Công bằng, công khai, kịp thời
Quyết định số 28/2018 quy định rõ các nội dung chính, như bồi thường, hỗ trợ về đất; bồi thường, hỗ trợ về tài sản; bồi thường, hỗ trợ đối với nhà ở thuộc sở hữu nhà nước; chính sách hỗ trợ; TĐC. Trong đó, chính sách bồi thường, hỗ trợ về đất, được giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND TPHCM quyết định tại thời điểm thu hồi đất. Việc bồi thường khi nhà nước thu hồi đất phải đảm bảo dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định của pháp luật.
Đối với chính sách hỗ trợ suất TĐC tối thiểu và hỗ trợ tự lo chỗ ở mới, áp dụng cho các trường hợp hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đủ điều kiện TĐC; hỗ trợ ổn định đời sống khi nhà nước thu hồi đất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ chi phí di chuyển các trường hợp sử dụng nhà ở, đất ở không đủ điều kiện bồi thường; hỗ trợ thêm các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân chấp hành tốt việc di dời; hỗ trợ đối với trường hợp trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không đủ điều kiện bồi thường về đất và hộ gia đình, cá nhân thuê, đấu thầu quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn.
Về chính sách TĐC, quyết định trên cũng nêu rõ: hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện TĐC mà số tiền được bồi thường, hỗ trợ nhỏ hơn giá trị 1 suất tái định cư tối thiểu thì được hỗ trợ khoản tiền chênh lệch đó; trường hợp không nhận đất ở, nhà ở tại khu TĐC thì được nhận tiền tương đương với khoản chênh lệch đó.
Theo quy định này, dự án TĐC được lập và phê duyệt độc lập với phương án bồi thường, hỗ trợ; TĐC nhưng phải đảm bảo có đất ở, nhà ở TĐC trước khi có quyết định thu hồi đất. Trường hợp TĐC tại chỗ phải có phương án bố trí chỗ ở khác cho người dân hoặc chi trả tiền thuê nhà trong thời gian chờ xây dựng khu TĐC.
Ngoài ra, trường hợp người có đất bị thu hồi hoặc bị ảnh hưởng khi nhà nước thu hồi đất của dự án không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ, TĐC đã được phê duyệt hoặc đang có khiếu nại, tranh chấp về quyền sử dụng đất, nhà và tài sản khác (kể cả trường hợp đồng quyền sử dụng đất) mà chưa giải quyết xong thì tiền bồi thường, hỗ trợ đối với phần diện tích ấy sẽ được chuyển vào Kho bạc Nhà nước theo quy định, chờ sau khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết xong thì chi trả cho người có quyền sử dụng nhà, đất, tài sản. Trong thời gian chờ giải quyết, người bị thu hồi đất hoặc bị ảnh hưởng vẫn phải chấp hành di chuyển, giao đất hoặc bàn giao mặt bằng đúng kế hoạch.
Hỗ trợ nhà được phép xây dựng tạm
Một điểm đáng lưu ý của Quyết định 28/2018, đó là quy định các trường hợp công trình, nhà được cấp phép xây dựng (CPXD) tạm cũng được xem xét hỗ trợ tùy vào thời điểm. Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp về nhà, đất của người dân sống trong khu vực quy hoạch, từ năm 2010 đến nay, UBND TPHCM đã ban hành các quyết định giải quyết cấp phép xây dựng (CPXD) tạm, đó là Quyết định 68/2010, Quyết định 21/2013, Quyết định 27/2014 và Quyết định 26/2017.
| Nếu trong vòng 5 năm kể từ ngày công bố công khai quy hoạch xây dựng 1/2000, hoặc 3 năm đối với những khu vực đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm và nhà nước thu hồi đất để thực hiện quy hoạch thì không được bồi thường, hỗ trợ vật kiến trúc xây dựng mới trong lộ giới hoặc phạm vi quy hoạch. Sau thời hạn trên, nếu nhà nước mới thực hiện quy hoạch thì bồi thường, hỗ trợ theo quy định hiện hành. |
Cụ thể, những trường hợp áp dụng theo Quyết định 68/2010 được quy định như sau: Đối với nhà được CPXD tạm trên nền đất cũ hoặc đất có mục đích sử dụng là đất ở thì hỗ trợ bằng 80% giá trị xây dựng theo suất vốn đầu tư xây dựng công trình do Bộ Xây dựng ban hành. Trường hợp trong giấy phép xây dựng (GPXD) hoặc quy hoạch sử dụng đất không ghi thời hạn thực hiện quy hoạch thì được hỗ trợ 80%. Các trường hợp CPXD tạm trên các loại đất khác sẽ hỗ trợ bằng 60%.
Các trường hợp áp dụng theo Quyết định 21/2013 sẽ hỗ trợ về nhà ở và công trình xây dựng theo quy định của quyết định này. Cụ thể, theo Điều 2 của Quyết định 21, quy mô công trình CPXD tạm tối đa không quá 3 tầng. Thời hạn sử dụng công trình, nhà ở riêng lẻ ghi trong GPXD tạm là thời gian thực hiện quy hoạch theo kế hoạch đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, nhưng tối đa không quá 5 năm kể từ ngày quy hoạch được công bố. Nếu trong vòng 5 năm kể từ ngày công bố công khai quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/2000 (quy hoạch phân khu), nhà nước thu hồi đất để thực hiện quy hoạch thì không được bồi thường, hỗ trợ vật kiến trúc xây dựng mới trong lộ giới hoặc phạm vi quy hoạch. Sau 5 năm nhà nước mới thực hiện quy hoạch thì được bồi thường, hỗ trợ theo quy định hiện hành.
Trường hợp CPXD tạm theo Quyết định 27/2014, việc xử lý hỗ trợ nhà ở, vật kiến trúc cũng được áp dụng theo quy định tại quyết định này. Về quy mô xây dựng tạm cũng giống như Quyết định 21; tuy nhiên, thời hạn sử dụng công trình, nhà ở riêng lẻ ghi trong GPXD tạm được tính là thời gian theo kế hoạch thực hiện quy hoạch xây dựng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, nhưng tối đa không quá 5 năm kể từ ngày 1-7-2013 hoặc kể từ ngày quy hoạch được công bố. Riêng đối với những khu vực đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm, thời hạn ghi trong GPXD được xác định theo kế hoạch sử dụng đất hàng năm nhưng không quá 3 năm.
Trường hợp CPXD tạm theo Quyết định 26/2017, khi hết thời hạn CPXD tạm mà nhà nước chưa thực hiện quy hoạch thì cơ quan CPXD sẽ thông báo cho chủ sở hữu công trình hoặc người được giao sử dụng công trình về điều chỉnh quy hoạch xây dựng và thực hiện gia hạn GPXD tạm.
Quyết định 28/2018 quy định đối với những dự án, hạng mục đã chi trả xong bồi thường, hỗ trợ tái định cư trước ngày 19-8-2018 thì không áp dụng theo quy định này. Đồng thời, đối với những dự án, hạng mục đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ TĐC hoặc đang thực hiện chi trả bồi thường, hỗ trợ và TĐC theo chính sách bồi thường, hỗ trợ và TĐC do UBND TP ban hành trước ngày 19-8-2018 thì thực hiện theo chính sách, phương án đã phê duyệt...
