Chính phủ Nhật Bản vừa cho công bố chương trình Chính sách ưu tiên nhằm hiện thực hóa xã hội số phiên bản tài khóa 2024. Đây là phiên bản đầu tiên đề cập đến “thâm hụt kỹ thuật số” của Nhật Bản, vốn đang gia tăng do chi phí cấp phép phần mềm, lưu trữ đám mây và quảng cáo trực tuyến ngày càng tăng. Dữ liệu cán cân thanh toán của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cho thấy, năm ngoái, thâm hụt từ các dịch vụ liên quan đến kỹ thuật số tăng gấp đôi, lên 33,7 tỷ USD so với mức năm 2015. Đây là một yếu tố khiến cán cân thanh toán chung của Nhật Bản cho các dịch vụ xấu hơn, ngay cả khi du lịch nước ngoài phục hồi.
Nhu cầu về dịch vụ kỹ thuật số tiếp tục tăng với những bước phát triển như áp dụng rộng rãi trí tuệ nhân tạo (AI). Phần lớn nhu cầu này tại Nhật Bản hiện do các “gã khổng lồ” công nghệ Mỹ như Google, Amazon và Microsoft cung cấp, khiến dòng tiền chảy ra khỏi Nhật Bản. Các nhà cung cấp nội địa rất khó có thể cạnh tranh với các công ty này và việc giảm sự phụ thuộc vào họ không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Bộ trưởng Chuyển đổi số Nhật Bản, ông Taro Kono, thừa nhận ngành công nghệ thông tin và kỹ thuật số của Nhật Bản vẫn còn nhiều việc phải làm để có tính cạnh tranh hơn, với ưu tiên hàng đầu là tăng số lượng hệ thống và chương trình được sản xuất tại Nhật Bản. Để đặt nền tảng xây dựng ngành công nghiệp số, kế hoạch kêu gọi thiết lập một khuôn khổ để thúc đẩy tích hợp dữ liệu cũng như đào tạo nhân sự có trình độ cần thiết cho quá trình chuyển đổi số.
Các hệ thống cũ hiện đang kìm hãm nhiều công ty trong quá trình số hóa. Nhật Bản phải đối mặt với khó khăn đến năm 2025, khi nhiều nhân sự có chuyên môn làm việc với các hệ thống cũ. Bộ Công nghiệp Nhật Bản ước tính điều này có thể gây ra thiệt hại kinh tế 75 tỷ USD/năm do các yếu tố như nguy cơ hỏng hóc hệ thống tăng cao. Chính sách này thúc đẩy việc thành lập một nhóm liên ngành để xác định những thách thức và phương hướng giải quyết vào tháng 6-2025. Chính phủ sẽ thúc đẩy sử dụng công nghệ đám mây, một công nghệ có chi phí phải chăng và có thể dễ dàng thích ứng với những thay đổi trong môi trường kinh doanh.
Mục tiêu của kế hoạch cũng bao gồm việc đào tạo thêm nhiều chuyên gia về an ninh mạng, một lĩnh vực ngày càng quan trọng khi các cuộc tấn công mạng trở nên thường xuyên hơn. Nhật Bản đặt mục tiêu có 50.000 chuyên gia bảo mật thông tin được chứng nhận cấp quốc gia vào năm tài chính 2030, tăng từ mức khoảng 20.000 người (tính tới tháng 4-2023). Chính phủ mong muốn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà cung cấp trong khu vực và các doanh nghiệp vừa và nhỏ có được kiến thức và kỹ năng an ninh mạng cơ bản.
Chính phủ Nhật Bản cũng đã phê duyệt chính sách mới tập trung cho việc mở rộng tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế. Trong đó, có việc thúc đẩy số hóa và tự động hóa, đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng như công nghệ xanh và chip bán dẫn để đảm bảo an ninh quốc gia. Chính sách này hứa hẹn hỗ trợ đầu tư nhiều năm, quy mô lớn để thúc đẩy sản lượng cũng như nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực AI và chip.
