Ý tưởng tín chỉ carbon gần đây đã bị ảnh hưởng nặng nề, khi các nghiên cứu khoa học liên tục chỉ ra rằng tuyên bố về việc giảm phát thải thực chất đã bị ước tính quá cao, thậm chí đôi khi không đúng sự thật.
Thị trường carbon cũng bị chỉ trích là một công cụ “tẩy xanh”, cho phép các công ty tuyên bố trung hòa carbon trong khi không làm gì nhiều để giảm lượng khí thải của chính họ. Hơn nữa, một trong nhiều lý do khiến các dự án tái trồng rừng không hiệu quả là vì nhiều dự án tập trung vào các hình thức độc canh, làm suy yếu hệ sinh thái theo thời gian.
Vì lẽ đó, một số công ty, chẳng hạn Công ty Mombak của Brazil, muốn sử dụng khu vực rừng Amazon, mà theo đánh giá là nơi tốt nhất trên thế giới, để tái tạo rừng bằng cây bản địa. Khu vực này đã để mất 60 triệu ha rừng kể từ năm 2015. Từ khi thành lập năm 2021, công ty tín dụng carbon trẻ tuổi Mombak đã ký được các hợp đồng có giá trị với những gã khổng lồ Google và Microsoft, và được chính phủ Mỹ hỗ trợ khoản vay 37,5 triệu USD vào tháng 11 năm ngoái.
Để thực hiện, Mombak đã mua 9 trang trại từ các chủ đất ở bang Para, miền bắc Brazil để trồng lại cây bản địa. Tờ Japan Times dẫn lời ông Gabriel Silva, đồng sáng lập Mombak, cho biết, chỉ trong vòng 18 tháng, 3 triệu cành giâm của 120 loài cây bản địa khác nhau đã được trồng.
Những cây đầu tiên được trồng là những cây phát triển tốt nhất dưới ánh nắng mặt trời oi ả của Amazon. Sau đó sẽ đến lượt những loài cây mỏng manh hơn, chỉ phát triển mạnh trong bóng râm. Mombak đặt mục tiêu trồng ít nhất 30 triệu cây vào năm 2032, trên một diện tích lớn gấp 5 lần đảo Manhattan của New York. Trong số đó, có 300.000 mẫu thực vật của 6 loài bị đe dọa tuyệt chủng theo Sách đỏ Liên minh quốc tế Bảo tồn thiên nhiên và Tài nguyên thiên nhiên (IUCN).
Theo Mombak, hợp đồng của Microsoft nhằm mục đích bù đắp 1,5 triệu tấn CO2 là một trong những hợp đồng lớn nhất cùng loại trên thế giới. Số tiền của các hợp đồng đang được giữ bí mật, nhưng Mombak cho biết thuận với quy mô của dự án.
Các dự án tái trồng rừng của Mombak cũng phù hợp với các ưu tiên của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Amazon. Khoảng 36 triệu USD vốn được WB huy động để hỗ trợ các hoạt động tái trồng rừng của Mombak.
Ông Jorge Familiar, Phó chủ tịch kiêm Thủ quỹ WB, cho biết, mô hình kinh doanh của Mombak tạo ra các khoản tín dụng loại bỏ CO2 có thể được bán trên thị trường carbon. Một phần lợi nhuận mục tiêu của trái phiếu sẽ được liên kết với giá trị tín dụng do các dự án tạo ra.
Giáo sư Lise Vieira da Costa, chuyên gia về thị trường carbon tại Đại học Liên bang Para, nhận định, việc đặt cược vào hoạt động tái tạo rừng đa dạng sinh học là một điều tích cực. Brazil không thể đạt được mục tiêu giảm phát thải chỉ bằng cách giảm nạn phá rừng. Cách Mombak mua đất để tái trồng rừng đã cho thấy xu hướng ít xung đột hơn với cộng đồng, đồng thời tăng cường đa dạng sinh học và thúc đẩy phát triển kinh tế tại các cộng đồng địa phương.
