Sau 7 năm thí điểm mô hình Ban Quản lý An toàn thực phẩm: Kiên định hành trình xây thực phẩm sạch, chống thực phẩm bẩn

7 năm nỗ lực “xây và chống”

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng ban Quản lý An toàn thực phẩm TPHCM, lúc mới thành lập phải đối diện với muôn vàn khó khăn, nhưng ngay từ đầu đơn vị đã kiên định với mục tiêu “xây song hành với chống”. Ban đã tuyên chiến với thực phẩm bẩn khi triển khai nhiều đợt thanh tra, kiểm tra ATTP trên diện rộng và không ngừng phát triển, mở rộng mạng lưới cung ứng thực phẩm sạch cho TPHCM.

Kết quả, trong 7 năm, đơn vị này đã không ngừng phát triển chuỗi thực phẩm an toàn, nông sản sạch, truy xuất nguồn gốc, xây dựng chợ kinh doanh thực phẩm an toàn. Trong đó, ban đã ký kết với Sở NN-PT-NT 15 tỉnh, thành phố có sản phẩm nông nghiệp đưa về tiêu thụ tại TPHCM với số lượng lớn như Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Cần Thơ, Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Dương, Bình Phước… Việc ký kết góp phần khẳng định mục tiêu xây dựng, phát triển chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn từ khâu sản xuất ban đầu đến khâu chế biến, bảo quản và kinh doanh, đảm bảo truy xuất được nguồn gốc, xuất xứ.

Ban đã lập được cơ sở dữ liệu của 1.833 cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm nông, lâm, thủy sản tươi sống tại 22 tỉnh, thành cung cấp vào TPHCM đạt các tiêu chuẩn, chứng nhận an toàn như GMP, HACCP, ISO 22000, VietGAP, GlobalGAP, chứng nhận hữu cơ… Đặc biệt, vấn đề ATTP tại chợ truyền thống cũng luôn được quan tâm. Ban Quản lý An toàn thực phẩm TPHCM thường xuyên tổ chức tập huấn các kiến thức về ATTP cho người sản xuất, kinh doanh và chế biến. Đến nay, trên địa bàn thành phố có 25 chợ được triển khai xây dựng mô hình chợ ATTP, trong đó chợ Phạm Văn Hai (quận Tân Bình) và chợ Bình Thới (quận 11) đã đáp ứng được các tiêu chí cơ bản về chợ ATTP.

“Song song với xây thực phẩm sạch, ban cũng đã mạnh tay với thực phẩm bẩn. Đầu tiên, ban xây dựng Đội quản lý ATTP tại các chợ đầu mối và tuyến quận, huyện. Ban cũng thường xuyên thực hiện phòng chống ngộ độc thực phẩm thông qua việc tăng cường giám sát chất lượng tại các bếp ăn tập thể, suất ăn sẵn cho các trường học, bệnh viện, công ty, thức ăn đường phố, lễ hội, sự kiện”, PGS-TS Phạm Khánh Phong Lan thông tin. Bà cho biết, trong 7 năm, ban đã mạnh tay với thực phẩm không an toàn khi thanh tra, kiểm tra 376.517 cơ sở, phát hiện 58.562 cơ sở vi phạm, xử phạt với tổng số tiền gần 182 tỷ đồng.

Hứa hẹn mô hình quản lý hiệu quả

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, trong bối cảnh hệ thống sản xuất, kinh doanh thực phẩm còn manh mún, ý thức của người dân vẫn còn hạn chế như hiện nay thì nguy cơ mất ATTP tại TPHCM vẫn luôn thường trực, khiến người dân bức xúc và lo lắng. Với một đô thị lớn 13 triệu dân như TPHCM, trách nhiệm quản lý ATTP rất nặng nề. Sở An toàn thực phẩm TPHCM ra đời là vô cùng cần thiết, song Sở An toàn thực phẩm không phải là “cây đũa thần”, kiểm soát triệt để các vấn đề an toàn thực phẩm của thành phố.

“Chúng tôi sẽ cố gắng hết sức làm sao để hạn chế tối đa thực phẩm bẩn lưu thông trên thị trường, nhân thêm nhiều mô hình thực phẩm sạch, kiểm soát có hiệu quả các vấn đề liên quan đến ATTP để bảo vệ sức khỏe người dân”, bà Phong Lan nhấn mạnh.

Nếu như trước đây, với 3 Sở Công thương, Y tế, NN-PTNT, nhiệm vụ bảo đảm ATTP không phải là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu cho từng sở vì còn nhiều nhiệm vụ khác, thì với Sở An toàn thực phẩm, nhiệm vụ kiểm soát ATTP là nhiệm vụ duy nhất, hàng đầu, phải chịu trách nhiệm, không được đùn đẩy, tránh né... Có 3 nguyên nhân ảnh hưởng đến việc bảo đảm ATTP. Đó là thực trạng sản xuất kinh doanh manh mún và ý thức người dân; thứ hai là hệ thống quy định pháp luật về ATTP chưa đồng bộ và quan trọng hơn là hệ thống quản lý chưa hiệu quả.

Việc thành lập Sở An toàn thực phẩm TPHCM bước đầu có thể giải quyết phần nào nguyên nhân thứ ba nhưng sẽ có tác động tích cực hơn đến 2 nguyên nhân đầu, từ đó cải thiện hiệu quả vấn đề ATTP. Kết quả thí điểm 7 năm của Ban Quản lý An toàn thực phẩm TPHCM là minh chứng rõ nét cho điều này. “Khi ra đời, Sở An toàn thực phẩm TPHCM sẽ có nhiệm vụ tham mưu cho UBND TPHCM xây dựng kế hoạch và triển khai chương trình hành động bảo đảm ATTP, giải quyết từng bước các nguy cơ mất ATTP, làm đầu mối phát hiện, phân tích, xử lý các sự cố về ATTP”, bà Phạm Khánh Phong Lan chia sẻ, đồng thời cho biết, trước mắt Sở An toàn thực phẩm TPHCM sẽ tổ chức hoạt động hiệu quả hơn, thống nhất đầu mối quản lý để tăng sức mạnh, đề cao vai trò và trách nhiệm, phân công hợp lý hơn.