Hai tập tản văn ắp đầy những kỉ niệm về Tết của một thời còn thiếu thốn, nhưng đó cũng là những kí ức thân thương, những khoảnh khắc thiêng liêng không bao giờ trở lại.
Hai tập tản văn "Tết xưa thơ bé" và "Nhớ ơi là Tết" làm thức dậy trong tâm trí người đọc những ký ức về ngày Tết thuở xưa. Nương theo kí ức của Hương Thị trong Tết xưa thơ bé, ta được sống trong khung cảnh của một thị trấn nhỏ Bắc bộ những năm 80 của thế kỉ trước, sống cùng vui buồn của một cô bé lí lắc, lắm chiêu. Tết mang theo bao nỗi lo toan của người lớn nhưng lại là niềm phấp phỏng chờ mong của những đứa trẻ. Suốt cả năm, bà và mẹ đã phải chuẩn bị chăm cho nải chuối to, chăm cho đàn gà lớn, lo lắng chạy vạy để mâm cỗ đủ đầy, có cành đào trưng Tết, có tiền mua cho con tấm áo mới…
Với những đứa trẻ thì Tết là dịp duy nhất trong năm được ăn no nê thỏa thích, với vô vàn món ngon, được mặc quần áo đẹp, được xúng xính đôi giày mới, được “phát vốn” để có chút của riêng… Tết là thời khắc đặc biệt, thiêng liêng với những đứa trẻ.
Tản văn "Tết xưa thơ bé" của Hương Thị đưa người đọc trở về với khung cảnh của một thị trấn nhỏ Bắc bộ những năm 80 của thế kỉ trước. Độc giả nhiều phen dở khóc dở cười cùng cô bé Hương Thị lật đật khi trong một ngày đầu năm mới mà cô phá vỡ rất nhiều tục lệ kị hèm như không được nói những điều xui xẻo, không để bị đòi nợ ngày đầu năm mới, tránh đổ vỡ… Chỉ duy tục “không quét nhà” trong suốt những ngày Tết là khiến cô bé sướng rơn.
Cuốn sách của Hương Thị giống như lời thủ thỉ của một bà mẹ, kể lại cho con nghe những kí ức về Tết của một thời chưa xa, nhưng có lẽ đã khá lạ lẫm lắm với những đứa trẻ hôm nay. Ngôn ngữ kể khi thì rủ rỉ rù rì, đầy xúc cảm, lúc thì lại lí lắc, dí dỏm, khi thì dồn dập gay cấn, cuốn độc giả qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau.
Với Nhớ ơi là Tết, tác giả Thái Hương Liên dẫn độc giả về xứ Đoài mây trắng với vẻ đẹp êm đềm, cổ kính; làm quen với những người nông dân mộc mạc, chất phác; thưởng thức những cái Tết cổ truyền từ thuở còn thiếu thốn.
Tết giờ đây đã đủ đầy, nhưng nỗi niềm rưng rưng nhớ những kỉ niệm xưa dường như vẫn sống dậy trong lòng tác giả mỗi dịp xuân về. Quên sao được hình ảnh “đôi dép đã mòn vẹt cả đế” và tiếng cười vui trẻ thơ khi được mua đôi dép đượm mùi nhựa mới, niềm hân hoan khi được là ủi thẳng thớm bộ quần áo cũ bằng “chiếc bàn là Con Gà dùng than thần thánh”, nhớ mùa Tết “chỉ nghe tiếng lợn kêu lúc trời chưa rạng đã bồn chồn”…
Với "Nhớ ơi là Tết", tác giả Thái Hương Liên dẫn độc giả về xứ Đoài mây trắng với vẻ đẹp êm đềm, cổ kính. Mỗi bài viết là một nét chấm phá tạo nên bức tranh về làng Thạch xứ Đoài đang rộn ràng không khí Tết. Từ cánh đồng xa xa, các cô các bà vừa lom khom cấy, vừa rôm rả câu chuyện sắm Tết; đến khu chợ làng với những gian lều lúp xúp: góc này là hàng trầu cau, góc kia là khu hàng xén với gương, lược, kim, chỉ, bút, vở… Ở góc kia là gian lều treo đầy áo quần rực rỡ; bên này là hàng quà bánh, bên kia bày bán chuối, bưởi vàng ươm. Và đặc biệt là một góc không kém phần quan trọng làm nên không khí Tết là góc bán tranh Đông Hồ đầy sắc màu, hình ảnh sống động.
Lại gần hơn, ta sẽ thấy thấp thoáng trong bức tranh làng quê ấy “sắc tím sắc trắng của hoa đồng nội đẹp mơ hồ trong làn mưa huyền ảo” dọc bờ đê. Nổi bật lên là màu đỏ rực của những bông gạo trổ cuối xuân. Góc kia là cái giếng cổ to tướng tuổi đời hàng trăm năm, góc này là con ngõ nhỏ với hàng xoan đào trải xuống đất “tấm thảm hoa tim tím”; là “ngôi nhà có mái ngói rêu phong”, là góc “sân vườn rợp mát bóng giàn bầu giàn mướp trĩu trịt nõn nà”.
Bằng tình yêu da diết của người con sinh ra, lớn lên và gắn bó với làng, Thái Hương Liên khiến độc giả muốn một lần được được đến thăm vùng đất ấy, thưởng lãm vẻ đẹp trầm lắng dấu tích thời gian, thưởng thức những món ăn đặc sản của quê hương, thấm đượm mùi đất đai đồng ruộng và đắm mình trong cõi yên bình của làng quê.
Đọc hai tập tản văn Tết xưa thơ bé và Nhớ ơi là Tết, người lớn sẽ bồi hồi nhung nhớ một thời đã xa, trẻ em thì lại thấy như đang được nghe những câu chuyện cổ tích mà bà và mẹ rủ rỉ hằng đêm.
