Sửa quy định để tăng cường thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng

Về thực hiện Luật Thi hành án dân sự (THADS), Cục trưởng Cục THADS TPHCM Vũ Quốc Doanh cho biết, công tác THADS của TPHCM trong 5 năm qua có những bước chuyển biến mạnh mẽ. Trong thời gian từ 1-10-2015 đến 30-6-2020, tổng số vụ phải thi hành là hơn 351.500, với số tiền trên 193.000 tỷ đồng. Trong đó, đã giải quyết xong hơn 300.000 vụ việc với số tiền trên 108.500 tỷ đồng.

Ông Vũ Quốc Doanh nêu một số vướng mắc trong công tác THADS như việc xử lý tài sản là đất nông nghiệp thế chấp cho ngân hàng. Theo quy định, đất nông nghiệp có thời hạn sử dụng, khi hết hạn thì người sử dụng phải làm đơn gia hạn quyền sử dụng đất. Nhưng họ không có quyền lợi gì trong việc này nên không làm, mà các cơ quan chức năng khác cũng không được tự gia hạn quyền sử dụng cho đương sự.

Việc người mua tài sản đấu giá để THADS, khi đã nhận tiền nhưng chưa giao được tài sản cho người mua, cơ quan thi hành án gửi tiền vào ngân hàng. Hiện vẫn có hai quan điểm xử lý đối với số tiền lãi phát sinh, một là người phải thi hành án sẽ hưởng, hai là người mua tài sản đấu giá sẽ hưởng. Hiện cũng chưa có hướng dẫn về việc này.

Đặc biệt, ông Vũ Quốc Doanh nêu bất cập hiện nay trong Luật THADS, điều 55-56-57 quy định việc ủy thác thi hành án, theo đó phải xử lý xong tài sản ở địa phương mình rồi mới ủy thác cho địa phương khác. Trong khi với các vụ án tham nhũng, tài sản phải thi hành án nằm rải rác ở nhiều địa phương khác nhau, quy định như vậy sẽ kéo dài thời gian thi hành án.

Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự TPHCM Vũ Quốc Doanh báo cáo tại buổi giám sát. Ảnh: MAI HOA

Từ thực tiễn TPHCM, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Ngô Minh Châu cũng kiến nghị Bộ Tư pháp trình cơ quan có thẩm quyền ban hành quy định và hướng dẫn cụ thể tiêu chí xác định “vụ án lớn, phức tạp, có ảnh hưởng đến an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương” cần UBND cấp tỉnh, cấp huyện chỉ đạo tổ chức cưỡng chế thi hành án theo quy định. Nếu không quy định cụ thể sẽ dẫn đến việc tùy tiện, hoặc đùn đẩy trách nhiệm, gây khó cho công tác THADS.

Quy định về đất đai, xây dựng cần ổn định hàng chục năm

Về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo, ông Nguyễn Kiến Quốc, Phó Chánh Thanh tra TP báo cáo, từ 1-1-2016 đến 30-6-2020, toàn TP đã tổ chức tiếp hơn 239.000 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh. Trong đó, lãnh đạo UBND TP tiếp riêng lẻ 36 buổi với 45 lượt công dân; Ban Tiếp công dân TP tiếp thường xuyên hơn 8.300 lượt.

Cũng trong thời gian trên, TP tiếp nhận hơn 23.600 đơn khiếu nại, tố cáo, gồm hơn 16.400 đơn khiếu nại, hơn 7.100 đơn tố cáo (trong đó có hơn 6.000 đơn khiếu nại, 900 đơn tố cáo đúng thẩm quyền).

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Ngô Minh Châu tại buổi giám sát. Ảnh: MAI HOA 

Thời gian gần đây, nội dung khiếu nại chủ yếu tập trung vào tính pháp lý của việc triển khai, thực hiện dự án và yêu cầu chủ yếu được bồi thường theo đơn giá tại thời điểm chi trả bồi thường thay vì bồi thường theo đơn giá tại thời điểm thu hồi đất hoặc theo quy định của Luật Đất đai năm 2013; thái độ của người khiếu nại gay gắt hơn, một số trường hợp liên kết tập trung khiếu nại đông người, đưa ra những yêu cầu vượt quá quy định của pháp luật gây áp lực với các cơ quan nhà nước.

Đối với tố cáo thì phát sinh nhiều vụ việc tố cáo các chủ thể đã ban hành các văn bản giải quyết khiếu nại, với tính chất gay gắt, thậm chí có lời lẽ thiếu tôn trọng đội ngũ cán bộ công chức; tố cáo việc cán bộ công chức được giao thụ lý đơn giải quyết chậm trễ; tố cáo hành vi bao che…

UBND TPHCM kiến nghị cần xây dựng quy định chế tài cụ thể đối với từng hành vi vi phạm Luật Tiếp công dân. Đồng thời quy định cụ thể về cơ chế từ chối tiếp công dân trong những trường hợp đã quy định tại Điều 9 Luật này.

Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Minh Châu cho rằng, để kéo giảm được đơn thư khiếu nại, tố cáo thì điểm đầu tiên cần tập trung là phải xây dựng quy định của pháp luật đúng, đủ, tránh chồng chéo. “Trong đó cần ưu tiên hoàn thiện pháp luật ở nhóm quy hoạch, xây dựng, đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng cần thống nhất và ổn định nhiều chục năm”, Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Minh Châu nhấn mạnh.