Ngày 22-2, tại Hà Nội, nhóm tác giả đến từ Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) và Tổ chức Thương mại quốc tế (WTO) đã có buổi thảo luận với đại diện các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam và các ngân hàng thương mại về những cơ hội mở rộng tài trợ thương mại cho các doanh nghiệp Việt Nam, nhằm hỗ trợ các nhà sản xuất và xuất nhập khẩu tăng cường giao thương quốc tế với sự hỗ trợ tích cực hơn nữa từ các ngân hàng. Buổi hội thảo có sự tham gia của đại diện Bộ Công thương, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và khoảng 40 ngân hàng thương mại.
Tại hội thảo này, đại diện IFC và WTO cho biết, cải thiện khả năng tiếp cận tài trợ thương mại với chi phí hợp lý có thể giúp kim ngạch nhập khẩu và xuất khẩu của Việt Nam tăng thêm tương ứng 6% và 9%, đồng nghĩa với tổng giá trị thương mại hàng hóa có thể tăng thêm ít nhất 55 tỷ USD mỗi năm.
Tuy nhiên, tài trợ thương mại của Việt Nam chưa phổ biến mà còn có chi phí cao, phân tán và mới chỉ dừng ở việc cung cấp các nghiệp vụ cơ bản. Năm 2022, các ngân hàng tại Việt Nam chỉ tài trợ thương mại cho 21% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu với trị giá 731 tỷ USD. Thêm nữa, các ngân hàng chủ yếu hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước tham gia thương mại trong khu vực hơn là các công ty đa quốc gia lớn tham gia thương mại toàn cầu.
“Do tài trợ thương mại trong nước của Việt Nam hiện mới tập trung vào các nhà sản xuất trong nước nên việc mở rộng phạm vi tài trợ thương mại sẽ giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp xuất nhập khẩu và quan trọng hơn là thúc đẩy sản xuất, tăng cường hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Thomas Jacobs, Giám đốc Quốc gia của IFC tại Việt Nam, Campuchia và Lào cho biết.
Theo các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, do yêu cầu cao về tài sản thế chấp và quy trình thẩm định phức tạp nên họ không nhận được sự hỗ trợ từ các ngân hàng. Về phía cung, trong năm 2022, các ngân hàng Việt Nam từ chối trung bình 12% số yêu cầu tài trợ thương mại - chủ yếu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ - tương đương với khoảng 20,3 tỷ USD nhu cầu chưa được đáp ứng. Nguyên nhân từ chối được cho là do thiếu tài sản thế chấp và rủi ro tín dụng cao.
Để gia tăng số doanh nghiệp được hỗ trợ, tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng, cần hoàn thiện khung pháp lý nhằm giải quyết các yêu cầu về tài sản thế chấp, giao dịch số hóa, các điều kiện của ngân hàng trung ương và khung trách nhiệm giải trình. Báo cáo cũng đề xuất nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp vừa và nhỏ và các nhà cung cấp trong nước về cách thức tiếp cận tài trợ thương mại.
