Sự cố sập cầu Long Kiểng trên địa bàn huyện Nhà Bè, TPHCM, xảy ra tối 19-1 vừa qua đã đánh động và thúc đẩy việc áp dụng công nghệ hiện đại vào công tác quản lý. Mặc dù đến chiều 31-1, Khu Quản lý giao thông đô thị số 4 (thuộc Sở GTVT TPHCM) đã khắc phục xong sự cố, nhưng vụ việc cho thấy cần có cách quản lý hữu hiệu hơn và ứng dụng công nghệ hiện đại là hướng đi phù hợp để giám sát tải trọng cầu yếu nhằm bảo toàn kết cấu công trình, đảm bảo an toàn cho người và phương tiện khi tham gia giao thông qua cầu.
Hiện nay, công tác giám sát tải trọng tại các cây cầu yếu đang thực hiện bằng cách lắp đặt các biển báo hạn chế tải trọng tại 2 đầu cầu. Đặc trưng của các cầu yếu nói chung và các cầu Rạch Đỉa, cầu Long Kiểng, cầu Rạch Tôm, cầu Rạch Dơi trên tuyến đường Lê Văn Lương (huyện Nhà Bè) nói riêng, đó là các cầu sắt với kết cấu dạng Bailey, bề rộng cầu hạn chế từ 3 - 3,3m nhưng lưu thông 2 chiều, không có lề bộ hành, tải trọng khai thác rất thấp, chỉ từ 1 - 3,5 tấn.
Không ít cây cầu trong số này nằm trên tuyến đường có mật độ phương tiện lưu thông cao, phương tiện vượt quá giới hạn tải trọng quy định lưu thông thường xuyên qua cầu nên có thể sẽ làm tăng nguy cơ mất an toàn kết cấu công trình, an toàn cho người tham gia giao thông. Một hệ thống giám sát tự động phương tiện vi phạm tải trọng khi lưu thông qua cầu yếu sẽ giúp giám sát và phát hiện kịp thời các phương tiện vi phạm, cũng như giúp thông tin kịp thời đến các đơn vị quản lý, cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý, ngăn chặn hiệu quả.
Trên thực tế, ngay sau sự cố sập cầu Long Kiểng, Sở GTVT TPHCM đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc triển khai lắp đặt hệ thống camera giám sát cầu yếu, cả trên đường bộ lẫn đường thủy. Những camera giám sát này được kết nối về Trung tâm Quản lý đường hầm sông Sài Gòn nhằm tăng cường giám sát, cảnh báo và xử lý kịp thời nguy cơ xảy ra sự cố do xe quá tải trọng trên đường bộ và tàu bè lưu thông qua cầu theo đường thủy, cũng như giám sát kịp thời tình hình ùn tắc giao thông trên cầu.
Hiện nay, Trung tâm Quản lý đường hầm sông Sài Gòn đang hoàn chỉnh phương án với tên gọi “Ứng dụng giải pháp công nghệ trong kiểm soát phương tiện vi phạm tải trọng khi lưu thông qua cầu yếu”.
Đại khái việc ứng dụng công nghệ trong kiểm soát phương tiện vi phạm tải trọng khi lưu thông qua cầu yếu nhằm cung cấp thông tin về lưu lượng xe, thông tin phương tiện có tải trọng vượt quá tải trọng cho phép lưu thông qua cầu cho các đơn vị quản lý, cơ quan chức năng; qua đó, hỗ trợ các đơn vị quản lý trong việc kiểm soát tải trọng khai thác các cầu đường bộ nhằm bảo toàn kết cấu công trình cầu đường bộ, đồng thời đảm bảo an toàn cho người và phương tiện tham gia giao thông.
