Cũng như các xe rác dân lập khác, xe rác của anh Năm không được che chắn. Bao lớn, bao nhỏ móc hờ hững trên tay lái và thùng đựng rác. Không cần tiếng kẻng hay lời rao, chỉ cần nghe tiếng động cơ xe ầm ào và mùi rác nồng nặc là các cư dân biết xe rác đến. Dù các hộ dân đã cẩn thận bỏ rác vào túi ni lông và cột chặt lại, nhưng do xe quá đầy rác, anh Năm phải leo lên xe để giậm nén rác xuống. Thế là nước thải từ xe rác chảy ra lênh láng đường hẻm.
Nhìn dòng nước đen thui, bốc mùi hôi thối, cụ Đặng Văn Hội (ở hẻm 35 đường Mê Linh, phường 19) lắc đầu ngao ngán: “Thằng Năm này nói hoài cũng vậy! Gom rác làm nước chảy ra tùm lum, quá mất vệ sinh! Trách nó thì cũng tội nghiệp, thức khuya dậy sớm cả chục năm nay làm cái nghề quá khổ cực và tổn hại sức khỏe này. Giá mà thay loại xe lấy rác đúng quy chuẩn để bảo đảm vệ sinh hơn cho người lấy rác dân lập và người dân đỡ khổ!”.
Tại TPHCM, nhiều đội thu gom rác dân lập sử dụng xe gắn máy lôi thùng rác có gắn 2 bánh xe ở phía sau, là loại xe tự chế vi phạm luật giao thông và không đảm bảo an toàn. Có những đội thu gom rác dân lập còn sử dụng loại xe đẩy tay rất lạc hậu, người đi thu gom rác rất vất vả. Xe gom rác không có nắp hay tấm phủ, đã vậy còn chất đầy rác thải, khiến rác rơi vãi dọc đường. Dù đi thu gom rác giờ nào thì mùi rác thải và nước rác chảy ra vẫn gây ô nhiễm trầm trọng đến môi trường sống của khu dân cư. Chỉ 1 - 2 ngày không có người lấy rác dân lập đến từng nhà, từng hẻm để thu gom rác về nơi tập trung, điểm trung chuyển, thì cư dân sẽ thật khốn khổ, vì trong nhà ngoài ngõ đều mất vệ sinh. Tuy nhiên, rất cần cải tiến việc thu gom và vận chuyển rác để đảm bảo vệ sinh môi trường.
TPHCM còn nhiều bất cập trong khâu quản lý, thu gom và xử lý rác. Đặc biệt là không quản lý được hệ thống rác dân lập và việc thực hiện phân loại rác tại nguồn chưa đạt hiệu quả, thiếu trạm trung chuyển, phương tiện hiện đại… Để xây dựng TPHCM văn minh, hiện đại, cần quan tâm chuẩn hóa phương tiện thu gom, vận chuyển rác, nhất là với phương tiện thu gom rác từ hẻm ra đường phố, đến nơi tập trung, điểm trung chuyển rác do các đội nhóm rác dân lập thực hiện. Quy chuẩn cho loại phương tiện đặc thù này cần phù hợp, đảm bảo vệ sinh môi trường. Chính quyền cũng nên quan tâm hỗ trợ cho các đội nhóm thu gom rác được vay ưu đãi để cải tiến phương tiện lấy rác.
