Một loài cá có hình dạng nhỏ như củ khoai lang, màu đỏ tươi được các tàu cá đi Hoàng Sa khai thác gọi là cá đỏ củ. Người dân làng chả cá Định Tân, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, nổi tiếng khắp nơi bởi nghề làm chả cá đỏ củ.
Nghề làm chả cá đỏ củ ở thôn Định Tân (xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) phát triển mạnh từ hơn 10 năm nay, làng có khoảng chục hộ đã đầu tư trang thiết bị để sản xuất chả cá đỏ củ bán đi khắp các tỉnh, thành, vào Nam ra Bắc.
Bà Nguyễn Thị Lý (thôn Định Tân) đã làm nghề chả cá hơn 10 năm nay, cho biết: “Trước kia, khi các thuyền đi Hoàng Sa trở về mang theo cá đỏ củ, người ta thấy thịt cá rất dai, ngon. Họ lóc lấy thịt cá ra khỏi xương rồi nhào lại cho nhuyễn, dùng để ăn gỏi, làm chả đơn giản. Đây cũng là món ăn ngay trên thuyền khi đang ra khơi được nhiều ngư dân làm tại chỗ”.
Cá đỏ củ được khai thác từ Hoàng Sa về đất liền, đây là nguyên liệu làm nên chả cá đỏ củ Định Tân. Ảnh: NGUYỄN TRANG
Khi chả cá làm từ cá đỏ củ được biết đến, nhiều người mua thì các đội tàu từ Hoàng Sa trở về mang theo nhiều cá đỏ củ bán lại cho các hộ gia đình chuyên làm chả cá đỏ củ. Xã Bình Châu là địa phương có số lượng tàu thuyền lớn nhất tỉnh Quảng Ngãi với hơn 400 tàu cá và 80% trong số đó chuyên đi khai thác xa bờ ở Hoàng Sa, Trường Sa - đây cũng là tàu cá mang cá đỏ củ về đất liền.
Bà Lý cho biết, cá đỏ củ hầu như có quanh năm trên các vùng biển, vì cá sinh sản rất nhanh, mang lại nguồn cá dồi dào cho các tàu đi biển xa. “Đến tháng 10 thì các tàu nghỉ trú bão nên cá đỏ củ thường được trữ lại để làm chả cá trong tháng biển động”- bà Lý nói.
Thịt cá lóc sạch và đem xay nhuyễn. Ảnh: NGUYỄN TRANG Những sợi chả cả đều và đẹp mắt. Ảnh: NGUYỄN TRANG Cá đỏ củ được lóc thịt ra khỏi xương, bảo quản cấp đông để sử dụng lâu dài. Sau đó, người làm bắt đầu cho thịt cá vào cối xay, đây là thao tác máy móc làm nhuyễn cá. Tiếp đó, người làm đưa chả cá vô máy đánh chả cho đến khi mềm hẳn ra thì thêm một ít dầu ăn để chả dễ mềm và không rã. Sau đó, chả cá được đóng gói cẩn thận, cho vào tủ đông bảo quản, chờ bạn hàng đến lấy.
Đánh nhuyễn chả cá bằng máy móc, đây là công đoạn hạn chế làm thủ công nhất trong nghề làm chả cá. Ảnh:NGUYỄN TRANG Bà Lê Thị Liễu (thôn Định Tân, xã Bình Châu), cho biết: “Chả cá đỏ củ thịt không nhão, có thể bảo quản đến 1 tháng, nên được chọn làm chả hơn các loại cá khác”.
Chả cá nhào hình tròn, hình chữ nhật tùy từng cơ sở sản xuất. Ảnh: NGUYỄN TRANG Hiện nay có hàng chục cơ sở làm chả cá tại thôn Định Tân, từ làng biển này, những mẻ chả cá thơm, mặn hương vị biển được gửi đi khắp nơi.
NGUYỄN TRANG