Trước đó, báo cáo giải trình, tiếp thu trước UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, cho biết, dự thảo đã được chỉnh lý để thể hiện sâu sắc hơn tính đặc thù về đối tượng điều chỉnh của Pháp lệnh này.
Cụ thể là bổ sung nguyên tắc việc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người bị đề nghị; bảo đảm thủ tục thân thiện, phù hợp với tâm lý, giới, lứa tuổi, mức độ trưởng thành, khả năng nhận thức của người bị đề nghị; bổ sung quy định thẩm phán được phân công phải là người có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi; mời chuyên gia y tế, tâm lý, giáo dục, xã hội học, đại diện của nhà trường, đại diện UBND, ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của mặt trận để trình bày về những vấn đề có liên quan.
Bên cạnh đó, phiên họp xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được tổ chức thân thiện; phòng họp được bố trí thân thiện, an toàn; trong phiên họp, cha mẹ, người giám hộ hoặc người đại diện hợp pháp hỗ trợ người bị đề nghị; người bị đề nghị được hoãn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc để tham dự kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông hoặc thi tốt nghiệp trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp…
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình Về đình chỉ xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, một số ý kiến đề nghị không quy định: tòa án đình chỉ việc xem xét, giải quyết trong trường hợp người bị đề nghị, cha mẹ, người giám hộ hoặc người đại diện hợp pháp của họ đăng ký cai nghiện ma túy tự nguyện khi tòa án đang xem xét, giải quyết. Ý kiến khác tán thành quy định điều kiện này, tuy nhiên cần bổ sung quy định họ có cam kết cai nghiện tự nguyện.
Sau khi cân nhắc, dự thảo Pháp lệnh thiết kế theo hướng không quy định căn cứ đình chỉ nêu trên. Bà Lê Thị Nga giải thích, theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy thì trước khi bị đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, người bị đề nghị đã được tạo điều kiện đăng ký cai nghiện tự nguyện nhưng không thực hiện hoặc tiếp tục có hành vi vi phạm trong thời gian cai nghiện tự nguyện thì phải bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Nếu quy định tòa án đình chỉ xem xét, giải quyết trong trường hợp này thì không phù hợp với khoản 1 Điều 33 của Luật Phòng, chống ma túy, làm giảm hiệu lực quản lý nhà nước, tạo ra khe hở, có thể bị lợi dụng, lạm dụng.
Phát biểu tại phiên họp ngay trước khi UBTVQH tiến hành biểu quyết, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình, đại diện cơ quan soạn thảo cho biết đã bàn bạc và đồng tình với quan điểm thẩm tra. Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, trong chương trình xây dựng pháp luật đã được thông qua, UBTVQH đã tới đây giao Tòa án nhân dân tối cao chủ trì xây dựng luật riêng về vấn đề tư pháp đối với trẻ vị thành niên. “Các nước đều có luật này, ta cũng đã có nhiều quy định rải rác, nay sẽ hệ thống hóa, hoàn thiện thành luật riêng”, ông nói và cho rằng việc soạn thảo, ban hành pháp lệnh này là góp phần rất quan trọng vào Luật này để xây dựng thành luật.
