Tỉnh Tây Ninh hiện có nhiều cửa khẩu, trong đó có 3 cửa khẩu quốc tế (CKQT) và 3 cửa khẩu chính, nhưng kho bãi hàng hoá phục vụ xuất nhập khẩu (XNK) hầu hết đều không đủ chuẩn, các điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá ở một số cửa khẩu đang ngày càng quá tải, chưa kể rất nhiều kho bãi tự phát, đã ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá trên địa bàn, nhất là tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ ngày càng trở nên phức tạp hơn.
Hạ tầng còn nhiều bất cập
Theo báo cáo của Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh về hiện trạng hạ tầng tại khu vực cửa khẩu, khu công nghiệp trên địa bàn cho thấy, lưu lượng hàng hoá XNK khá lớn và tăng nhanh hàng năm, nhất là ở khu vực CKQT và các cửa khẩu chính, trong khi đó, kho bãi hàng hoá và địa điểm làm thủ tục giám sát hải quan, kiểm tra hàng hoá đang có nhiều bất cập.
Tại CKQT Mộc Bài (huyện Bến Cầu), lưu lượng phương tiện vận tải hàng hoá xuất nhập cảnh mỗi ngày trung bình từ 500 - 700 lượt xe các loại nhưng hiện chỉ có 2 điểm tập kết với tổng diện tích khoảng 76.500m2 và sức chứa trung bình mỗi ngày chỉ khoảng 250 phương tiện, tức chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu của người dân, doanh nghiệp trong kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu của hải quan.
 |
Địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Công ty Đồng Phước tại khu vực CKQT Xa Mát bị tạm dừng hoạt động do chưa đủ điều kiện |
Các bất cập này càng thể hiện rõ rệt hơn ở CKQT Xa Mát (huyện Tân Biên), khi lưu lượng hàng hoá XNK và xe vận tải xuất nhập cảnh mỗi ngày khoảng 50 lượt phương tiện và thường tăng đột biến vào mùa thu hoạch nông sản với số lượng lên tới khoảng 250 xe/ngày, chưa kể lượng hành khách cũng tăng nhanh hàng năm, nhưng hiện chỉ có 1 điểm tập kết hàng hoá, giám sát hải quan được Tổng cục Hải quan công nhận, có diện tích chỉ khoảng hơn 7.800m2, chỉ kiểm tra thực tế hàng hoá được 4 phương tiện/ngày, tức chưa tới 10% nhu cầu trong thời điểm thông thường và không thể sang tải hàng hoá.
 |
Một bãi tập kết hàng hoá trên địa bàn huyện Tân Biên |
Đây cũng là tình trạng phổ biến ở khu vực các cửa khẩu khác trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, khiến tình trạng xuất nhập khẩu hàng hoá ở các khu vực này xuất hiện tình trạng quá tải, ùn ứ ở một số nơi, đặc biệt là tại CKQT Xa Mát, khi Tổng Cục Hải quan có quyết định tạm dừng hoạt động địa điểm duy nhất tại đây có thể tập kết, kiểm tra hàng hoá XNK, do không đảm bảo điều kiện hoạt động theo quy định, khiến nơi đây không còn bến bãi tập kết có đầy đủ các tiêu chuẩn để phục vụ công tác kiểm tra, giám sát hàng hoá.
Sớm gỡ khó
Theo một đại biểu HĐND tỉnh Tây Ninh, với các vướng mắc về địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hoá ở khu vực cửa khẩu như nêu trên, trong năm 2023, tỉnh đối mặt nguy cơ hụt thu khoảng 200 tỷ đồng từ XNK. Đứng trước thực trạng không còn bến bãi tập kết đáp ứng đủ tiêu chuẩn theo quy định tại khu vực CKQT Xa Mát, ngành chức năng đã có nhiều kiến nghị UBND tỉnh Tây Ninh chỉ đạo triển khai quy hoạch, xây dựng bến bãi tập kết, kiểm tra, giám sát hải quan tại các khu vực cửa khẩu, khu công nghiệp trên địa bàn để phục vụ nhu cầu của người dân, doanh nghiệp và đảm bảo điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan.
 |
Phương tiện vận chuyển hàng hoá qua khu vực cửa khẩu |
Cùng đó, Cục Hải quan Tây Ninh cũng đã kiến nghị cấp thẩm quyền tỉnh xác định khu chức năng hải quan tại khu vực cửa khẩu để thực hiện nhiệm vụ, nhất là trong thời gian mùa cao điểm thu hoạch nông sản đang đến gần, trước mắt là xem xét cho doanh nghiệp (đã được cơ quan hải quan kiểm tra, đáp ứng điều kiện giám sát) tạm thời được phép hoạt động tập kết, kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu.
Và để khắc phục bất cập nêu trên, UBND tỉnh Tây Ninh vừa giao ngành chức năng cùng UBND các huyện liên quan hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án kho bãi phù hợp với quy hoạch, sớm hoàn thành các thủ tục và đẩy nhanh tiến độ triển khai, đưa vào sử dụng, đồng thời xử lý nghiêm các bến bãi tự phát, không hợp thức hoá các sai phạm. Đặc biệt, tỉnh cũng giao UBND huyện Tân Biên, Tân Châu phối hợp ngành chức năng sớm tổ chức đấu giá các khu đất công phù hợp để xây dựng thêm kho bãi, giải quyết các bất cập nêu trên.
Theo ông Nguyễn Văn Bổng, Cục trưởng Cục Hải quan Tây Ninh, ngay khi có báo cáo các bất cập về bến bãi kiểm tra hàng hoá, lãnh đạo tỉnh đã đi thực tế khảo sát và đề nghị sớm tháo gỡ khó khăn, trước mắt là rà soát các bến bãi phù hợp quy hoạch tại khu vực cửa khẩu quốc tế Xa Mát, cửa khẩu Chàng Riệc (huyện Tân Biên) để cấp tạm trong thời gian 1 năm nhằm xử lý tình huống ùn ứ hàng hoá, nhất là vào mùa cao điểm xuất khẩu nông sản (khoảng tháng 12 hàng năm).
