Sáng 24-6, HĐND TPHCM giám sát UBND TPHCM về chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2016-2025. Trưởng đoàn giám sát là đồng chí Nguyễn Thị Lệ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TPHCM. Phía UBND TPHCM có đồng chí Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM.
Quang cảnh buổi làm việc của Đoàn giám sát về chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2016-2025. Ảnh: VIỆT DŨNG Báo cáo đoàn giám sát, Giám đốc Sở Xây dựng Trần Hoàng Quân cho biết, giai đoạn 2016-2020, diện tích sàn nhà ở toàn TPHCM tăng thêm 53,7 triệu m2 sàn, trong đó nhà ở dân tự xây đóng vai trò chủ đạo, tăng 38,5 triệu m2 sàn, nhà ở thương mại chiếm tỷ trọng lớn thứ hai, đạt 13,98 triệu m2 sàn; nhà ở xã hội (NOXH) tăng thêm 1,23 triệu m2 sàn.
Giám đốc Sở Xây dựng Trần Hoàng Quân báo cáo tại buổi làm việc. Ảnh: VIỆT DŨNG Về NOXH, giai đoạn 2016-2020 TPHCM hoàn thành, đưa vào sử dụng 19 dự án, với 1,23 triệu m2 sàn, đạt 69,2% chỉ tiêu đề ra. Quý I năm 2022, đã hoàn thành đưa vào sử dụng một dự án NOXH với tổng diện tích đất 0,43 ha, 32.668 m2 sàn xây dựng, quy mô 260 căn hộ. Theo kế hoạch, thời gian còn lại trong giai đoạn 2021-2025 TPHCM phấn đấu phát triển 2,467 triệu m2 sàn xây dựng NOXH.
Theo Giám đốc Sở Xây dựng, nguồn vốn ngân sách của Thành phố dành cho chương trình di dời nhà ở trên và ven kênh rạch là rất hạn chế, không đủ so với nhu cầu. Các dự án không hấp dẫn nhà đầu tư, nên phải thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách là chính (62%, gồm 59 dự án, với gần 27.000 tỷ đồng), trong khi nguồn ngân sách TPHCM cũng khó khăn, phải phân bổ cho nhiều chương trình khác. Do vậy TP chỉ bố trí vốn đầu tư công cho 32 dự án.
Chương trình cải tạo, sửa chữa, xây dựng mới thay thế chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975 cũng gặp nhiều vướng mắc. Tương tự, công tác cải tạo chỉnh trang các khu dân cư hiện hữu cũng gặp nhiều khó khăn, một phần do quy hoạch lộ giới hẻm chưa phù hợp thực tế.
Trong xây dựng NOXH, hiện số đối tượng có nhu cầu nhưng không đáp ứng được đầy đủ điều kiện: không đảm bảo nguồn vốn tự có (30% đối với xây/sửa nhà); lao động là người ngoại tỉnh không có hộ khẩu thường trú để vay vốn xây mới, sửa chữa nhà để ở, đặc biệt khu vực các huyện việc tách thửa đất của cha mẹ cho con cái gặp nhiều khó khăn do thủ tục, yêu cầu về tài chính, diện tích,... nên nhiều trường hợp xây dựng nhà khi tách ra ở riêng không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không đảm bảo điều kiện vay vốn,... Trong khi đó, đối tượng cho vay của Quỹ Phát triển nhà ở chỉ giới hạn trong phạm vi đối với cán bộ, công chức, viên chức thuộc khu vực hưởng lương ngân sách thành phố, lực lượng vũ trang và cơ quan thuế Thành phố, chưa mở rộng đến các đối tượng khác có khó khăn về nhà ở.
