Đại diện cho doanh nghiệp phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Hoàng Giang, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thương mại Bia Sài Gòn, đại diện Tổng công ty Cổ Phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO) cho biết, trong dự thảo luật sửa đổi, với các sản phẩm rượu, bia, dự thảo luật đề xuất 2 phương án tăng thuế TTĐB ở mức cao và tăng liên tục.
Tuy nhiên, những năm gần đây, nhất là sau dịch Covid-19, ngành đồ uống, trong đó có các doanh nghiệp rượu, bia đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Điều này đòi hỏi việc ban hành chính sách thuế cần cẩn trọng, không gây khó thêm cho doanh nghiệp và không cản trở động lực tăng trưởng kinh tế, bởi ngành đồ uống có vai trò đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước; thúc đẩy dịch vụ, du lịch; giải quyết hàng triệu lao động trực tiếp và gián tiếp trong chuỗi cung ứng; đóng góp ngân sách Nhà nước hơn 60.000 tỷ đồng mỗi năm (trong đó, thuế TTĐB chiếm 40.000 tỷ đồng).
Do đó, ông Giang đề xuất, với ngành bia, rượu, nên tăng thuế theo phương án 1, nhưng lùi thời gian thực hiện đến năm 2028 (thay vì từ năm 2026 như trong dự thảo); đối với ngành nước giải khát, chưa nên bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB.
Tham gia đóng góp ý kiến, ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA), cho biết, ủng hộ chủ trương tăng thuế TTĐB đối với mặt hàng thuốc lá để giảm lượng tiêu thụ mặt hàng này vì mục đích bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, đại diện VTA kiến nghị cơ quan chức năng cân nhắc về lộ trình tăng thuế TTĐB để không tạo độ sốc cho các doanh nghiệp và thị trường. Đồng thời, cơ quan chức năng nên tăng theo lộ trình, cụ thể là tăng 2.000 đồng/bao thuốc lá sau thời gian 2 năm.
Ở góc độ chuyên gia, TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cũng cho rằng, đối với mặt hàng bia rượu, thuốc lá, việc áp thuế không giảm được hành vi người tiêu dùng, thay vào đó họ sẽ có xu hướng chuyển sang các sản phẩm bất hợp pháp để thay thế. Trong khi đó, một số nghị định được áp dụng trong thời gian qua đã làm giảm tiêu dùng mặt hàng này, vì vậy cần xem xét các biện pháp khác chứ không phải chỉ tăng thuế.
Đồng quan điểm, TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia nhận xét, việc tăng thuế TTĐB đối với đồ uống chưa chắc đã tác động đúng đối tượng điều chỉnh hành vi, dự thảo còn mang tính “cào bằng” khi các sản phẩm đồ uống có nồng độ là khác nhau. Do đó, nên áp thuế suất theo nồng độ cồn, hàm lượng đường, tránh “cào bằng” để tạo sự công bằng và hợp lý.
Theo TS Cấn Văn Lực, cần tính toán mức thuế, thời điểm và lộ trình tăng thuế TTĐB sao cho phù hợp, khả thi, tránh hiện tượng “khó chồng khó” và có thể gây tác dụng ngược như người tiêu dùng lách luật, chuyển sang dùng thứ khác có tác hại nhiều hơn. Đồng thời, cân nhắc phương án tối ưu là giãn thực hiện tính thuế TTĐB từ ngày 1-1-2028, cân nhắc áp dụng tăng thuế theo phương án 1 để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị.
