Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá, hướng tới mức tối ưu là 75% giá bán lẻ

Tại sự kiện, bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) khẳng định, tăng thuế là biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá. Để giảm tỷ lệ người sử dụng thuốc lá, cần bổ sung thuế tuyệt đối để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp với mức đủ lớn. Hơn nữa, tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập và dần hướng tới mức thuế tối ưu là chiếm 75% giá bán lẻ nhằm góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Trong khi đó, TS Nguyễn Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phát triển, cho biết, qua khảo sát năm 2025 của trung tâm, thuế chưa tăng nhưng giá thuốc lá tại các cửa hàng bán lẻ đã tăng, giá thuốc lá lậu tăng tương ứng. Như vậy, lập luận thuế tăng dẫn đến tiêu dùng giảm do giá của thuốc lá lậu rẻ đi của các doanh nghiệp thuốc lá lại đi ngược lại với câu chuyện thực tế.

Chuyên gia kinh tế Đào Thế Sơn cho rằng, thuế TTĐB đối với thuốc lá là một chính sách tài khóa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hơn là ngược lại. Các mức thuế hiện tại cũng mới chỉ phần nào gỡ lại thiệt hại y tế đối với toàn dân. Thuế TTĐB với thuốc lá mặc dù giảm phần doanh thu giữ lại của doanh nghiệp nhưng phần đóng góp ngân sách tăng lên và tổng cộng đóng góp chung cho nền kinh tế vẫn tăng.

“Thực ra, quá trình cải cách thuế TTĐB của Việt Nam không làm ảnh hưởng nhiều đến nền kinh tế, nhưng là sự phân chia lại để đảm bảo vấn đề an sinh xã hội được tốt hơn”, ông Đào Thế Sơn khẳng định.

Đồng tình với mức thuế của Bộ Y tế đề xuất, ông Sơn cho rằng nên tăng thuế từ mức 5.000 đồng/bao từ năm 2026 (thuế tuyệt đối) và tăng dần đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2030 bên cạnh thuế tỷ lệ hiện tại.