Những điểm nóng
Xa lộ Hà Nội là cửa ngõ quan trọng ở phía Đông TPHCM nối vào các quận trung tâm, sau nhiều lần nâng cấp mở rộng, nay lộ giới đã đạt đến hơn 110m với 16 làn xe. Tuy nhiên, con đường này vẫn thường xuyên ùn tắc giao thông, đặc biệt vào giờ cao điểm.
Cũng ở cửa ngõ phía Đông, những “nhánh” khác nối vào trung tâm thành phố cũng trở nên quá tải, thời gian gần đây nổi lên là đường hầm qua sông Sài Gòn, có những lúc căng thẳng đến mức lực lượng cảnh sát giao thông phải phân luồng cho xe máy đi vào làn ô tô để giải tỏa bớt lượng xe.
Là tuyến mới nhất tại cửa ngõ phía Đông, nối từ cầu Sài Gòn đến đường Tôn Đức Thắng (quận 1), đường Nguyễn Hữu Cảnh (phường 22, quận Bình Thạnh, dài khoảng 3km) thời gian gần đây là điểm nóng kẹt xe của TPHCM. Trên con đường này hiện có 3 dự án cao ốc lớn cùng nhiều trường học, bệnh viện và một số khu dân cư dày đặc.
Với khu Nam thành phố, đường Nguyễn Hữu Thọ - trục đường chính nối quận 7 và huyện Nhà Bè - là tuyến đường quan trọng xuyên tâm khu Nam. Tuy nhiên, hiện nay trục đường này chưa được đầu tư đúng mức, hai bên đường và chính giữa trục đường vẫn là những bãi cỏ um tùm, nhếch nhác. Hơn thế nữa, theo nhiều chuyên gia đánh giá, việc quy hoạch trên trục đường này có nhiều hạn chế dễ dẫn đến lạc hậu trong tương lai gần, khi cho phép các dự án xây cất quá sát mép đường này.
Nhiều nhà cao tầng trên trục đường Nguyễn Hữu Thọ (Nhà Bè) Theo ghi nhận của chúng tôi, dọc tuyến đường này có hàng chục dự án chung cư với khoảng 100.000 căn hộ. Một số dự án xây dựng quá sát như The Park, The Park Vista, HAGL, Phú Long…, ken đặc dọc đường Nguyễn Hữu Thọ. Ở quận 4, đường Bến Vân Đồn chỉ dài khoảng 2km nhưng hiện trên trục đường này đã có 12 chung cư, cao ốc, trung tâm thương mại với hàng chục ngàn căn hộ. Ngay sau con đường này, đường Hoàng Diệu cũng có hàng chục tòa chung cư khác đã được đưa vào sử dụng từ trước.
Tương tự, đường Phổ Quang (quận Tân Bình) gần cửa ngõ sân bay Tân Sơn Nhất dài chưa tới 2km, là điểm nóng giao thông vì thường xuyên ùn ứ giờ cao điểm, nhưng có cả chục cao ốc đã và đang xây dựng.
Ở cửa ngõ phía Tây, hướng từ Củ Chi về trung tâm thành phố, mặc dù hai bên đường không có nhiều cao ốc như phía Đông, phía Nam nhưng cũng ùn ứ thường xuyên. Nguyên nhân là tốc độ đô thị hóa tại các quận, huyện vùng ven quá nhanh, dân nhập cư tăng nhanh, dẫn đến quá tải về hạ tầng.
Sẽ siết chặt cấp phép
Hầu hết các chuyên gia đều khẳng định, nguyên nhân kẹt xe tại các cửa ngõ của TPHCM là do hạ tầng không đồng bộ với phát triển dân số. Tình trạng có quá nhiều chung cư cao tầng trong khi hạ tầng chưa thay đổi kịp đang gây áp lực rất lớn lên hệ thống giao thông, khiến nhiều tuyến đường trở nên quá tải.
TPHCM quy hoạch theo định hướng xung quanh các đầu mối giao thông như nhà ga, trạm xe buýt, chung cư... đều gắn với vận tải hành khách công cộng. Tuy nhiên, nếu xây dựng đô thị “nén” quá nhiều sẽ dẫn đến lượng người, phương tiện, nhu cầu đi lại tăng và càng khó giải quyết bài toán ùn tắc. Vì vậy, cần có giải pháp, phương án khả thi trong quy hoạch và cải thiện hệ thống kết cấu hạ tầng hiện hữu.
Vấn đề quá tải hạ tầng, cấp phép nhà cao tầng tràn lan thường xuyên được các đại biểu mổ xẻ tại các kỳ họp HĐND TPHCM, nhưng dường như chưa “gom” được trách nhiệm cho đơn vị, cá nhân nào.
“Quy hoạch cho phép nhà xây 30 tầng, nhưng với điều kiện là khi con đường đó được mở rộng lên 30m, chứ không phải là 10m như hiện tại. Trong khi thực tế 10 - 20 năm nữa con đường đó chưa chắc đã được mở rộng, mà cao ốc 30 tầng đã mọc lên rồi thì làm sao hạ tầng không quá tải, con đường 10m làm sao gánh nổi”, một chuyên gia phân tích.
Hệ quả là Nhà nước chịu áp lực, vì khi có cao ốc 30 tầng rồi thì phải mở đường để giảm kẹt xe. Nghĩa là, thay vì hạ tầng đi trước một bước thì lại phải chạy theo sau như một vòng lẩn quẩn. Ở các nước phát triển, sau khi làm hồ sơ quy hoạch phải có kế hoạch thực hiện quy hoạch. Trong kế hoạch đó, người ta sẽ tính toán đến hạ tầng tăng như thế nào, mở đường ra sao, mật độ dân cư cụ thể theo từng năm, từng giai đoạn phát triển. Cơ quan chức năng sẽ dựa vào đó để cấp phép sao cho phù hợp với hiện trạng thực tế của hạ tầng. Trong khi đó, ở Việt Nam đang không hề có các kế hoạch này.
Để giải quyết những bất cập trong việc cấp phép nhà cao tầng tại những khu vực hạ tầng đã quá tải, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong cho biết không giải quyết cấp phép xây dựng cho những công trình cao ốc tập trung đông người trên các trục đường, khu vực chưa đầu tư hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng giao thông theo quy hoạch được duyệt.
Sở Quy hoạch - Kiến trúc đang rà soát những khu vực hạn chế xây cao ốc và đưa ra các tiêu chí về xây dựng có liên quan. Trong giai đoạn rà soát, tất cả dự án xây cao ốc trước khi được Sở Xây dựng cấp phép đều phải qua Sở Quy hoạch - Kiến trúc và Sở Giao thông Vận tải để đánh giá tác động về giao thông. Việc cấp phép xây dựng có một tổ chuyên gia, do Sở Xây dựng chủ trì cùng với các sở ngành liên quan, phải rà soát đánh giá tác động về giao thông, môi trường một cách kỹ lưỡng, khách quan trước khi quyết định.