Tại buổi giám sát, các ĐB đặt vấn đề cần làm rõ về số tiền chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ về NOXH bằng hình thức nộp bằng tiền tương đương với giá trị quỹ đất 20%. ĐB Trần Thị Thanh Vân, Trưởng Ban Đô thị HĐND TPHCM cũng cho biết, qua giám sát ở các địa phương cho thấy có nhiều đất sạch (như ở phường Hiệp Thành quận 12, hay khu đất ở Âu Dương Lân quận 8…). Nếu rà soát được để đầu tư xây dựng NOXH thì sẽ có thêm được nhiều dự án hơn.
Cũng qua công tác giám sát, Trưởng Ban Văn hóa xã hội HĐND TPHCM Cao Thanh Bình cho rằng NOXH là vấn đề TPHCM rất quan tâm, có nhiều giải pháp ưu tiên tối đa. Nhưng thực tế khảo sát thấy cần phân bố NOXH đều ở các khu vực. ĐB cũng cảnh báo việc chủ đầu tư xin điều chỉnh tăng mật độ xây dựng sau khi đã hoàn thành dự án, có dự án xin tăng tới 15-20%. Trong khi doanh nghiệp hưởng lợi lớn, thì ngân sách nhà nước lại phải oằn mình khắc phục những hệ lụy về giao thông, trường lớp…
ĐB Phạm Thị Thanh Hương đề nghị xem xét xây dựng thêm NOXH, nhà lưu trú công nhân ở huyện Nhà Bè, vì đây là khu vực đông công nhân nhưng lượng nhà ở còn hạn chế.
Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi khẳng định, chương trình phát triển nhà ở là công việc lớn của TPHCM và UBND TPHCM sẽ tập trung làm tốt hơn nữa. Vừa qua, UBND TPHCM đã xem xét rút ngắn quy trình thủ tục của dự án nhà ở, từ 500 ngày có thể giảm xuống còn 133 hoặc 217 ngày tùy trường hợp.
Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi khẳng định, chương trình phát triển nhà ở là công việc lớn của TPHCM. Ảnh: VIỆT DŨNG Với nhà trên và ven kênh rạch, đồng chí Phan Văn Mãi nói: “Nếu kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước (năm 2025-PV) mà còn để nhiều nhà trên và ven kênh rạch như thế, trong khu 930ha còn những khu ổ chuột lụp xụp là chúng ta chưa hoàn thành nhiệm vụ. Ít nhất TPHCM cũng phải giải quyết được 50% trong số hơn 20.000 căn”. Chủ tịch UBND TPHCM cũng nhận định, nếu dự án Rạch Xuyên Tâm có thể vận hành được thì có thể khởi động các dự án khác.
Phối hợp với các tỉnh giáp ranh xây nhà ở
Ghi nhận nỗ lực của UBND TPHCM thời gian qua trong thực hiện chương trình phát triển nhà ở, đồng chí Nguyễn Thị Lệ cũng đề nghị UBND TPHCM tập trung đẩy nhanh thực hiện kế hoạch phát triển NOXH giai đoạn 2021-2025. Theo đồng chí, giai đoạn 2016-2020 số lượng dự án NOXH hoàn thành, đưa vào sử dụng là 19/64 dự án. Giai đoạn 2021-2025 TPHCM dự kiến phát triển 47 dự án nhưng hết quý 1-2022 mới chỉ hoàn thành được 1 dự án.
Đồng chí Nguyễn Thị Lệ đề nghị tập trung thực hiện kế hoạch phát triển NOXH. Ảnh: VIỆT DŨNG Đồng chí cũng đề nghị UBND TPHCM tổ chức rà soát, thống kê toàn bộ dự án nhà ở thương mại có bố trí 20% quỹ đất để xây dựng NOXH hoặc chuyển giao quỹ nhà ở tương đương 20% quỹ đất để sử dụng làm NOXH hoặc nộp tiền tương đương 20% quỹ đất vào ngân sách nhà nước. Đồng thời có giải pháp sử dụng hiệu quả số tiền thu được để phát triển quỹ NOXH thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn TPHCM. Trong đó cần ưu tiên cho các địa phương, đơn vị đã có quỹ đất sạch nhưng thiếu vốn, nhằm tránh lãng phí đất đai. Cụ thể như Quỹ Phát triển nhà ở TPHCM, UBND huyện Nhà Bè hiện có quỹ đất sạch để đầu tư xây dựng NOXH nhưng chưa có vốn đầu tư.
