Đối với Việt Nam, Fidel Castro là người bạn lớn, người đồng chí chiến đấu và người anh em vô cùng thân thiết. Nhân dịp kỷ niệm 45 năm lần đầu tiên Fidel Castro sang thăm Việt Nam, chúng tôi xin giới thiệu lược trích bài viết của ông Nguyễn Đình Bin, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng khóa VIII, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, gửi tới Báo SGGP nhân dịp kỷ niệm sự kiện lịch sử này.
“Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”
Nói đến Fidel có lẽ không mấy ai không nghĩ ngay tới câu tuyên bố nổi tiếng “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Những lời xuất phát từ trái tim này của ông đã làm rung động mọi trái tim người Việt Nam, là biểu trưng cao nhất tấm lòng của Fidel đối với sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta, vì độc lập, tự do, thống nhất đất nước cũng như xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Có lẽ trong lịch sử thế giới, hiếm thấy một lãnh tụ của một quốc gia nào như Fidel, liên tục suốt từ năm 1964 - 2005, đã lên tiếng tại gần 100 diễn đàn công khai ở Cuba và trên thế giới để bày tỏ mạnh mẽ tình đoàn kết chiến đấu, sự ủng hộ hết lòng của cá nhân và dân tộc mình đối với sự nghiệp chính nghĩa của Việt Nam, một quốc gia ở cách xa đất nước ta nửa vòng trái đất mà trước đó chưa hề có mối giao lưu nào.
Là người có may mắn nhiều lần được trực tiếp nghe Fidel phát biểu về Việt Nam, tôi vô cùng xúc động, đặc biệt khi đọc những bài đã được trực tiếp nghe… tôi như được sống lại những giờ phút ấy! Giọng nói sang sảng, hùng hồn, dáng vóc uy nghi, phong thái rất đỗi quen thuộc của Fidel mỗi khi diễn thuyết, những hình ảnh, âm thanh sống động cùng các cảm xúc mãnh liệt… lại dồn dập vang lên, sống lại trong tôi!
Đọc toàn bộ các bài phát biểu của Fidel thấy rất rõ là trong suốt hơn bốn thập niên, vị lãnh tụ tối cao của Cách mạng Cuba đã luôn luôn dõi theo sát sao từng bước cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta chống các thế lực xâm lược ngoại bang để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, rồi bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc; kịp thời lên tiếng tố cáo và kịch liệt lên án mọi âm mưu, hành động phi nghĩa, tội ác tầy trời của bọn xâm lược và bè lũ tay sai và báo trước thất bại không thể tránh khỏi của chúng; phân tích rõ, hết lòng ngợi ca và ủng hộ triệt để, kịp thời từng bước đấu tranh cũng như bày tỏ niềm tin tuyệt đối vào thắng lợi cuối cùng của cuộc chiến đấu anh hùng của nhân dân ta; nêu cao ý nghĩa quốc tế to lớn của cuộc chiến đấu đó; ca ngợi truyền thống oanh liệt và những phẩm chất tuyệt vời của dân tộc Việt Nam; kêu gọi các lực lượng cách mạng và nhân dân tiến bộ toàn thế giới đoàn kết, ủng hộ mạnh mẽ sự nghiệp chính nghĩa của Việt Nam.
Ngày 2-1-1966, tại Quảng trường Cách mạng Jose Marti ở thủ đô La Habana, trước nửa triệu nhân dân Cuba tham dự cuộc mít tinh kỷ niệm lần thứ 7 thắng lợi Cách mạng Cuba và chào mừng các Đoàn đại biểu các nước Á, Phi, Mỹ La tinh tham dự hội nghị Đoàn kết ba châu lục lần thứ nhất do Cuba tổ chức, Fidel đã dõng dạc tuyên bố: “Vì nhân dân Việt Nam, chúng ta sẵn sàng hiến dâng không chỉ đường mà còn cả máu của mình, là thứ còn quý giá hơn rất nhiều so với đường!”.
