Đoạt 2 huy chương vàng toán quốc tế trong 2 năm liên tiếp (1994, 1995), nhận học vị tiến sĩ tại trường Harvard năm 2004 và sau đó trở thành giáo sư toán học tại trường Stanford năm 2008 là những cột mốc quan trọng trên con đường chinh phục đam mê của nhà toán học người Iran Maryam Mirzakhani. Đây cũng là bệ phóng quan trọng để cô bước đến đỉnh vinh quang, nhận giải thưởng Fields. Lần đầu tiên trong lịch sử, giải thưởng được ví như “Nobel toán học” thuộc về một phụ nữ.
Tình yêu toán học của Maryam bắt nguồn từ người anh trai. Mỗi ngày từ trường về, anh trai thường kể cho em gái nghe những bài toán đố thú vị mà anh được giải ở trường. Bài toán đố Maryam ấn tượng nhất và là kỷ niệm đẹp của cô và toán học chính là công thức tính tổng các số tự nhiên của nhà toán học người Đức Carl Friedrich Gauss. Cứ thế, qua những bài toán thú vị của anh trai, cô em từ tò mò chuyển sang yêu những con số, công thức từ lúc nào không rõ. Thế nhưng, khi ấy, đam mê lớn hơn mà cô cùng chia sẻ với người bạn thân là đọc sách. Cô có thể dành hàng giờ liền, đi bộ qua nhiều con phố để đến được thư viện mình yêu thích, đọc bất kỳ cuốn sách nào, miễn là có kiến thức bổ ích.
Trước đây, mỗi buổi tối, cô bé Maryam thường kể cho cả nhà nghe câu chuyện mà cô tưởng tượng rằng mình có thể đi khắp thế gian để giúp đỡ những mảnh đời bất hạnh. Tuổi thơ đẹp, bay bổng của Maryam lớn lên và chạm đến độ chín của tình yêu toán học ở những năm cuối. Khi ấy, những công thức toán như thứ bùa mê hoặc. Không gì sánh được với niềm vui sướng khi giải được những bài toán khó mà cả giáo viên cũng chịu thua. Lĩnh vực cuốn hút Maryam nhất là tìm hiểu về cấu trúc hình học trên các bề mặt, về sự biến dạng và các đường cong trong toán học. Những nghiên cứu của cô được đánh giá có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển của ngành vật lý và lý thuyết trường lượng tử.
Một điều mà Maryam rất tâm đắc là môi trường học tập cô nhận được. Dù đó là trường học ở Iran hay những ngôi trường danh giá của Mỹ, các giảng viên để cô tự do phát triển năng khiếu của mình. Họ chỉ hỗ trợ nhiệt tình mà không can thiệp vào bất cứ sự lựa chọn nào của Maryam.
Khi được hỏi rằng có lời khuyên nào cho những bạn trẻ say mê toán học, Maryam nói: “Mỗi người có một thiên hướng riêng và lựa chọn con đường phù hợp với khả năng của mình. Giấc mơ, đam mê của một người đôi khi chẳng phải là điều mà số đông mơ ước đến”. Theo Maryam, toán học là cần thiết nhưng không có nghĩa ai cũng phải nghiên cứu toán học chuyên nghiệp. Chỉ khi nào nghiêm túc nhìn nhận giá trị của toán học, người ta mới thấy được vẻ đẹp của những con số, của những thuật toán bên trong vẻ khô khan, cứng nhắc. Chỉ những ai đủ kiên trì mới theo đuổi được ngành học này. Maryam cũng chia sẻ mình là người rất may mắn. Thành công đến với cô không chỉ nhờ năng lực mà còn nhờ sự động viên của những người xung quanh. Các con trong gia đình không phải chịu bất cứ áp lực nào từ bố mẹ về thành tích học tập hay điểm số. Cách duy nhất mà bố mẹ và thầy cô cùng áp dụng với Maryam là ươm tình yêu cuộc sống, tạo động lực và kích thích khám phá ở cô, dù trong bất cứ lĩnh vực nào. Vợ chồng cô trong tương lai cũng sẽ áp dụng quan điểm ấy để nuôi dạy con gái nhỏ 3 tuổi của mình.
NHƯ QUỲNH
