Cuối cùng thì việc thu phí không dừng đã được thực thi từ ngày 1-8-2022 sau gần 5 năm có chủ trương chính thức từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội bằng Nghị quyết 437/NQ-UBTVQH14. Động thái này chứng tỏ quyết tâm của Chính phủ trong việc minh bạch hóa hoạt động thu phí hoàn vốn ở các tuyến cao tốc; giúp xe qua trạm nhanh hơn để qua đó khai thác hiệu quả hơn các tuyến đường này; đồng thời góp phần giảm khí thải, bảo vệ môi trường.
Thu phí không dừng trên các tuyến cao tốc là việc không mới ở nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, khi triển khai ở Việt Nam lại gặp không ít khó khăn. Doanh nghiệp BOT không ủng hộ vì lo ngại sẽ mất quyền thu phí; đơn vị cung cấp dịch vụ thiếu vốn nên việc lắp đặt thiết bị thu phí không dừng bị chậm nhiều năm; nhiều người dân vẫn giữ thói quen sử dụng tiền mặt và đặc biệt nhiều đơn vị vận tải có số lượng xe lớn e ngại phải nộp số tiền lớn vào tài khoản giao thông; thời gian đầu tình trạng lỗi thẻ không dừng xảy ra khá phổ biến…
Đáng nói, tất cả những việc này tồn tại dai dẳng và luôn được đưa ra để đề xuất gia hạn thời gian thực hiện thu phí không dừng. Trên thực tế, trước những đề xuất này, các cơ quan chức năng đã phải dời thời hạn thu phí không dừng nhiều lần. Tất nhiên, có những tồn tại cần thời gian để giải quyết nhưng đáng ghi nhận ở đây là ngoài việc tháo gỡ khó khăn, Chính phủ đã liên tiếp ban hành nhiều quyết định với đầy đủ các quy định về nhiệm vụ, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị để “thúc” họ đẩy nhanh tiến độ thu phí không dừng. Đó là Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 27-2-2018 về đẩy nhanh tiến độ thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng hay gần đây nhất là Thông báo số 186/2022 của Văn phòng Chính phủ chỉ đạo từ 1-8-2022 thu phí tự động trên tất cả các tuyến đường cao tốc.
Chắc chắn trong thời gian đầu thực hiện thu phí không dừng sẽ còn nhiều vướng mắc, bất cập bởi không phải tài xế nào cũng nắm rõ quy định về thu phí không dừng và tình trạng lỗi thẻ có thể xảy ra… Tuy nhiên, phải hiểu rằng, đây là việc tốt cho tất cả mọi người chứ không chỉ có cơ quan quản lý Nhà nước. Thậm chí, có thể nói, được lợi trước tiên chính là những người tham gia giao thông, những doanh nghiệp vận tải bởi minh bạch được việc thu phí hoàn vốn sẽ giúp họ trả đúng giá trị của dịch vụ (đi cao tốc) mà họ sử dụng; không phải dừng lại trả phí sẽ giúp lưu thông nhanh hơn… Các doanh nghiệp BOT cũng được lợi khi có công cụ giúp thu nhanh, đủ, đúng chi phí để hoàn vốn, tạo cơ sơ, uy tín cho họ tiếp tục thực hiện các dự án BOT khác. Do vậy, hãy chung tay để quy định này được triển khai sâu, rộng và bền lâu trên thực tế.
Từ nay đến năm 2025, theo kế hoạch, Việt Nam sẽ có khoảng 3.000km đường cao tốc và đến năm 2050 sẽ có khoảng 9.000km. Để khai thác hệ thống cao tốc này một cách hiệu quả thì việc thu phí không dừng là một trong những điều kiện tiên quyết (như đã phân tích ở trên). Chính vì vậy, quy định từ ngày 1-8-2022 triển khai thu phí không dừng ở tất cả các cao tốc trên cả nước là quyết định hoàn toàn đúng đắn.