Song song đó là việc rà soát các quỹ đất công, các quỹ đất xây dựng nhà lưu trú, nhà cho công nhân thuê trong các khu chế xuất, khu công nghiệp hoặc có vị trí gần các khu chế xuất, khu công nghiệp. Cùng với đó là sớm ban hành Quy trình thủ tục rút gọn thời gian thực hiện các dự án đầu tư xây dựng NOXH, nhà lưu trú cho công nhân, có chính sách hỗ trợ tài chính để thu hút chủ đầu tư thực hiện dự án.
Liên quan đến phát triển nhà ở thương mại, Chủ tịch HĐND TPHCM đề nghị UBND TPHCM có biện pháp cụ thể đối với các chủ đầu tư thực hiện dự án không đảm bảo chất lượng, không có khả năng thực hiện dự án, không đảm bảo tiến độ, cố tình kéo dài thời gian thực hiện dự án, chậm đầu tư các công trình công cộng, chậm bàn giao hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.
Đối với nhà ở riêng lẻ, nhà do hộ gia đình, cá nhân tự đầu tư cho người lao động thuê, đồng chí Nguyễn Thị Lệ nhấn mạnh TPHCM cần sớm ban hành chính sách hỗ trợ và quản lý đối với loại hình nhà ở này. Theo kết quả kiểm tra của Sở Xây dựng cho thấy trên địa bàn TPHCM có khoảng 60.470 công trình nhà ở (nhà trọ) do người dân xây dựng cho công nhân, người lao động thuê. Trong đó khoảng 7% đến 18% không đạt tiêu chí về diện tích (dưới 5m2/người); khoảng 2% không đạt về tiêu chí về cơ sở vật chất; khoảng từ 32% đến 36% không có hồ sơ thiết kế phòng cháy chữa cháy. Tổng kinh phí dự kiến sửa chữa, cải tạo để đảm bảo tiêu chuẩn là khoảng 760 tỷ đồng.
Với những vướng mắc hiện nay trong việc quản lý, cấp phép xây dựng với khu vực quy hoạch đất dân cư xây dựng mới, đất sử dụng hỗn hợp có chức năng ở, đồng chí Nguyễn Thị Lệ đề nghị UBND thành phố nhanh chóng quy định thống nhất.
Nhận định công tác bồi thường, di dời nhà trên và ven kênh rạch còn khá chậm, mới đạt 12,4% trong tổng số 20.000 căn; cải tạo, sửa chữa, xây dựng mới thay thế chung cư cũ cũng còn chậm, đồng chí Nguyễn Thị Lệ đề nghị UBND TPHCM quan tâm bố trí vốn, huy động vốn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị. Trong đó bao gồm việc thực hiện dự án cải tạo, sửa chữa, xây dựng mới thay thế chung cư cũ; di dời nhà ở trên và ven kênh rạch; cải tạo chỉnh trang các khu dân cư hiện hữu trên địa bàn quận – huyện.
Đồng chí Nguyễn Thị Lệ cũng phân tích, TPHCM là nơi thu hút lao động ngoài tỉnh khá lớn, đặc biệt là tại các địa phương giáp ranh với TPHCM. Do vậy UBND TPHCM cần đẩy mạnh phối hợp với các địa phương này, nhằm chia sẻ nguồn lực đất đai, phát triển nhà ở với mục tiêu phát triển nhà ở có giá phù hợp với khả năng chi trả của hộ gia đình có thu nhập trung bình, thu nhập thấp; đồng thời, phát triển thị trường bất động sản nhà ở bền vững.
