Thầy Châu Hiền Đức - Giáo viên Trường Tiểu học Lương Định Của (phường Bàn Cờ, TPHCM):
Nên thí điểm từng bước
Nếu triển khai hiệu quả, SGK điện tử giúp giảm nhu cầu in ấn, vận chuyển, bảo quản sách giấy, giúp học sinh đến trường với cặp sách nhẹ hơn. Tuy nhiên, cần áp dụng thí điểm ở các trường đủ điều kiện (có thiết bị, mạng internet, giáo viên sẵn sàng, phụ huynh đồng thuận), không nên vội vàng áp dụng rộng rãi. Ngoài ra, cần đảm bảo hạ tầng công nghệ, yêu cầu bảo mật thông tin, bản quyền, tiêu chuẩn định dạng, kiểm tra chất lượng theo đúng quy định. Trong thời gian đầu triển khai, học liệu số cần kết hợp học liệu truyền thống (sách in) để sử dụng linh hoạt trong từng điều kiện dạy học. SGK điện tử nên xem là công cụ hỗ trợ, không phải giải pháp toàn diện.
Đặc biệt, với học sinh nhỏ tuổi, việc triển khai phải hết sức cẩn trọng, đảm bảo yêu cầu sức khỏe, công bằng, giúp học sinh phát triển toàn diện. Ngoài các tính năng như tìm kiếm, ghi chú, đánh dấu, phóng to/thu nhỏ nội dung, SGK điện tử cần tích hợp thêm âm thanh, hình ảnh minh họa, video, bài tập tương tác… để giúp học sinh dễ hiểu và ghi nhớ kiến thức, đặc biệt với học sinh lớp 1 mới nhận biết mặt chữ.
Thầy Võ Duy Tràng - Giáo viên Trường THPT Bà Rịa (phường Bà Rịa, TPHCM):
Quy định quyền sở hữu dữ liệu người dùng
Điều 6, chương II của dự thảo quy định: “SGK điện tử có khả năng liên kết với hệ thống quản lý học tập theo các tiêu chuẩn phổ biến”. Nếu không quy định rõ chuẩn giao tiếp dữ liệu, mỗi bộ sách sẽ sử dụng một giao thức riêng, gây khó khăn cho các trường trong việc tích hợp dữ liệu điểm số của học sinh vào hệ thống quản lý chung. Cần quy định rõ chuẩn kỹ thuật cụ thể cho việc kết nối với hệ thống quản lý học tập.
Ngoài ra, các tiêu chuẩn về hạ tầng và bảo mật thông tin cũng cần làm rõ: nhà xuất bản có được quyền khai thác dữ liệu bài làm, lịch sử học tập của học sinh cho mục đích khác (như huấn luyện trí tuệ nhân tạo - AI) không? Tôi cho rằng cần bổ sung quy định về quyền sở hữu dữ liệu người dùng phát sinh trong quá trình học tập.
Về thực nghiệm kỹ thuật, theo tôi, cần bổ sung tiêu chí đánh giá “trải nghiệm người dùng” trong báo cáo thực nghiệm, thay vì chỉ tập trung vào “độ trễ, lỗi kỹ thuật”. Một ứng dụng không có lỗi chưa chắc là ứng dụng tốt nếu trải nghiệm người dùng tệ (khó sử dụng, menu rối rắm), do vậy cần thang đo định lượng về mức độ hài lòng của người dùng trong 10% số tiết thực nghiệm.
Cô Trương Thị Thùy Trang - Giáo viên Trung tâm Giáo dục thường xuyên Lê Quý Đôn (phường Tân Định, TPHCM):
Đặt người học ở vị trí trung tâm
Nhiều học viên của các trung tâm giáo dục thường xuyên vừa đi học vừa đi làm. Do đó, SGK điện tử giúp học viên thuận tiện hơn rất nhiều trong học tập. Nếu triển khai đúng hướng, SGK điện tử sẽ là cú hích quan trọng giúp tăng chất lượng dạy và học đối với giáo dục thường xuyên.
Tuy nhiên, SGK điện tử cũng đặt ra nhiều nỗi lo. Nếu SGK điện tử yêu cầu thiết bị có cấu hình cao, trong khi nhiều học sinh sử dụng điện thoại cấu hình yếu, mạng internet không ổn định, thì sẽ dẫn đến bất bình đẳng trong tiếp cận học liệu. Khi sử dụng SGK điện tử, giáo viên phải đổi mới phương pháp, sử dụng thiết bị trong giờ dạy, đối diện nguy cơ gián đoạn bài học khi gặp lỗi kỹ thuật. Nếu tập huấn không kỹ, SGK điện tử có thể trở thành gánh nặng, thay vì là công cụ hỗ trợ giáo viên.
SGK điện tử cần có giao diện thân thiện, không quảng cáo, không thu phí bất hợp lý. Quá trình triển khai phải thận trọng, nhân văn, đặt người học vào vị trí trung tâm.
Thầy Đào Vĩnh Bộ - Phó Hiệu trưởng phụ trách Trường THCS Nguyễn Trãi (phường Rạch Dừa, TPHCM):
Không để học sinh lạm dụng thiết bị
Trước khi triển khai rộng rãi, cần đẩy mạnh công tác truyền thông, hướng dẫn để giáo viên, học sinh và phụ huynh hiểu rõ giá trị, tiện ích cũng như cách thức sử dụng SGK điện tử an toàn, hiệu quả. Ngành giáo dục cần có giải pháp kỹ thuật và quản lý đồng bộ, đồng thời hướng dẫn phụ huynh phối hợp với nhà trường trong việc quản lý học sinh, tránh tình trạng các em lạm dụng thiết bị để chơi game hoặc truy cập mạng xã hội.
Việc sử dụng SGK điện tử đòi hỏi mỗi học sinh có tối thiểu một thiết bị kết nối internet, đặt ra bài toán về lộ trình trang bị trong bối cảnh điều kiện kinh tế giữa các vùng miền, cũng như giữa các trường trong cùng khu vực còn sự chênh lệch. Bên cạnh đó, việc xác định cấp học phù hợp để triển khai và bảo đảm an toàn cho học sinh cũng là vấn đề cần được chú trọng. Do đó, cần có quy định rõ ràng về tiêu chuẩn thiết bị, quy trình sử dụng, kiểm định chất lượng và hướng dẫn an toàn khi triển khai SGK điện tử.
