Đó là ghi nhận đáng chú ý từ cuộc trao đổi của phóng viên Báo SGGP với ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó Trưởng ban chuyên trách Ban An toàn giao thông (ATGT) TPHCM.
° PHÓNG VIÊN: Nhiều năm chuyên trách lãnh vực, ông đúc kết có những trạng thái nào trong vi phạm lấn chiếm lòng đường, vỉa hè thành phố?
° Ông NGUYỄN NGỌC TƯỜNG: Nói chung các hành vi vi phạm trật tự lòng đường, vỉa hè trên địa bàn TPHCM có nhiều dáng vẻ. Đó là tình trạng các hộ mặt tiền kinh doanh, buôn bán lấn chiếm vỉa hè làm nơi để xe, hàng hóa, bảng hiệu; tình trạng buôn bán hàng rong trên vỉa hè; họp chợ tự phát; đưa rác thải ra lòng đường hoặc vỉa hè trong khi chờ xe đến thu gom rác.
Buôn bán hàng rong trên đường Song Hành, phường Tân Tạo A, quận Bình Tân. Ảnh: CAO THĂNG Công tác xử lý xe 3 - 4 bánh thô sơ, xe tự chế không thực hiện triệt để, đặc biệt tại khu vực vùng ven. Tình trạng ô tô dừng đậu tràn lan tại các tuyến đường có biển báo cấm dừng đậu, nhất là gần siêu thị, trung tâm tiệc cưới, nhà hàng, trường học, bệnh viện… Bên cạnh đó, việc sử dụng vỉa hè, lòng đường (ngoài mục đích giao thông) như tiệc cưới, tang lễ… diễn ra khá phổ biến, từ đó ít nhiều gây mất trật tự ATGT. Nhiều đoạn vỉa hè có tình trạng người dân xây, đặt bục, bệ trái phép, làm ảnh hưởng đến ATGT và mỹ quan đô thị.
Qua kiểm tra, rà soát trên 178 tuyến đường trọng điểm, Ban ATGT thành phố ghi nhận 68 tuyến đường có chuyển biến tốt, vỉa hè thông thoáng. Tiêu biểu như các đường Hàm Nghi, Calmette, Nguyễn Trãi, Phùng Khắc Khoan, Châu Văn Liêm, Hoàng Diệu, Hùng Vương…; 95 tuyến đường có chuyển biến, kinh doanh theo giới hạn vạch sơn trên vỉa hè hoặc chừa lối cho người đi bộ, như các tuyến đường Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Huệ, Đồng Khởi, Lê Lợi, Nguyễn Thái Học, Lương Định Của, Nguyễn Thị Minh Khai… và 15 tuyến đường được đánh giá ít chuyển biến vì còn để tình trạng buôn bán diễn ra phức tạp như: Võ Văn Tần, Nguyễn Chí Thanh, Thuận Kiều, Nguyễn Tri Phương, Lê Quang Sung, Minh Phụng, Ông Ích Khiêm, Kinh Dương Vương…
° Có ý kiến cho rằng, hiện trạng vỉa hè thành phố chưa đồng bộ, mỗi nơi mỗi kiểu, thậm chí có nơi không có vỉa hè. Ông có thể nói gì về điều này?
° Theo số liệu chúng tôi có được, toàn địa bàn thành phố hiện có tổng cộng 4.869 tuyến đường có bề rộng từ 5m trở lên, với tổng chiều dài 4.044km. Trong số 4.869 tuyến đường này, 3.631 tuyến đường có bề rộng lòng đường nhỏ hơn 7,5m với chiều dài 2.328km, tương đương 57,59% và 1.238 tuyến có bề rộng lòng đường từ 7,5m trở lên, với chiều dài 1.716km. Như vậy theo tinh thần Quyết định số 74/2008/QĐ-UBND ngày 23-10-2008 của UBND TPHCM, tính ra có 42,41% chiều dài tuyến đường có thể xem xét cho phép đậu xe dưới lòng đường.
Hiện TPHCM có tới 2.598 tuyến đường với chiều dài 2.074km, không có vỉa hè; 772 tuyến đường với chiều dài 451km, có vỉa hè rộng từ 3m trở lên và 1.499 tuyến đường với chiều dài 1.428,3km, có vỉa hè rộng dưới 3m.
