Chiều 8-10, Tổng cục Hải quan thông tin tới báo chí, hiện đơn vị này đang xây dựng dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử, để Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành. Mục tiêu chính của dự thảo là tạo hành lang pháp lý cho việc quản lý hàng hóa giao dịch qua thương mại điện tử, góp phần thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này tại Việt Nam.
Theo Tổng cục Hải quan, Việt Nam hiện nằm trong top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử cao nhất thế giới, với tổng doanh thu thương mại điện tử năm 2023 đạt gần 498.900 tỷ đồng.
Trong đó, tổng doanh thu của 5 nền tảng thương mại điện tử lớn như: Shopee, Lazada, Tiki, Sendo và Tiktok shop lên đến 233.200 tỷ đồng, tăng 53,4% so với năm 2022 (theo số liệu của Metric - Nền tảng số liệu thương mại điện tử dành cho doanh nghiệp). Theo Amazone công bố, doanh thu bán lẻ hàng hóa xuyên biên giới của Việt Nam tăng trưởng trên 20% mỗi năm và dự kiến đạt 256.100 tỷ đồng (hơn 11 tỷ USD) vào năm 2026.
Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đặt ra nhiều thách thức, nhất là việc kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu qua biên giới. Hiện tại, chưa có quy định cụ thể cho hàng hóa thương mại điện tử, các thủ tục hải quan vẫn dựa trên các loại hình giao dịch thông thường như bưu chính, chuyển phát nhanh, hay đường bộ, đường biển.
Theo Tổng cục Hải quan, thời gian vừa qua, một số đối tượng đã lợi dụng sự thông thoáng về chính sách, sự phát triển của thương mại điện tử, dịch vụ chuyển phát nhanh, dịch vụ ký gửi hàng hóa, hành lý… để thực hiện các hành vi vi phạm.
Dự thảo nghị định mới tập trung vào việc xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan liên quan, áp dụng cơ chế một cửa quốc gia và ASEAN để kiểm soát giao dịch thương mại điện tử và áp dụng quản lý rủi ro dựa trên công nghệ thông tin. Tuy nhiên, tiến độ ban hành nghị định còn phụ thuộc vào việc hoàn thiện hệ thống hải quan số.
Tổng cục Hải quan cũng đã đưa ra các biện pháp kiểm soát chặt chẽ nhằm ngăn chặn tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại qua các kênh thương mại điện tử. Bằng việc phối hợp với các lực lượng chức năng khác, cơ quan hải quan sẽ tiếp tục đấu tranh và ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm, bảo vệ người tiêu dùng và chống thất thu ngân sách nhà nước.
