Ở các nước phương Tây, những năm gần đây xuất hiện hiện tượng thanh thiếu niên uống rượu và say xỉn (“binge drinking”) ngày càng nhiều. Thói quen mới này không chỉ nguy hiểm đối với sức khỏe và tính mạng của thanh thiếu niên mà còn là mối nguy lâu dài đối với quốc gia vì tuổi trẻ chính là tương lai đất nước.
Ngày càng trẻ hóa!
Những kết quả khảo cổ cho thấy người Ai Cập và Trung Quốc đã sản xuất rượu từ 5.000 năm trước Công nguyên. Loại thức uống có chứa cồn lên men này thường được sử dụng trong các dịp gặp gỡ, hội hè, dùng để lấy khí thế trước khi ra trận, để giải sầu, để chứng tỏ “bản lĩnh đàn ông” hoặc tạo cảm hứng cho các sáng tạo nghệ thuật... Rất nhiều lợi ích của rượu trong y học và trong cuộc sống đã được các nhà khoa học chứng minh. Vì thế, uống rượu điều độ và đúng cách vừa giúp tăng cường sức khỏe vừa chứng tỏ sự tinh tế và sành điệu của người uống.
Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại, do sự lạm dụng của con người, không ít khi rượu phải mang tiếng xấu. “Binge drinking” (uống cho say xỉn) - cách uống một lượng lớn rượu mạnh trong thời gian ngắn để nhanh chóng vào trạng thái say - là một xu hướng uống rượu mới ở các nước phương Tây. Đáng lo ngại hơn, những con “ma men” thời hiện đại ngày càng được “trẻ hóa”.
Khách du lịch đến thủ đô London hoa lệ cũng như một số thành phố lớn khác của Anh không khỏi ngạc nhiên khi phải chứng kiến cảnh nhiều thanh niên trong tình trạng say rượu tụ tập, chửi bới và quậy phá vào mỗi dịp cuối tuần. Ngày càng có nhiều thanh thiếu niên Anh uống rượu. Một số thống kê gần đây cho thấy thiếu niên Anh từ 11-15 tuổi uống trung bình 11,4 đơn vị/tuần (tương đương 2 chai rượu vang hoặc 12 ly whisky), một mức cao so với thế giới.
Tại Pháp, tuổi trung bình của thanh thiếu niên uống rượu lần đầu tiên đã giảm xuống còn 12 tuổi. Theo một cuộc điều tra mới được thực hiện ở Pháp, 57% thiếu niên 17 tuổi thừa nhận đã từng say xỉn, trong đó 11% cho biết thường xuyên uống rượu và khoảng 10% khẳng định từng say xỉn ít nhất 10 lần trong năm qua. Trong giai đoạn từ 2004 - 2007, số thanh thiếu niên tuổi từ 15 - 24 và cả lứa tuổi dưới 15 phải nhập viện do say xỉn cũng tăng 50%. Tại Australia, cứ 10 thanh thiếu niên tuổi từ 12 - 17, có một người uống rượu quá chén ít nhất một lần/tuần. Khoảng 13% thanh thiếu niên lái xe khi say rượu và 16% thanh thiếu niên đến trường trong trạng trái say xỉn.
Đáng chú ý, “phái yếu” cũng ngày càng tỏ ra không muốn thua kém nam giới trong chuyện uống rượu. Tại Anh, số liệu thống kê của cảnh sát Anh công bố đầu tháng 5-2008 cho thấy số phụ nữ nước này bị bắt vì say rượu và gây mất trật tự đã tăng hơn 50% trong vòng 5 năm qua, từ 3.847 người trong năm 2003-2004 lên đến 5.891 người trong năm 2007-2008.
Quả bom nổ chậm!
Rượu gây ra những tác hại cả trước mắt lẫn lâu dài cho người uống và những người xung quanh. Hậu quả tức thời là các hình thức tai nạn: Tai nạn giao thông, nhiễm độc rượu, hành hung hoặc bị hành hung, quan hệ tình dục không an toàn… Về lâu dài, người uống rượu có thể bị nghiện, đó là chưa kể đến nhiều loại bệnh nan y do rượu gây ra. Rượu cũng là con đường ngắn nhất dẫn tới các tệ nạn khác như nghiện hút, mại dâm và bỏ học…
Theo thống kê ở Anh, số thanh thiếu niên dưới 18 tuổi phải nhập viện liên quan đến rượu năm 2007 là 8.494, tương đương 23 em/ngày, tăng hơn 50% chỉ sau một thập kỷ. Hệ thống y tế của Anh phải chi 127 triệu bảng/năm để chăm sóc các bệnh liên quan đến rượu, đó là chưa kể tới nhiều triệu bảng khác mà chính phủ phải chi cho các chiến dịch vận động người dân và lớp trẻ về tác hại của rượu bia. Do rượu bia, tội phạm ở tuổi thiếu niên tại Anh cũng tăng mạnh. Những vụ tội phạm bạo hành của người Anh dưới 18 tuổi đã tăng 37% trong vòng 3 năm, tính đến 2006.
Sau khi uống rượu, nhiều người lên xe trong tình trạng xay xỉn và tai nạn thường xuyên xảy ra. Báo cáo của Cơ quan An toàn giao thông đường cao tốc quốc gia Mỹ (NHTSA) cho biết năm 2006, trên toàn nước Mỹ có 17.602 người thiệt mạng do lái xe khi say rượu. Trung tâm ngăn chặn và kiểm soát bệnh tật của Mỹ cũng cảnh báo hiện có gần một nửa học sinh cấp 3 ở Mỹ uống rượu. Năm 2005, số vụ tai nạn giao thông chết người liên quan tới rượu ở tuổi 16-20 đã tăng 11,7%.
Uống rượu quá mức hoặc nghiện rượu gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe con người. Nhẹ thì gây nhức đầu, làm giảm khả năng thích ứng và phối hợp các hành động ứng xử, rối loạn giấc ngủ và hoạt động tình dục; nặng thì làm tăng huyết áp, gây tai biến mạch máu não, suy tim cấp, xơ gan, loãng xương, tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, chảy máu dạ dày…
Riêng đối với phụ nữ, các nghiên cứu khoa học ở Mỹ và Anh gần đây cho thấy, uống rượu có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ từ 30% - 60%, tùy lượng rượu và độ tuổi của phụ nữ. Theo các nhà khoa học Mỹ, những người uống từ một đến hai ly nhỏ rượu mỗi ngày nguy cơ phát triển khối u vú tăng 32%, nếu uống từ ba ly trở lên thì nguy cơ này tăng tới 51%.
Các nhà khoa học Anh khuyến cáo rằng phụ nữ ở tuổi trung niên tiêu thụ 20 đơn vị rượu/tuần sẽ có ít nhất 60% nguy cơ phát triển ung thư vú so với những người uống ít hơn. Theo số liệu của cơ quan y tế Anh, mỗi năm có gần 2.000 phụ nữ tử vong vì ung thư vú liên quan đến rượu.
Các nhà xã hội học lo ngại rằng chứng nghiện rượu ở giới trẻ giống như một “quả bom nổ chậm” bởi những tác hại trước mắt và lâu dài mà nó gây ra cho giới trẻ và cả những người xung quanh là rất lớn. Nhiều quốc gia đã nhận thức được xu hướng tiêu cực này và đã đề ra những chiến lược và biện pháp để đối phó.
Bài 2: Tìm giải pháp cứu “tương lai đất nước”
Hà Vy (tổng hợp)
(SGGP 12G)
