Tại TPHCM, tình hình tranh chấp xảy ra tại các chung cư trong năm 2018 có xu hướng tăng cao. Theo Sở Xây dựng TPHCM, cứ 1.000 chung cư thì có khoảng 100 chung cư phát sinh tranh chấp (chiếm tỷ lệ 10%). Đặc biệt, có 34 chung cư xảy ra tranh chấp đến mức Sở Xây dựng TP phải xem xét giải quyết, trong đó 10 chung cư có tranh chấp gay gắt. Các tranh chấp chủ yếu xoay quanh nội dung như việc bàn giao, quản lý, sử dụng quỹ bảo trì chung cư; về sở hữu chung, sở hữu riêng; về chất lượng công trình; về quản lý, khai thác, kinh doanh tại các không gian của chung cư…
Báo cáo với Chính phủ về tình trạng cư dân khiếu nại, phản đối chủ đầu tư tại các dự án bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, trong 43 báo cáo của địa phương gửi về cơ quan này thì có đến 215 dự án có khiếu nại, tranh chấp. Trong đó, 108 dự án xảy ra tranh chấp giữa chủ đầu tư với cư dân hoặc giữa các chủ thể liên quan trong phạm vi dự án, 107 dự án có khiếu nại, tranh chấp về thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng và những nội dung dân sự khác.
Trước tình trạng tranh chấp chung cư bùng phát trong thời gian qua, ông Nguyễn Trọng Ninh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), cho hay, thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ, Bộ Xây dựng đã ban hành nhiều chính sách pháp luật về quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư như: Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các nghị định, thông tư hướng dẫn kèm theo. Tuy nhiên, công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư còn một số hạn chế, bất cập như: việc quản lý chưa được thực hiện nghiêm túc; tình trạng tranh chấp, khiếu nại liên quan đến tổ chức hội nghị nhà chung cư; thành lập và quyết định công nhận ban quản trị nhà chung cư; lựa chọn đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư; xác định diện tích sở hữu chung - riêng; quản lý và sử dụng kinh phí bảo trì, kinh phí quản lý vận hành; bàn giao nhà ở khi chưa nghiệm thu phòng cháy chữa cháy theo quy định, công tác phòng cháy chữa cháy còn nhiều bất cập, nguy cơ cháy nổ cao...
Để tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với việc quản lý, sử dụng, vận hành nhà chung cư và khắc phục kịp thời các hạn chế, bất cập nêu trên, gần đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 29/CT-TTg ngày 9-10-2018, giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, trong đó chú trọng việc tổ chức thực hiện và xử phạt vi phạm. Cùng với đó, trong năm 2019, Bộ Xây dựng sẽ sửa đổi, bổ sung quy chế quản lý vận hành nhà chung cư.
Mới đây, UBND TPHCM cũng yêu cầu Sở Xây dựng TP tổ chức hội nghị đánh giá toàn diện công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư trên địa bàn TP; xác định trách nhiệm giải quyết tranh chấp của từng sở, ngành và UBND các quận, huyện; đề ra giải pháp thực hiện cũng như kiến nghị sửa đổi, bổ sung những quy định còn thiếu, chồng chéo, bất cập trong công tác này; hướng dẫn chủ đầu tư, ban quản trị chung cư phân định rõ diện tích sở hữu, sử dụng chung - riêng của tòa nhà chung cư, đặc biệt là nơi để xe; đồng thời kiến nghị Bộ Xây dựng ban hành quy chuẩn, thẩm định thiết kế cơ sở, cấp giấy phép xây dựng có sự phân định rõ diện tích sở hữu, sử dụng chung - riêng trong chung cư. Bên cạnh đó, UBND TPHCM cũng giao Sở Xây dựng TP xử lý việc chiếm dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung của nhà chung cư; giải quyết các tranh chấp về kinh phí quản lý vận hành nhà chung cư; xác định diện tích sở hữu, sử dụng chung - riêng của nhà chung cư; nghiệm thu, đánh giá chất lượng xây dựng chung cư… Cùng với đó, UBND 24 quận, huyện cũng được giao xử lý các tranh chấp, phản ánh, khiếu nại về quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư tại địa phương; trong quá trình thẩm định, phê duyệt các dự án cải tạo, sửa chữa chung cư, nhà ở cần đảm bảo các nội dung, quy mô đầu tư cải tạo, sửa chữa công trình phù hợp với mục tiêu của Chương trình Kiểm tra, rà soát, đánh giá an toàn chịu lực, kiểm định; sửa chữa, cải tạo chung cư, nhà ở thuộc sở hữu nhà nước hoặc sở hữu hỗn hợp; đảm bảo tiến độ triển khai xây mới, sửa chữa, cải tạo đạt ít nhất 50% trong tổng số 474 chung cư hư hỏng trước năm 2020.