Dân tộc Việt Nam là tấm gương phi thường nhất về chủ nghĩa anh hùng
Ngày 17-7-1966, tại hội nghị chính trị toàn quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra lời tuyên bố nổi tiếng “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, kêu gọi toàn dân, toàn quân ta đoàn kết một lòng, quyết đưa sự nghiệp chống xâm lược Mỹ, cứu nước tới thắng lợi hoàn toàn. Chưa đầy 10 ngày sau, tại cuộc mít tinh quần chúng khổng lồ ở Quảng trường Cách mạng Jose Marti kỷ niệm ngày Khởi nghĩa vũ trang 26-7, Fidel đã dành nửa giờ phát biểu về Việt Nam, trích dẫn nhiều đoạn lời tuyên bố của Bác Hồ mà ông cho là “chắc chắn sẽ đi vào lịch sử” và bày tỏ sự ủng hộ hoàn toàn của Đảng, Chính phủ và nhân dân Cuba. Một lần nữa Fidel khẳng định hùng hồn: “... Việt Nam là nơi đế quốc Mỹ đã tự lột trần hết dã tâm độc ác, phản động và man rợ của chúng… Chúng đã đi vào một đường hầm không có lối thoát... Việt Nam đang tiến hành cuộc kháng chiến anh dũng nhất mà không một dân tộc nào từng biết đến trong thời đương đại… đã trở thành tấm gương độc đáo và nổi bật nhất về chủ nghĩa anh hùng, tấm gương cao quý nhất về tinh thần yêu nước và lòng quả cảm”.
Sau đòn chí mạng do cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân của quân dân ta, ngày 31-3-1968 Tổng thống Mỹ L.Johnson tuyên bố đơn phương ngừng ném bom miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra, chấp nhận nói chuyện với ta và không ra tranh cử nhiệm kỳ hai. Chỉ ít ngày sau, tại cuộc mít tinh quần chúng ngày 19-4-1968, Fidel tuyên bố: “Rõ ràng quyết định này là kết quả của những thất bại thảm hại mà nhân dân Việt Nam đã buộc chúng phải gánh chịu… Dân tộc Việt Nam là tấm gương phi thường nhất về chủ nghĩa anh hùng… Đảng Cộng sản Việt Nam và Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam là những tấm gương phi thường nhất về tổ chức cách mạng và tài năng… Chúng ta cần bày tỏ niềm tin tưởng hoàn toàn và tuyệt đối với Chính phủ, Đảng Cộng sản Việt Nam và Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam...”.
Fidel đã tranh thủ chuyến công du Algeria và 6 nước XHCN Đông Âu vào tháng 5 và tháng 6-1972, phát biểu tại tất cả 14 cuộc mít tinh, chiêu đãi trọng thể chào mừng ông ở các nước để bày tỏ lập trường trước sau như một của Cuba đối với cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta chống xâm lược Mỹ. Fidel luôn có một niềm tin vững chắc vào thắng lợi cuối cùng của nhân dân ta và chính trong những ngày chiến tranh ác liệt nhất năm 1972 mà Mỹ muốn đưa Việt Nam trở lại thời kỳ đồ đá, ông càng bày tỏ mạnh mẽ niềm tin đó và bày tỏ sẵn sàng giúp Việt Nam xây dựng lại đất nước, kêu gọi quốc tế cùng chung sức trong sự nghiệp này. Trong một cuộc mít tinh quần chúng ngày 30-7-1972, Fidel đã tuyên bố: “Chúng ta tin vào thắng lợi của nhân dân Việt Nam và càng ngày thắng lợi lại càng đến gần… Chúng ta đang chứng kiến những sự kiện cuối cùng… Rõ ràng, giờ đây Việt Nam đang và sẽ là một đất nước cần tình đoàn kết quốc tế nhất, không phải chỉ bây giờ mà cả khi đã giành thắng lợi, khi tới thời khắc xây dựng lại đất nước đã bị bom đạn tàn phá với các hố bom có ở khắp mọi nơi… Việt Nam có thể trông chờ vào sự giúp đỡ rộng lớn nhất từ nhân dân các nước cách mạng... và trong sự giúp đỡ đó có sự giúp đỡ của nhân dân chúng ta, từ những đồng chí sẵn sàng sang đó làm việc với sức lực của mình tới các máy móc, trang thiết bị phục vụ xây dựng, vật liệu, xi-măng, và các thứ cần thiết khác… Chúng ta vui lòng thiếu đi 1 trường học, 1 bệnh viện hoặc thiếu đi 2, hoặc 3 hoặc số lượng thiếu cần thiết để giúp xây dựng ở Việt Nam”.
