Bản Nặm Cứm nép mình giữa những triền núi cao, là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Mông, những con người chân chất, gắn bó với rừng núi tự bao đời. Nằm cách trung tâm TP Điện Biên Phủ khoảng 50 km, đường vào bản khá thuận lợi, với phần lớn đoạn đường được trải nhựa bằng phẳng.
Trên những sườn đồi thoai thoải, hơn 1.200 cây hoa ban cổ thụ đứng sừng sững, như những chứng nhân của thời gian, tỏa bóng xuống bản làng, ôm ấp từng mái nhà đơn sơ. Hoa ban không những nở trên triền núi, dọc con đường bản, mà còn len lỏi qua từng ngõ nhỏ, vươn mình qua từng khe đá, như muốn chạm tới bầu trời.
Nếu mùa Đông kéo dài và lạnh hơn bình thường, hoa ban có thể nở muộn hơn, khoảng đầu tháng 3. Ngược lại, nếu thời tiết ấm áp sớm, hoa ban có thể bung nở từ cuối tháng 2.
Chị Nguyễn Minh Hằng, một du khách từ Hà Nội, không giấu nổi sự thích thú khi lần đầu đặt chân đến Nặm Cứm vào mùa hoa ban nở: "Tôi đã từng nghe nhiều về hoa ban Điện Biên, nhưng khi tận mắt chứng kiến cảnh tượng này, tôi thực sự ngỡ ngàng. Đứng giữa rừng ban cổ thụ, tôi có cảm giác như đang lạc vào một giấc mơ, nơi đất trời hòa quyện".
Không chỉ mang vẻ đẹp say đắm lòng người, hoa ban ở Nặm Cứm còn gắn liền với những câu chuyện truyền đời của đồng bào nơi đây. Người Mông kể rằng, hoa ban là hiện thân của một câu chuyện tình yêu thủy chung. Chính vì thế, mỗi mùa ban nở, người dân nơi đây lại nhắc nhau về lòng thủy chung, về tình yêu giữa con người với con người, và cả tình yêu đối với mảnh đất quê hương.
Không chỉ là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu vẻ đẹp thiên nhiên, rừng ban cổ Nặm Cứm còn mang trong mình câu chuyện về sự gắn kết bền chặt giữa con người và thiên nhiên. Với họ, hoa ban không chỉ là vẻ đẹp của bản làng, mà còn là linh hồn của núi rừng, là biểu tượng cho lòng kiên trung và tinh thần bất khuất của đồng bào vùng cao.
Giữa đất trời Tây Bắc, hoa ban của rừng Nặm Cứm vẫn nở rộ mỗi độ tháng 3 về như một lời mời gọi tha thiết với những ai yêu vẻ đẹp hoang sơ, thuần khiết. Rừng ban cổ ở Nặm Cứm mới được biết đến và khai thác du lịch được một hai mùa bởi vậy các dịch vụ còn rất đơn sơ. Song đổi lại, rừng ban cổ nơi này vẫn giữ được vẻ nguyên sơ như cả trăm năm trước.
Nhiều bạn trẻ đã tìm về nơi đây để được đắm mình trong biển trời hoa ban trắng, lắng nghe tiếng gió thì thầm qua những tán cây cổ thụ và cảm nhận sự bình yên của bản làng ẩn mình giữa đại ngàn hùng vĩ.
