Chiều 1-12, thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, nhiều đại biểu (ĐB) Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu quan tâm đến ý kiến người dân bị thu hồi đất, ngay cả khi các ý kiến không đồng thuận là thiểu số.
Liên quan đến nội dung về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy (Gia Lai) đề nghị ban soạn thảo cân nhắc quy định giao đất, cho thuê đất theo tiến độ thu hồi bồi thường hỗ trợ tái định cư.
“Trên thực tế, quy định này đã cho thấy nhiều bất cập. Việc chia nhỏ tiến độ giao đất, cho thuê đất dẫn đến tình trạng dự án bị manh mún, nhỏ lẻ, khó quản lý, kéo dài thời gian triển khai dự án; đồng thời làm phát sinh nhiều thủ tục hành chính và gây khó khăn trong xác định nghĩa vụ tài chính và cấp giấy chứng nhận sử dụng đất”, ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy nhận xét.
Đại biểu đề xuất chỉ xem xét giao đất, cho thuê đất theo tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong trường hợp dự án đầu tư đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phân kỳ tiến độ rõ ràng nhằm đảm bảo tính khả thi, thống nhất và kỷ cương trong quản lý nhà nước về đất đai.
Thống nhất với một số ý kiến khác về việc lựa chọn phương án 2 đối với quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (tại Điểm b, Khoản 2, Điều 3 dự thảo nghị quyết: cho phép Nhà nước can thiệp thu hồi phần đất còn lại khi dự án đáp ứng 2 điều kiện là đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và trên 75% số lượng người sử dụng đất), ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy đề nghị ban soạn thảo làm rõ căn cứ vì sao phải xác định là 75% số người đồng thuận.
ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy đề nghị “đặc biệt chú trọng đến 25% tỷ lệ không đồng thuận”, vì tỷ lệ 25% người không đồng thuận tiềm ẩn những vấn đề gây bất ổn về mặt xã hội, an ninh trật tự tại địa phương.
Để giải quyết vấn đề này, ĐB nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham vấn, đối thoại và sự phối hợp chặt chẽ của nhà đầu tư với chính quyền địa phương trong tất cả các quy trình (trước, trong và sau) khi thực hiện chính sách.
Theo ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy, việc này có ý nghĩa quan trọng vì sẽ giúp đánh giá kỹ hơn tác động đối với nhóm không đồng thuận; nhận diện các tác động về kinh tế xã hội sau khi đất bị thu hồi; lường trước được những khó khăn trong quá trình triển khai để điều chỉnh sớm, giảm sai sót, chồng chéo, mâu thuẫn trong các văn bản pháp luật…
ĐB nhận định, việc thu hồi đất có tỷ lệ đồng thuận cao (trên 75%) mới chỉ là điều kiện ban đầu, còn việc xử lý và chuyển hóa khoảng 25% ý kiến không đồng thuận thông qua đối thoại và minh bạch mới là chìa khóa để đảm bảo sự ổn định và an ninh trật tự xã hội lâu dài, tránh tình trạng "bất ổn tiềm ẩn”.
Cùng quan điểm với ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy còn có các ĐB Đỗ Thị Việt Hà (Bắc Ninh), Đàng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa), Trần Chí Cường (Đà Nẵng)…
ĐB Đỗ Thị Việt Hà phân tích, nếu trên 75% diện tích đất thu hồi trước theo giá thỏa thuận (giá thị trường), còn khoảng 25% diện tích thu hồi sau theo bảng giá đất của Nhà nước (thường thấp hơn), sẽ tạo ra sự chênh lệch lớn và dễ phát sinh khiếu kiện.
ĐB Đàng Thị Mỹ Hương góp ý, nên quy định rõ trong dự thảo trường hợp có ít hơn 75% người dân đồng ý về phương án bồi thường, cơ quan chức năng phải tổ chức đối thoại, điều chỉnh phương án bồi thường và niêm yết công khai.