Trong chuyến thăm lịch sử đầu tiên tới Việt Nam 9-1973, Fidel đã 5 lần phát biểu rất dài, trực tiếp bày tỏ tình cảm yêu mến, quý trọng nồng hậu nhất, sự ủng hộ hoàn toàn, triệt để, mạnh mẽ nhất đối với sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân ta cũng như hết lời ca ngợi ý nghĩa quốc tế to lớn của tấm gương, bài học Việt Nam mà ông đã luôn luôn bày tỏ trước đó mỗi khi có cơ hội. Fidel cũng bày tỏ những cảm xúc, những ấn tượng vô cùng sâu sắc khi được gặp gỡ các chiến sĩ và đồng bào ta, khi được trực tiếp chứng kiến những hậu quả chiến tranh khủng khiếp do Mỹ đã gây ra, cũng như khi thăm những chiến địa nơi quân và dân ta đã lập nên những chiến công hiển hách. Trong chuyến thăm lịch sử ấy, Fidel đã nhất quyết yêu cầu được đi thăm “thủ phủ” của Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Cam Lộ (Quảng Trị), mặc dù lãnh đạo ta tỏ ý ngần ngại vì lý do an toàn.
Fidel đã trở thành vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam. Đứng trên đồi 241 còn đầy chiến tích, dáng vóc uy nghi, sừng sững của ông giữa các chiến sĩ giải phóng quây quần xung quanh, Fidel đã phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, giọng dõng dạc: “Các đồng chí hãy đem lá cờ bách chiến bách thắng này cắm giữa Sài Gòn!”. Và chưa đầy hai năm sau, điều đó đã trở thành sự thật. Dịp đó, Fidel đã tặng Việt Nam 5 công trình lớn trị giá 80 triệu USD.
Trở lại thăm Việt Nam, ngày 10-12-1995, phát biểu tại cuộc chiêu đãi chào mừng ông tại Hội trường Thống nhất TPHCM, Fidel đã xúc động nhắc lại những ấn tượng sâu sắc trong chuyến thăm lịch sử đầu tiên tháng 9-1973 và bày tỏ “Thực sự người Cuba chúng tôi đã cảm thấy mình chính là dân tộc hạnh phúc nhất trên trái đất” khi được tin Việt Nam toàn thắng. “Giờ đây, tôi lại trở lại với một nước Việt Nam đang tự hào giới thiệu thành quả của những nỗ lực tái thiết to lớn. Chỉ mới đến đây vài tiếng đồng hồ nhưng tôi có thể nói rằng chúng tôi vô cùng ấn tượng về những gì được chứng kiến. Thật đáng thán phục những gì các đồng chí đạt được sau một quãng thời gian tương đối ngắn, từ một đất nước bị chiến tranh tàn phá. Có lẽ vẫn có thể còn nhiều khó khăn, khó khăn thì luôn luôn có, nhưng chẳng khó khăn nào thắng nổi ý chí quyết tâm, tính nhẫn nại, tinh thần lao động quên mình của dân tộc tuyệt vời này...”.
Có thể nói tình đoàn kết chiến đấu, sự ủng hộ và giúp đỡ hết lòng của Fidel cũng như của nhân dân Cuba đối với Việt Nam là có một không hai trong lịch sử, là hình mẫu cao đẹp cần được xây dựng trong quan hệ quốc tế hiện đại.
