Sáng 26-10, tiếp tục chương trình nghị sự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe và thảo luận các báo cáo về công tác phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án, công tác phòng, chống tham nhũng… năm 2020.
Trong bối cảnh của năm 2020, Ủy ban Tư pháp đánh giá cao kết quả Chính phủ, Tòa án Nhân dân (TAND) tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối (VKSND) tối cao đã đạt được, nhiều chỉ tiêu công tác đạt và vượt yêu cầu của Quốc hội, đồng thời, cũng chia sẻ những khó khăn khi thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện dịch bệnh, thiên tai. Cơ bản đồng tình với những nhận định, đánh giá của Chính phủ về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm; song cơ quan thẩm tra cũng đã thẳng thắn chỉ ra nhiều tồn tại. Mặc dù tình hình chung vi phạm pháp luật và tội phạm về trật tự xã hội giảm nhưng một số loại tội phạm nghiêm trọng lại gia tăng, như: hiếp dâm tăng 13,51% (trong đó hiếp dâm trẻ em tăng 30,38%); gây rối trật tự công cộng tăng 53,51%; chống lại lực lượng công an đang thi hành nhiệm vụ tăng 260%.
Về công tác của ngành kiểm sát, đáng lưu ý là vẫn còn 60 trường hợp bị oan liên quan đến trách nhiệm của Viện kiểm sát; 3 trường hợp Viện kiểm sát truy tố oan dẫn đến tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội; 95 trường hợp truy tố thiếu căn cứ, sai tội danh, sai khung hình phạt.
Về công tác của ngành tòa án, tỷ lệ giải quyết án hình sự đạt 97,8%, vượt 9,8% so với chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội; chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội; hình phạt mà tòa án áp dụng cơ bản bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật. Tỷ lệ giải quyết vụ việc dân sự cũng vượt 11,02% so với chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội.
Tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan đạt chỉ tiêu theo yêu cầu Nghị quyết của Quốc hội; giảm 56,4% các bản án, quyết định tuyên không rõ, khó thi hành.
Tuy nhiên, các TAND vẫn còn nhiều vi phạm dẫn tới VKSND phải ban hành 657 kiến nghị yêu cầu khắc phục trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự; 1.628 kiến nghị trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính; 81 kiến nghị trong quá trình giải quyết án hành chính. Đáng lưu ý, một số trường hợp sau khi tuyên án, đương sự phản ứng bức xúc với kết quả xét xử và dư luận xã hội chưa đồng tình. Tỷ lệ bản án, quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.
Đáng lưu ý, trong công tác thi hành án hình sự, mặc dù đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong công tác thi hành án hình sự, nhất là trong điều kiện dịch bệnh và số người bị kết án phạt tù, số người chấp hành án tại các cơ sở giam giữ cũng như số người bị kết án tử hình tăng mạnh, song cơ quan thẩm tra bày tỏ lo ngại về việc vẫn xảy ra 23 trường hợp phạm nhân bỏ trốn khỏi cơ sở giam giữ, trong số đó có vụ phạm nhân trốn khỏi trại giam của Bộ Quốc phòng phạm tội mới, gây hoang mang trong dư luận nhân dân. Ngoài ra, số phạm nhân chết do tự sát tăng so với cùng kỳ năm 2019, nhất là 3 trường hợp người bị kết án tử hình và bị can bị bắt về hành vi phạm tội về ma túy tự sát tại trại tạm giam.
