Ngoài TS Christopher Denis-Delacour, tham dự chương trình có các khách mời: ông Marco della Seta, Đại sứ Italy tại Việt Nam; ông Enrico Padula, Tổng Lãnh sự Italy tại TPHCM; ông Trần Phước Anh, Giám đốc Sở Ngoại vụ TPHCM và bà Cù Thị Dung, đại diện Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II.
Việc xuất bản ấn phẩm Lãnh sự quán Ý tại Sài Gòn nhằm giới thiệu tới công chúng về nghiên cứu quá trình hình thành cơ quan đại diện ngoại giao trong thời kỳ thuộc địa (1865-1941). Bên cạnh đó, ấn phẩm còn cung cấp một nền tảng lịch sử cần thiết để đánh giá các mối quan hệ giữa Italy và Việt Nam, qua đó củng cố vai trò của Tổng lãnh sự quán và tăng cường mối quan hệ hợp tác ngoại giao giữa Việt Nam và Italy nói chung, giữa TPHCM và Tổng Lãnh sự quán Italy nói riêng.
Một trong những cột mốc lịch sử đánh dấu sự hình thành Lãnh sự Ý đầu tiên tại Sài Gòn mà cuốn sách đề cập tới: ngày 16-7-1868, tại Florence - thủ đô của Vương quốc Ý mới thành lập không lâu nhờ vào một giải pháp thỏa hiệp ngoại giao chóng vánh - Vittorio Emanuele Đệ Nhị đã ký sắc lệnh bổ nhiệm ông Hilaire Lafon làm Lãnh sự quán Ý đầu tiên tại Sài Gòn. Thoạt nhìn, đó chỉ là một sắc lệnh hành chính thông thường, nhưng trên thực tế, đây lại là một bước tiến có ý nghĩa to lớn trong bối cảnh quốc tế vô cùng phức tạp và nhạy cảm khi đó.
Chính sự kiện này đã mở đầu cho nghiên cứu của TS Denis-Delacour về Lãnh sự quán Ý đầu tiên tại Sài Gòn, dựa trên những tư liệu của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia tại TPHCM và các hồ sơ lưu tại Kho lưu trữ Lịch Ngoại giao của Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế tại Rome. Với những đặc điểm đó, và với những gì diễn ra sau này, lịch sử đại diện lãnh sự Italy tại Đông Dương trở thành một câu chuyện thực sự thú vị, vượt ra khỏi phạm vi lịch sử - ngoại giao.
Trong nghiên cứu này, TS Denis-Delacour trở lại thời điểm bắt đầu mở Lãnh sự quán Ý tại Sài Gòn, cũng chính là thời điểm mạng lưới lãnh sự Ý bắt đầu được mở rộng trong những năm 1860, nối tiếp những thỏa thuận Hữu nghị, Thương mại và Hàng hải giữa Ý, Trung Quốc và Nhật Bản được ký kết vào năm 1866. Những sự kiện được đề cập trong nghiên cứu này khiến cho Lãnh sự quán Ý tại Sài Gòn trở thành một điểm quan sát có tầm quan trọng đặc biệt về mặt lịch sử ngoại giao và lãnh sự, để người đọc phải suy ngẫm sâu xa hơn về vai trò của cơ quan lãnh sự trong thời kỳ đương đại.
Phát biểu tại chương trình, ông Enrico Padula, Tổng Lãnh sự Italy tại TPHCM, cho rằng, cuốn sách của TS Christopher Denis-Delacour đi sâu vào lịch sử của Tổng Lãnh sự quán Ý tại Sài Gòn. Lịch sử này không chỉ đơn thuần là một biên niên sử về các sự kiện, mà còn là một lăng kính giúp chúng ta khám phá các chủ đề rộng lớn hơn về ngoại giao, xây dựng nhà nước, và vai trò của cộng đồng trong việc định hình các mối quan hệ quốc tế.
“Nghiên cứu này là một phần của sự suy ngẫm sâu rộng hơn về giao thoa giữa di sản thuộc địa, các trao đổi toàn cầu và bản chất đang thay đổi của ngoại giao. Trong tương lai, chúng tôi dự định nghiên cứu các nỗ lực hậu thuộc địa đã định hình mối quan hệ giữa Italy và Việt Nam, đồng thời xem xét cách ngoại giao tiếp tục phát triển trong một thế giới đang thay đổi”, ông Enrico Padula bày tỏ.
Ông Enrico Padula nói thêm: “Tôi hy vọng rằng, công trình này sẽ góp phần vào việc hiểu sâu hơn về mối quan hệ lịch sử giữa hai quốc gia và truyền cảm hứng cho các nghiên cứu tiếp theo về tác động của ngoại giao đối với các cộng đồng”.