Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị (cơ quan thẩm định đồ án) cho biết, để đáp ứng yêu cầu phát triển mới, tạo không gian phát triển mới cho Thủ đô, cần thiết phải điều chỉnh Đồ án Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội.
Đồ án lần này, với tầm nhìn quy hoạch đến năm 2065, Hà Nội là thành phố văn hiến, văn minh, hiện đại và trung tâm động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng cũng như vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ và cả nước; là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao, kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc, hài hòa, tiêu biểu cho cả nước và có trình độ phát triển ngang tầm Thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.
Bộ trưởng cho biết, đồ án kế thừa và điều chỉnh quy mô cấu trúc đô thị. Cấu trúc đô thị là chùm đô thị đa cực, đa trung tâm với 5 vùng đô thị: vùng đô thị trung tâm, vùng đô thị phía Đông, vùng đô thị phía Bắc, vùng đô thị phía Tây, vùng đô thị phía Nam. Hệ thống các đô thị này phân cách bằng các hành lang xanh cũng như liên kết bằng hệ thống giao thông vành đai, giao thông hướng tâm.
Bên cạnh đó, kiểm soát phát triển không gian đô thị và nông thôn, xây dựng hình thái quy hoạch kiến trúc đặc trưng cho Thủ đô Hà Nội tại khu vực đô thị, nông thôn; kiểm soát chặt chẽ quy hoạch về chiều cao công trình, mật độ xây dựng của từng khu vực, đặc biệt là khu vực nội đô.
Bộ trưởng nhấn mạnh, đồ án đã xác định rõ các chương trình, dự án trọng tâm, đột phá, trong đó có phát triển đô thị theo mô hình TOD để cải tạo, tái thiết đô thị, tập trung xây dựng đô thị, chỉnh trang đô thị, khai thác hạ tầng giao thông công cộng, đầu tư tập trung như định hướng quy hoạch và xác định sông Hồng là trục không gian, biểu tượng phát triển của Thủ đô. Đây là điểm nhấn của quy hoạch lần này; cùng với đó, đã xác định phát triển cảng hàng không thứ 2 trong vùng Thủ đô…
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng thay mặt cơ quan lập cũng như cơ quan thẩm định đồ án cũng nhấn mạnh, quy hoạch của Hà Nội và TPHCM là những quy hoạch rất quan trọng, được làm hết sức thận trọng và công phu, bài bản và khoa học.
Về quy hoạch của Hà Nội, Bộ trưởng cho biết, có nhiều đổi mới với tư duy đột phá về quan điểm định hướng phát triển, như thành phố quay mặt ra sông, mở rộng các tuyến đường sắt đô thị, phát triển không gian ngầm, giải quyết được các vấn đề về môi trường nước…
Quy hoạch lần này cũng có nhiều điểm khác biệt so với một số quy hoạch khác, đã chú trọng đến các vấn đề về văn hóa, về di sản, là nơi hội tụ tinh hoa văn hóa của cả nước, là trung tâm đi đầu trong nghiên cứu, sáng tạo và phát huy được các tiềm năng con người, thúc đẩy KH-CN và đổi mới sáng tạo.
Đặc biệt, quy hoạch đã định hướng tổ chức không gian phát triển sông Hồng trở thành không gian sinh thái văn hóa, kinh tế và là nơi thể hiện được các biểu tượng phát triển của Thủ đô. Trong đó, lấy trục sông Hồng trở thành trung tâm hội tụ, là diện mạo và điểm nhấn quan trọng của Vùng Thủ đô, vùng của vùng đô thị hóa đồng bằng sông Hồng. Quy hoạch đã cơ bản xem xét từ các vấn đề gọi là điểm nghẽn lớn hiện nay của thành phố, như ngập úng hay môi trường, những vấn đề giao thông, đô thị, an ninh nguồn nước…
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT cho rằng, để quy hoạch này thật sự có ý nghĩa và có tính khả thi cao, cần rà soát tính đồng bộ, thống nhất giữa các quy hoạch, không để sau này xung đột và mâu thuẫn thì sẽ phải trả giá, hoặc phải điều chỉnh.
“Chúng ta lập ra, vẽ ra có thể khó, nhưng chưa khó bằng giữ được và thực hiện được còn khó hơn rất nhiều”, Bộ trưởng nêu. Đơn cử, làm một dự án đường sắt của Hà Nội mất 12-15 năm. Nếu làm 14 tuyến đường sắt nữa mà không có cơ chế để huy động, thực hiện thì đến bao giờ mới xong? Đường sắt của Hà Nội hiện nay đang tính ra cần huy động khoảng 40 tỷ USD và thực hiện chỉ trong vòng 10 năm, tức đến 2035, vậy cơ chế nào, nguồn lực nào, tổ chức thực hiện như thế nào để làm được điều này? Nếu không thì quy hoạch này chỉ là định hướng về tương lai, là kỳ vọng chứ không phải điều nhìn thấy được”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chỉ ra.
Cho rằng đây là vấn đề lớn, khó, nên theo Bộ trưởng, sau khi được Quốc hội cho ý kiến, hoàn thiện lại, Thủ tướng phê duyệt thì Hà Nội phải xây dựng một kế hoạch để thực hiện quy hoạch khả thi nhất, trong đó có các cơ chế, chính sách đi kèm, cách huy động nguồn vốn, tổ chức triển khai thứ tự, danh mục dự án, thứ tự ưu tiên… Chỉ có như vậy mới có một Thủ đô Hà Nội trong tương lai như chúng ta mong muốn.
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT nhấn mạnh, Hà Nội cùng các cơ quan sẽ nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện và sớm trình Thủ tướng Chính phủ, cùng với quy hoạch TPHCM để Thủ tướng Chính phủ có thể phê duyệt cả 2 quy hoạch này trong tháng 6.