Với đặc điểm hơn nửa số tuyến đường không có vỉa hè nên dẫn đến tình trạng phải dừng đậu xe dưới lòng đường, trong khi với các tuyến đường có vỉa hè, cũng chỉ khoảng hơn 27% chiều dài phần vỉa hè có thể xem xét cho phép sử dụng tạm thời vào mục đích ngoài giao thông.
° Vì sao có những tồn tại trong vấn đề quản lý, lập lại trật tự lòng đường, vỉa hè như thế ?
° Công tác quản lý, lập lại trật tự lòng đường, vỉa hè thời gian qua có những mặt làm được và cũng còn những tồn tại cần giải quyết. Về mặt tích cực, hầu hết quận, huyện đều nỗ lực trong việc giải quyết tình trạng lấn chiếm lòng lề đường; thường xuyên ra quân kiểm tra, rà soát nên tạo được chuyển biến bước đầu như các quận, huyện: 1, 3, 4, 6, Thủ Đức, Củ Chi.
Một số địa phương có giải pháp, mô hình hay như quận 1, mỗi tuần ít nhất 2 lần, các lực lượng chức năng phối hợp ra quân lập lại trật tự lòng lề đường hay như Đội Quản lý trật tự đô thị quận Bình Tân dùng điện thoại nhắn tin cho cá nhân, tổ chức kinh doanh buôn bán không lấn chiếm lòng đường, lề đường, vỉa hè trên địa bàn quận…
Thế nhưng, tại một số địa phương, việc giải quyết trật tự lòng lề đường vẫn chưa đồng bộ, thiếu quyết liệt; sau khi kiểm tra xử lý lại để tái phát nạn lấn chiếm, buôn bán tràn lan. Loại hình buôn bán hàng rong bằng xe đẩy dưới lòng đường còn khá phổ biến, gây cản trở giao thông. Chợ tự phát tuy có giảm nhưng chưa dứt điểm, tập trung nhiều quanh các khu công nghiệp, vùng ven.
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan. Tựu trung đó là những nguyên nhân như nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, thường tái phạm khi không có lực lượng chức năng tuần tra; nhiều tuyến đường không có vỉa hè hoặc vỉa hè rất hẹp, chưa kể thực trạng xuống cấp vỉa hè; chợ truyền thống chưa đáp ứng nhu cầu mua sắm của người dân, dẫn tới sự xuất hiện chợ tự phát; kinh doanh trên vỉa hè tại thành phố từ lâu đã trở thành như loại hình văn hóa trong kinh doanh, rất khó thay đổi; công tác tuyên truyền của cơ quan chức năng chưa thường xuyên, sâu sát nên không tạo được tính thuyết phục, sự đồng tình của người dân; công tác kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm chưa thường xuyên, liên tục, thiếu kiên quyết, nhất là ở cấp phường xã, từ đó dẫn tới dư luận cho rằng có tình trạng bao che, bảo kê…
° Theo ông, thời gian tới thành phố cần phải làm gì để giải quyết triệt để vấn đề này?
° Là bộ phận tham mưu chuyên ngành cho UBND TPHCM, Ban ATGT TP cho rằng, có một số giải pháp trọng tâm cần được triển khai trong thời gian tới để giải quyết vấn đề này. Theo đó, phải xác định trách nhiệm của chủ tịch UBND các quận huyện trước UBND TP trong việc đảm bảo trật tự lòng đường, vỉa hè trên địa bàn do mình quản lý. Lãnh đạo TPHCM xem xét xử lý trách nhiệm đối với chủ tịch các quận huyện không hoàn thành nhiệm vụ, để trật tự lòng đường, vỉa hè diễn biến phức tạp. Thành phố xem xét quy hoạch xây dựng chợ mới hoặc bố trí chợ tạm thời tại những vị trí phù hợp, như các khu đất trống, để dời chợ tự phát.
Chính quyền thành phố cần chỉ đạo UBND các quận huyện và đơn vị liên quan thực hiện nghiêm việc quản lý phương tiện thô sơ 3 - 4 bánh theo tinh thần Nghị quyết số 05/2008/NQ-CP của Chính phủ, không để tình trạng sản xuất, sử dụng tràn lan xe 3 - 4 bánh thô sơ, xe tự chế như hiện nay. Đề nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM tiếp tục phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể chính trị trong công tác tuyên truyền, giám sát đối với việc thực hiện quản lý, sử dụng lòng đường, vỉa hè. Không xem xét công nhận khu phố văn hóa còn tình trạng lòng lề đường phức tạp, mất trật tự.
