Vài năm gần đây, giới trồng nho sản xuất rượu vang Bordeaux phải làm quen với những “château” (các nhà sản xuất rượu vang ở Bordeaux) đặc trưng Pháp nhưng mang tên gọi Trung Quốc: Château Lapin d’Or (Thỏ Vàng) thay cho Château Tour Saint-Pierre ở vùng Bordelais; Château Lapin Impérial (Thỏ Đế Vương) thay cho Château Larteau ở Libourne; Château Grande Antilope (Đại Linh Dương) thay cho Château Clos Bel-Air ở Saint-Emilion; Château Antilope Tibétain (Linh Dương Tây Tạng) thay cho Château Senilhac ở Médoc.
Bốn cơ ngơi trên thuộc sở hữu của doanh nhân Chi Keung Tong, được mua từ tháng 8-2016 đến tháng 9-2017. Trong vòng 10 năm, tính đến năm 2018, các nhà đầu tư Trung Quốc đã sở hữu 150 cơ ngơi sản xuất rượu vang, chiếm 3% tổng diện tích trồng nho và lâu đài rượu vang của vùng Bordeaux.
Trong đó, có thể kể đến Château Bellefont-Belcier nổi tiếng rộng 13,5ha ở làng Saint-Emilion được tỷ phú Hồng Công Peter Kwok mua lại với giá 30 triệu EUR; tỷ phú Jack Ma cũng sở hữu Château de Sours rộng 80ha sau khi mua lại với giá 14 triệu EUR vào năm 2016.
Những tên gọi đậm chất Trung Hoa khiến người dân trong vùng bất ngờ, lạ lẫm vì cảm giác như đang ở nơi nào đó tại Trung Quốc, chứ không phải ở xứ rượu vang nổi tiếng của Pháp.
Đài RFI dẫn lời ông Jean - Louis Trocard, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Liên ngành vang Bordeaux, nhận xét: “Tên của château là tên của chủ sở hữu. Họ đổi tên thành Thỏ Đế Vương, khiến người ta nghĩ đến món ăn hơn là rượu vang”. Những tên gọi đó là những thương hiệu mang đặc tính thương mại để thích ứng với thị trường.
Việc đặt tên Trung Quốc cho một số château thực sự gây chấn động khi nhà văn Philippe Sollers gửi một bức thư ngỏ vào giữa tháng 2-2019 lên giới chức Bordeaux.
Với giọng văn châm biếm, nhà văn Philippe Sollers viết: “Tôi không quá tò mò để biết về cuộc sống của những loài động vật này, cũng chưa bao giờ gặp chúng ở vùng Bordeaux kể từ khi tôi còn nhỏ, dù là Thỏ Đế Vương hay Linh Dương Tây Tạng. Liệu có cách nào trả lại loại rượu vang này về nguồn gốc chính đáng của nó hay không?”.
Tuy nhiên, một số người trong nghề lại cho rằng tên gọi một château không làm thay đổi nguồn gốc rượu Bordeaux. “Vì các người chủ Trung Quốc không nắm rõ nên họ sử dụng nhân công Pháp, cũng giống như khi họ trồng nho ở Trung Quốc, họ cũng mời kỹ thuật viên người Pháp về làm. Vì thế, chất lượng rượu vang không hề bị giảm. Điểm gây sốc cho chúng tôi là về mặt marketing mà thôi”, ông Jean - Louis Trocard nói.
Rất nhiều người chủ Trung Quốc điều khiển hoạt động từ xa, giữ lại đội ngũ nhân viên làm việc từ trước trong château. Đối với nhiều nhân viên, hoạt động không hề thay đổi, trừ khi trao đổi với chủ Trung Quốc thì phải cần tới phiên dịch. Một số trang trại khác thuê người Trung Quốc sống tại Bordeaux làm quản lý chính.
Rượu vang Thỏ Vàng hay Thỏ Đế Vương sẽ không được bày bán ở các siêu thị tại Pháp hoặc châu Âu. Tất cả sản phẩm của những château này đều được xuất sang thị trường châu Á, đặc biệt là Trung Quốc. Ông Thomas Jullien, đại diện tại Trung Quốc của Ủy ban Liên ngành rượu vang Bordeaux, cho rằng những tên gọi liên quan đến văn hóa và dân gian Trung Quốc là lý lẽ tốt nhất để những ông chủ người Trung Quốc thuyết phục người mua.
Chỉ riêng năm 2017, 68% rượu vang Pháp xuất khẩu sang Trung Quốc đến từ vùng Bordeaux, tương đương với khoảng 84 triệu chai. Số lượng này chiếm 30% tổng doanh thu xuất khẩu rượu vang của vùng này. Trung Quốc là thị trường quan trọng của các nhà sản xuất rượu vang Bordeaux và cũng là thị trường đầy cạnh tranh với rượu vang đến từ Australia và Chile.
Dù công luận đang chú ý nhiều đến những cái tên Trung Quốc tại vùng đất rượu vang của Pháp, nhưng có vẻ như các nhà đầu tư Trung Quốc được chấp nhận trong giới sản xuất vang Bordeaux vì họ “trùng tu những lâu đài cũ, đẹp từ bên trong lẫn bên ngoài”, duy trì hoạt động của cơ sở sản xuất và tạo việc làm cho người dân địa phương.
Một số câu hỏi được đặt ra hiện nay là liệu giới sản xuất vang Bordeaux chỉ nhìn thấy lợi ích trước mắt? Hay mối đe dọa về việc Trung Quốc ồ ạt mua trang trại nho ở Bordeaux bị thổi phồng quá mức? Chỉ có thời gian mới có thể trả lời cho những câu hỏi này.
