cho rằng, bảo vệ trẻ em dù ở giai đoạn hay lĩnh vực nào cũng rất quan trọng, nhưng vấn đề pháp lý, giấy tờ tùy thân là cái gốc để bảo vệ Quyền trẻ em. Nếu không có giấy tờ tùy thân, trẻ em sẽ bị ảnh những quyền về giáo dục, y tế, chính sách an sinh xã hội.

Phó Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND TPHCM Nguyễn Minh Nhựt cho rằng, cần có cơ chế phối hợp giữa chính quyền địa phương với các cơ sở bảo trợ xã hội công lập, ngoài công lập để có thông tin trẻ em chưa có giấy tờ. Đồng thời kiến nghị ngành công an và tư pháp cần có sự giám sát, hướng dẫn với các địa phương.

Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐTB-XH Đặng Hoa Nam ghi nhận, đánh giá cao và bày tỏ xúc động khi lãnh đạo TPHCM cùng quan tâm, giải quyết từng trường hợp trẻ em đặc biệt gặp khó trong cấp giấy tờ tùy thân. Điều này thể hiện hình ảnh đẹp của TPHCM - một thành phố nỗ lực, trách nhiệm để đảm bảo không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau.

Ông Đặng Hoa Nam nhìn nhận, việc cấp giấy tờ tùy thân cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt là điểm nghẽn nhiều năm không chỉ ở TPHCM mà còn với các tỉnh, thành phố khác. Theo đó, việc không thể cấp giấy tờ tùy thân cho các trường hợp này dẫn đến việc nhiều trẻ em, thanh niên sống ngoài pháp luật và không được hưởng các chính sách, các quyền đáng lẽ được hưởng.

"Nếu quyền khai sinh, quyền được cấp mã số định danh, căn cước không được thực hiện thì rất nhiều quyền lợi của trẻ em sẽ bị ảnh hưởng. Nếu chúng ta không thực hiện thì chính chúng ta cũng khó khăn trong quản lý xã hội", đại diện Bộ LĐTB-XH nhấn mạnh.

Ông Đặng Hoa Nam cũng đánh giá cao sự phối hợp liên ngành trong giải quyết cấp giấy tờ tùy thân, đặc biệt là Công an và Tư pháp. Theo ông, nếu sự phối hợp này không ăn ý thì sẽ vướng một số rào cản pháp luật chưa tháo gỡ được; dẫn tới cán bộ, công chức địa phương sợ trách nhiệm, sợ sai luật. Tuy nhiên, TPHCM đang làm tốt nội dung phối hợp này.