Nói cách khác, việc ứng dụng công nghệ trong kiểm soát phương tiện vi phạm tải trọng lưu thông qua cầu yếu nhằm đáp ứng hàng loạt mục tiêu như giám sát và phát hiện kịp thời các phương tiện quá trọng lượng bản thân cho phép lưu thông qua cầu yếu; cung cấp thông tin phương tiện vi phạm cho nhân viên trực gác tại 2 đầu cầu để kịp thời ngăn chặn, hướng dẫn phương tiện lưu thông theo hướng khác; theo dõi, giám sát, thống kê lưu lượng phương tiện lưu thông qua cầu; xây dựng, ứng dụng công nghệ xử lý video thông minh để tự động hỗ trợ nhận dạng biển số xe và kiểm tra thông tin tải trọng đã đăng ký với Cục Đăng kiểm; từng bước hoàn thiện việc đổi mới phương thức hoạt động theo dõi, giám sát các hoạt động của người tham gia giao thông thích ứng với điều kiện giao thông hiện đại.
Theo Sở GTVT TPHCM, sau khi hoàn tất các bước chuẩn bị, việc triển khai áp dụng công nghệ này sẽ được thực hiện từng bước trên một số cầu yếu chọn lựa, rồi dần mở rộng ra toàn bộ số cầu yếu trên địa bàn thành phố.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống
+ Các camera giám sát phương tiện được lắp đặt tại điểm giám sát sẽ truyền dữ liệu video về máy chủ ứng dụng quản lý và lưu trữ đặt tại Trung tâm Điều khiển (trực thuộc Trung tâm Quản lý đường hầm sông Sài Gòn), phục vụ cho việc xử lý ảnh và nhận dạng biển số xe qua cầu.
+ Các camera quan sát khu vực hay còn gọi là camera toàn cảnh sẽ truyền dữ liệu video về máy chủ quản lý và lưu trữ đặt tại trung tâm phục vụ việc cung cấp hình ảnh toàn cảnh phương tiện vi phạm.
+ Hệ thống máy chủ xử lý hình ảnh ở Trung tâm Điều khiển nhận đầu vào là dòng dữ liệu video giám sát từ máy chủ ứng dụng để thực hiện việc trích xuất hình ảnh, phân tích, nhận dạng biển số phương tiện theo thời gian thực.
+ Kết quả nhận dạng biển số xe của phương tiện được máy chủ ứng dụng dùng làm đầu vào để tra cứu thông tin đăng kiểm của Cục Đăng kiểm. Kết quả tra cứu thông tin đăng kiểm sẽ cung cấp các thông tin liên quan đến phương tiện bao gồm: loại phương tiện, khối lượng bản thân, khối lượng toàn bộ cho phép tham gia giao thông, khối lượng hàng hóa cho phép tham gia giao thông, ngày kiểm định gần nhất, ngày hết hạn đăng kiểm…
+ Khi phát hiện phương tiện vi phạm trọng lượng cho phép lưu thông qua cầu, phần mềm tự động cung cấp thông tin cho nhân viên trực tại 2 đầu cầu bằng tín hiệu loa, đèn để kịp thời ngăn chặn phương tiện. Cập nhật biển số xe của phương tiện vào danh sách phương tiện vi phạm. Việc xác định vi phạm trọng lượng bản thân của phương tiện lưu thông qua cầu sẽ được xác định tùy theo trọng tải cho phép của từng cầu. Trường hợp phát hiện phương tiện vi phạm thì máy chủ ứng dụng căn cứ vào thời gian vi phạm để trích xuất video bằng chứng vi phạm.
+ Máy chủ ứng dụng cung cấp giao diện truy cập thông qua trình duyệt web. Tại trung tâm được trang bị máy tính kết nối vào hệ thống thông qua mạng nội bộ. Đối với các đơn vị quản lý cầu được trang bị máy tính người dùng và truy cập trực tuyến đến trang web giao diện trên máy chủ ứng dụng thông qua mạng riêng ảo. Ngoài giao diện người dùng để theo dõi các phương tiện vi phạm tải trọng, còn có quy trình và biểu mẫu xử lý vi phạm, cũng được cung cấp thông qua trình duyệt web để hỗ trợ các đơn vị sử dụng.
+ Các thông tin liên quan đến phương tiện vi phạm tải trọng sẽ được lưu trữ tại Trung tâm Điều khiển. Việc lưu trữ thông tin liên tục và dự phòng được thực hiện định kỳ theo thời gian quy định.
