Chỉ áp dụng PPP với lĩnh vực trọng điểm, có tính liên kết vùng miền
Đại diện cơ quan chủ trì thẩm tra Luật Đầu tư PPP, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, dự thảo Luật Đầu tư PPP lần này được chỉnh lý theo hướng thu hẹp lĩnh vực, chỉ tập trung đầu tư PPP ở những lĩnh vực trọng điểm, quan tâm đến các dự án lớn, có tính liên kết vùng miền, tính lan tỏa đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của ngành, địa phương.
Về lựa chọn nhà đầu tư, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự luật được sửa đổi, bổ sung một số quy định đặc thù, chi tiết hơn cho phù hợp với việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án PPP, bảo đảm quy định đồng bộ, thống nhất cả vòng đời dự án, từ việc chuẩn bị dự án, lựa chọn nhà đầu tư, thành lập doanh nghiệp dự án, ký kết hợp đồng, triển khai thực hiện, chuyển giao, thanh lý hợp đồng dự án PPP… Liên quan đến vấn đề chia sẻ rủi ro giữa Nhà nước - nhà đầu tư, cơ quan thẩm tra đề xuất, cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu được áp dụng cho tất cả dự án PPP. Cụ thể, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP chia sẻ với Nhà nước 50% phần tăng thu hoặc Nhà nước chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP 50% phần giảm thu giữa doanh thu thực tế và doanh thu cam kết tại hợp đồng đối với dự án PPP, bảo đảm tính công khai, minh bạch và sự công bằng, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án PPP.
Một nội dung quan trọng khác là hoạt động Kiểm toán Nhà nước trong đầu tư PPP được đề nghị thực hiện ở hai giai đoạn. Trước khi ký kết hợp đồng, Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán tuân thủ theo pháp luật kiểm toán Nhà nước về quá trình chuẩn bị dự án, kết quả lựa chọn nhà đầu tư đối với dự án PPP có sử dụng tài chính công, tài sản công. Sau khi ký kết hợp đồng, Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán theo pháp luật đối với việc sử dụng tài chính công, tài sản công trong dự án PPP.
Nhà nước không thể chia sẻ mọi loại hụt thu
Góp ý về dự thảo luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển lưu ý: “Việc lựa chọn nhà đầu tư dự án PPP vừa qua có vấn đề, nên cần phải tính toán kỹ, nhất là với những dự án không thể đấu thầu quốc tế”. Ông Phùng Quốc Hiển đồng tình với yêu cầu chia sẻ rủi ro, nhưng phải tính lại, vì chia sẻ rủi ro trên cơ sở doanh thu thì không phù hợp với cơ chế thị trường, không làm chặt chẽ thì sẽ gây ra gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Đây cũng là lo lắng của Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải: “Hụt thu do thay đổi chính sách, quy hoạch thì Nhà nước bù đắp, do bất khả kháng thì Nhà nước chia sẻ, còn do khả năng vận hành dự báo quản lý của nhà đầu tư không tốt thì doanh nghiệp phải tính toán, Nhà nước không nên bao sân tất cả”.
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu bày tỏ băn khoăn về nội dung giám sát cộng đồng: “Quy định như thế với các công trình xây dựng nông thôn mới thì được, nhưng với công trình hiện đại như cao tốc thì không phù hợp”. Chia sẻ ý kiến này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhìn nhận, quy định giám sát cộng đồng với các dự án lớn, với “bao nhiêu là hồ sơ thì tính khả thi có cao hay không”. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị rà soát lại sự tương thích của dự thảo luật với thông lệ quốc tế về PPP, vì PPP đã trở thành một phương thức đầu tư khá phổ biến. Đối tượng mong đợi luật là khu vực tư nhân, để họ yên tâm bỏ vốn đầu tư, cơ quan soạn thảo đã trao đổi kỹ với họ hay chưa? “Nếu tôi là doanh nghiệp, với dự thảo luật thế này, tôi cũng chưa bỏ tiền ra đâu”, Chủ tịch Quốc hội thẳng thắn bình luận.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga và Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cùng có ý kiến về nguyên tắc áp dụng pháp luật nêu trong dự thảo luật này. Bà Lê Thị Nga nói: “Dự thảo viết là nếu có sự khác biệt giữa các luật thì áp dụng quy định của luật này, tại sao lại có nguyên tắc này? Nếu luật này là đặc thù về đầu tư thì những luật nào quy định khác phải nêu rõ, không rà soát hết mà áp dụng luật này thì tôi không đồng tình”.
