Sáng 9-11, Cơ quan Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương tại TPHCM tổ chức Tọa đàm về công tác bảo vệ môi trường với chủ đề “Tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, hình thành ý thức bảo vệ môi trường”.
Buổi tọa đàm nhằm sơ kết công tác 5 năm thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Tại buổi tọa đàm, nhiều sở ngành, quận huyện đã đưa ra các kết quả đạt được kể từ khi triển khai Nghị quyết 24 cùng với nhiều giải pháp cụ thể như xây dựng được các mô hình khu dân cư không rác; câu lạc bộ Bờ kênh xanh của Đoàn thanh niên; rèn luyện học sinh xả rác đúng nơi quy định trong trường học; tổ chức các buổi chiếu phim vận động tiểu thương không xả rác và sử dụng túi thân thiện với môi trường; phân loại rác tại nguồn... Đồng thời chỉ rõ những hạn chế trong công tác tuyên truyền và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân hiện nay.
Thùng rác 2 ngăn phân biệt rác hữu cơ và vô cơ tại quận 4, TPHCM. Ảnh: KIM NGÂN Đại diện Sở TN-MT TPHCM thông tin, hiện dân số TPHCM có hơn 8 triệu dân chính thức nhưng lượng người hàng ngày có mặt tại thành phố lên tới hơn 13 triệu người, vì vậy công tác tuyên truyền chưa tiếp cận được đối tượng là người dân từ nơi khác tới học tập và làm việc. Với tỷ lệ người dân đã tiếp cận được các nội dung tuyên truyền thì lại chưa đánh giá được mức độ chuyển biến hành vi. Trong khi đó, thành phố đang thiếu hụt đội ngũ tuyên truyền viên một phần do kinh phí dành cho tuyên truyền chưa cao.
Đại diện Sở GD-ĐT TPHCM trăn trở: “Hiện trên địa bàn TP có hơn 1,6 triệu học sinh và các trường đều tập huấn kỹ năng bảo vệ môi trường cho học sinh; tổ chức phân loại rác thải tại nguồn và vận động căn tin trong trường học sử dụng túi giấy thay bằng túi ni lông… kết quả là không còn tình trạng học sinh xả rác trong khuôn viên trường. Tuy nhiên, khi ra khỏi trường, học sinh lại chứng kiến cảnh người lớn xả rác và làm theo, vô hình trung công tác trong nhà trường bị ảnh hưởng, thậm chí là phản tác dụng”.
Vấn đề nan giải hiện nay là chương trình phân loại rác tại nguồn đang được thực hiện tại nhiều quận, huyện trên địa bàn TPHCM. Các địa phương yêu cầu người dân phân loại rác hữu cơ và rác vô cơ ngay tại nhà nhưng khi đơn vị đi thu gom lại thu chung một xe, hay việc xử lý rác hiện nay chủ yếu là chôn lấp.
Về vấn đề này, PGS-TS Võ Lê Phú, Phó trưởng Khoa Môi trường và Tài nguyên, ĐH Bách Khoa TPHCM cho rằng nếu thành phố chưa chuẩn bị được hạ tầng để thu gom riêng như xe thu gom, phương án xử lý rác thải sau khi đã phân loại thì chưa vội triển khai phân loại rác trong nhân dân.
“Nếu yêu cầu dân phân loại rác mà hạ tầng xử lý chưa có thì vô hình trung làm mất tác dụng của công tác tuyên truyền, khi nào hạ tầng đã sẵn sàng thì hãy vận động người dân”, PGS-TS Võ Lê Phú cho hay.
Trong buổi tọa đàm, các đại biểu cũng đưa ra nhiều hạn chế về công tác xử phạt như hiệu quả chưa cao, chưa áp dụng được các chế tài vào trong cuộc sống.
Theo TS Nguyễn Thị Thanh Kiều, nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM, khái niệm nâng cao nhận thực khá trừu tượng. Ví dụ, một đoàn thể nào đó huy động thành viên của mình tham gia chương trình dọn dẹp vệ sinh thì chưa chắc thành viên đó đã có nhận thức tốt về bảo vệ môi trường. Do đó, đánh giá nhận thức phải có cơ sở, nhận thức không đi kèm với lời nói suông mà phải gắn với các công trình, có hiệu quả.
Ông Phạm Ngọc Linh trao đổi tại buổi tọa đàm. Ảnh: THU HƯỜNG Đúc kết các vấn đề đại biểu thảo luận tại buổi tọa đàm, PGS-TS Phạm Ngọc Linh, Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công nghệ và Môi trường (Ban Tuyên giáo Trung ương) ghi nhận nỗ lực của TPHCM trong việc triển khai khá bài bản Nghị quyết 24 của Ban Chấp hành Trung ương với nhiều mô hình hay. Nhất là với một thành phố đông dân, trong đó lượng dân từ các tỉnh, thành khác đổ về sinh sống và làm việc rất lớn nên vấn đề tuyên truyền để đạt mục tiêu nâng cao nhận thức là rất khó.
Qua đó, PGS-TS Phạm Ngọc Linh cho rằng vấn đề chính hiện nay TPHCM cần quan tâm đẩy mạnh là tăng cường sự phối hợp giữa các sở ngành, quận huyện, các địa phương và đơn vị. Cần phối hợp theo ngành ngang, ngành dọc, phải nâng cao tầm quan trọng của sự nêu gương, nghĩa là người lớn làm gương cho người trẻ, con trẻ tác động ngược trở lại người lớn. Cần tập trung nguồn lực cho các chương trình bảo vệ môi trường, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của các cấp, các ngành và toàn nhân dân. Bên cạnh tuyên truyền thì phải nâng cao các công cụ như chế tài xử phạt, áp dụng công nghệ thông tin vào tuyên truyền…
