Hoàn thiện chính sách để quản lý
Theo ông Hồ Kiên Trung, Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hệ thống pháp luật Việt Nam đã quy định cụ thể về EPR trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 và một số văn bản liên quan. Gần đây nhất, Nghị định số 05/2025/NĐ-CP và Thông tư số 07/2025/TT-BTNMT tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các quy định nhằm minh bạch hơn quá trình thực hiện EPR.
Theo đó, các nhà sản xuất, nhập khẩu có thể lựa chọn tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính để hỗ trợ hoạt động này. Lộ trình thực hiện cũng được quy định cụ thể: Từ ngày 1-1-2024, trách nhiệm tái chế áp dụng với các sản phẩm săm lốp, dầu nhớt, pin, ắc quy và một số loại bao bì. Từ ngày 1-1-2025, mở rộng sang sản phẩm điện, điện tử và từ ngày 1-1-2027, áp dụng với phương tiện giao thông.
Đối với trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải, các sản phẩm như pin dùng một lần, tã lót, kẹo cao su, thuốc lá, bao bì thuốc bảo vệ thực vật… đã phải tuân thủ từ năm 2022.
Ông Nguyễn Văn Phan, đại diện Văn phòng EPR nhận định, trước khi có cơ chế này, phần lớn bao bì sau khi sử dụng bị thải trực tiếp ra môi trường. Tuy nhiên, với EPR, các doanh nghiệp phải có trách nhiệm thu gom, tái chế hoặc đóng góp tài chính. Đặc biệt, nhóm bị ảnh hưởng nhiều nhất là các công ty sản xuất bao bì thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, phân bón, xi măng…
Doanh nghiệp lo ngại về quy trình thực hiện
Tuy nhiên khi thảo luận, ông Nguyễn Đức Long, đại diện một công ty tái chế bao bì nhôm, lại băn khoăn về quy trình báo cáo trên hệ thống. Đại diện Coca-Cola Việt Nam đặt câu hỏi về việc kê khai EPR đối với chai thủy tinh tái sử dụng…
Với câu hỏi này, theo Văn phòng EPR, nếu tỷ lệ thu hồi của công ty cao hơn mức bắt buộc (15%), doanh nghiệp sẽ không cần kê khai và thực hiện trách nhiệm EPR. Ngược lại, nếu thu hồi dưới mức này, doanh nghiệp vẫn phải thực hiện nghĩa vụ tái chế. Ông Đỗ Xuân Thuấn, đại diện Văn phòng EPR, khẳng định, chỉ khi các doanh nghiệp đăng ký và thực hiện tái chế đúng quy trình, dữ liệu mới được cập nhật chính xác trên hệ thống.
Đại diện một doanh nghiệp xi măng đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường tích hợp công nghệ đồng tái chế xi măng vào cơ chế EPR. Bởi, ngành xi măng đã ứng dụng công nghệ này để xử lý chất thải và thu hồi năng lượng, được một số nước trên thế giới công nhận.
Đáp lại đề xuất này, ông Lê Ngọc Giang, đại diện Văn phòng EPR cho biết, các quy định hiện hành chưa có nội dung liên quan đến đồng tái chế xi măng. Tuy nhiên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang nghiên cứu sửa đổi Nghị định 08/2022/NĐ-CP và có thể xem xét bổ sung nếu doanh nghiệp cung cấp báo cáo phân tích tác động đầy đủ.
