Hỏi: Tại sao các vua Việt Nam đặt tên giống nhau (Lý Thái Tổ, Lê Thái Tổ; Trần Thái Tông, Mạc Thái Tông...)?
Nguyễn Thị Băng Tâm (đường Nguyễn Phan Chánh, Hà Tĩnh)
Khi lên ngôi, các vua Việt Nam (cũng như Trung Hoa) tự đặt niên hiệu cho mình (như Quang Trung, Gia Long...), có vua đặt hai hoặc nhiều niên hiệu (như vua Lê Thánh Tông đặt các niên hiệu Quang Thuận, Hồng Đức).
Còn “Thái Tổ”, “Thái Tông”.... là miếu hiệu, do triều đình chọn để truy tôn vua sau khi vua đã qua đời nhằm đem thờ trong thái miếu. Miếu hiệu “Thái Tổ” dành cho vua có công sáng lập một vương triều (như Lý Công Uẩn - Lý Thái Tổ, Lê Lợi - Lê Thái Tổ, Mạc Đăng Dung - Mạc Thái Tổ...). Miếu hiệu đặt cho các vua sau đó là Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông v.v...
Trần Cảnh và Nguyễn Ánh tuy là vua đầu tiên của triều Trần và triều Nguyễn, nhưng miếu hiệu là Trần Thái Tông và Nguyễn Thế Tổ, vì miếu hiệu Trần Thái Tổ và Nguyễn Thái Tổ được dành cho Trần Thừa (cha của Trần Cảnh) và cho Nguyễn Hoàng (tổ nhiều đời của Nguyễn Ánh), tuy hai ông này không làm vua ngày nào.
Hoàng Anh
